به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کارشناسان بر این باورند برای رسیدن به هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی نیازی نیست که ایران تولید را کاهش دهد و یا خود را از پول نفت محروم کند بلکه باید از پول نفت برای سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر برای توسعه و صنعتی کردن کشور استفاده کند و کمتر از آن به‌عنوان محلی برای تأمین نیازهای مالی جاری، کم بازده و غیرمولد که بخش قابل‌توجهی از آن به هزینه‌های دولت بازمی‌گردد استفاده کند و معتقدند این روند می‌تواند راه‌حلی دقیق، بلندمدت و نظام‌مند برای حل مشکل وابستگی به درآمدهای نفتی باشد.
رهبر انقلاب اسلامی نیز در دیدار با مسئولین نظام تأکید داشتند ارزهای نفتی به جای واردات باید برای: "ایجاد و توسعه زیرساخت لازمِ رشد پایدار و حقیقی اقتصاد کشور" هزینه شود.
از این رو در راستای تبیین این دغدغه راهبردی رهبر انقلاب اسلامی، در ادامه به "نحوه مصرف ارزهای نفتی و عواقب آن برای کشور" را بررسی کنیم.
دولتها غالبا ارزهای نفتی را با هدف لنگرسازی برای کنترل تورم در موارد ذیل هزینه کرده اند:
1.تبدیل به ریال و تأمین مخارج جاری دولت
2.واردات با نرخ ترجیحی(4200 و 1226 و ...)
3.واردات کالاهای مصرفی! به نام تنظیم بازار
4.تزریق به بازار برای تثبیت نرخ ارز(بخوانید خروج سرمایه)
صادرات نفت و گاز و موجودی سرمایه
شاخصی که نشان میدهد ارزهای نفتی در راه رشد حقیقی اقتصاد هزینه شده اند یا نه، "تشکیل سرمایه" است. ارزهای نفتی اگر در ایجاد و توسعه زیرساختهای کشور هزینه میشد، این نمودارها اقلا در دوران وفور درآمدهای نفتی(اواسط دهه 80 شمسی تا اواخر آن) باید با جهش معناداری مواجه میشد.
نسبت تشکیل سرمایه به موجودی سرمایه ثابت
تشکیل سرمایه ثابت" به معنای سرمایه‌گذاری در حوزه ماشین‌آلات و ساختمان است و رشد آن می‌تواند یکی از شاخص‌های سنجش رشد حقیقی اقتصاد از مسیر توسعه زیرساختهای اقتصادی باشد. همانطور که پیداست حتی نیمه اول دهه ۹۰ نیز علی رغم درآمدهای نفتی مناسب، تشکیل سرمایه نزولی بوده است.
سرمایه گذاری واقعی به قیمت های ثابت سال 1390
اولین نتیجه فاجعه‌بار عدم مصرف ارزهای نفتی را برای رشد زیرساخت‌هایی نظیر ترانزیت، ریل، نوسازی صنایع و ... توسط دولت‌های گذشته این است: "سبقت استهلاک سرمایه از تشکیل سرمایه و منفی شدن سرمایه‌گذاری خالص در کشور"
دومین نتیجه مصرف ارزهای نفتی به قصد لنگرسازی برای تورم این است که: "هرچند در دوره‌هایی تورم در کشور حس نشده اما به فواصل کوتاهی بعد از آن با شوک‌های سنگین تورمی و ارزی مواجه شده‌ایم"
سومین نتیجه عدم هزینه کرد درست درآمدهای نفتی علاوه بر عدم رشد حقیقی اقتصاد و به دنبال آن بروز شوک های تورمی در کشور، عبارتست از: "فاجعه فرار سرمایه از کشور طی دو دهه اخیر به میزان حیرت‌انگیزِ حدود 171 میلیارد دلار" است. از این رو باوجود این آمار است که دغدغه راهبردی رهبر انقلاب اسلامی معنا می‌یابد.
گزارش از محمد طاهر رحیمی
