به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» همه ساله با آغاز ایام نوروز و تعطبلات آن فراغتی حاصل می شود که می توان از آن برای مطالعه کتاب استفاده کرد و ویژگی نوروز امسال که موجب تمایز با نوروز سالهای قبل گردیده است همزمانی بهار طبیعت با بهار معنویت و آغاز ماه مبارک رمضان است. فراغت حاصل شده در این ایام می تواند فرصت مناسبی جهت بهره برداری هر چه بیشتر از ماه مهمانی خدا باشد. بدین جهت «خبرنامه دانشجویان ایران» طبق روال هر ساله در بسته پیشنهادی مطالعه کتاب در ایام نوروز به معرفی ۵ کتاب متناسب با ایام ماه مبارک رمضان پرداخته است که در ادامه آن را مشاهده می کنید:
سجاده های سلوک جلد اول
این کتاب حاصل سلسله گفتارها و درس های اخلاق علامه مصباح یزدی درباره مناجات خمس عشره حضرت امام سجاد علیه السلام است که به صورت جداگانه به شرح و بررسی هریک از مناجات ها می پردازد. این نوشتار که در دو مجلد و ۶۳ گفتار سامان یافته توسط حجت الاسلام والمسلمین کریم سبحانی تدوین و نگارش و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
جلد نخست این کتاب در ۳۶ گفتار به تشریح و بررسی مناجات اول تا هشتم از مناجات خمس عشره می پردازد. ۲ گفتار نخستین این کتاب توضیح معناشناختی مناجات و جایگاه آن در آموزه های دینی، مفهوم مناجات و پاره ای از مصادیق آن در قرآن و مناجات خداوند با بندگان خویش است.
سپس، شرح مناجات تائبین به عنوان اولین مناجات از مناجات خمس عشره در ۶ گفتار بیان شده است. چرایی اعتراف معصومین علیهم السلام به قصور و کوتاهی، مفهوم، مراحل و موانع توبه، آثار زیان بار گناه، نقش خوف و رجا در جلب رحمت الاهی و زبان و مراحل استرحام از سرفصل هایی است که در شرح این مناجات آمده است.
بازشناسی نفس اماره و ویژگی های آن در کلام امام سجاد علیه السلام، بازکاوی ماهیت شیطان و ابلیس، گونه های تصرفات شیطان در انسان، حکمت آفرینش شیطان و ویژگی های قلب بیمار از دیدگاه حضرت، مباحثی است که در ذیل شرح مناجات الشاکین مطرح شده است.
شرح مناجات خائفین بخش دیگری از این کتاب است که دربردارنده مباحثی چون: خاستگاه الاهی ترس و امید، متعلق و ماهیت ترس و نقش سازنده و تربیتی آن برای آدمی، اهیمت ترس از خداوند و عذاب های اخروی، حقیقت خشیت از پروردگار و نگرانی اولیای خدا از فرجام و عاقبت خویش است.
سرفصل هایی چون: گستره، مفهوم رجا و ضرورت تعادل خوف و رجا، سنت استدراج، بازشناسی آرزوهای مطلوب و نکوهیده، مراحل حیات انسان، مفهوم قرب به خدا و وجه الله، شفاعت از منظر اسلام و مفهوم عرفی آن، قبض و بسط دل و تقدم رحمت الاهی بر غضب الاهی، در ذیل شرح و برسی مناجات های الراجین و الراغبین توضیح داده شده است.
شرح مناجات الشاکرین در ۴ گفتار به تبیین ضرورت و لزوم شکرگزاری و خاستگاه ارزشی آن، رابطه تکوینی عمل با جزا، تفاوت مراتب شکرگزاری بندگان از خداوند، راه کار پیدایش انگیزه شکرگزاری در انسان و موانع شکرگزاری از نعمت ها در کلام امام سجاد علیه السلام می پردازد.
شرح مناجات های المطیعین و المریدین با اشاره به مباحثی چون: آفت انحراف از حق و فرجام انحطاط، مفهوم غایت بودن خدا برای سیر اختیاری و تکاملی انسان، اسباب و عوامل توجه به خداوند، راه کار پیدایش حالت خشیت در برابر خداوند، مراتب تقرب به خداوند، گستره محبت و مراتب آن در آموزه های دینی، آثار و نشانه های دوستی خدا و راه کار افزایش محبت به خداوند، پایان بخش جلد نخست این کتاب است.
سجاده های سلوک جلد دوم
این کتاب در ۲۷ گفتار به تشریح و بررسی مناجات های نهم تا پانزدهم از مناجات خمس عشر می پردازد. شرح مناجات محبین با بیان جایگاه محبت و انس با معبود، مفهوم و اقسام ولایت الهی، رضایت به قضا و قدر الاهی، بندگی و عبادت نزد اولیای خدا و روابط خاص خداوند با دوستان خود، ۷ گفتار ابتدایی جلد دوم این کتاب را به خود اختصاص داده است.
مفهوم وسیله در آموزه های دینی، وسیله توسل به خداوند از منظر ائمه اطهار(علیهم السلام)، فقر ذاتی انسان و نیاز همیشگی او به خداوند، راه کار درک نیاز به خداوند، بایسته های معرفتی خواندن دعا و مناجات و درخواست های متعالی امام سجاد (علیه السلام) از خداوند از موضوعاتی است که در ذیل شرح و توضیح مناجات های متوسلان و مفتقرین آمده است.
در ادامه، مناجات عارفان با بررسی مباحثی چون: مراتب و اقسام شناخت، عجز از شناخت خداوند متعال در آموزه های دینی، معنای علم حضوری به ذات خداوند و عدم امکان شناخت کنه حق تعالی، آثار عشق و محبت به خداوند و ارتباط دوسویه محبت و معرفت، توضیح داده شده است.
روزه؛ دریچه ای به عالم معنا
بحث «روزه؛ دریچه‌ای به عالَم معنا» سخنرانی استاد طاهرزاده در جمع دانشجویان تربیت معلم است. این بحث به‌جهت نوع نگاهی که به روزه و ماه رمضان دارد مورد استقبال زیاد قرار گرفت، و لذا بر آن شدیم تا به صورتی که ملاحظه می‌فرمایید آن را در اختیار علاقمندانِ به این نوع بحث‌ها قرار دهیم.
خصوصیت این بحث در توجه کردن به روزه است در رابطه با نقشی که روزه در ابعاد باطنی و قلبی انسان ایفاء می‌کند.
سخنران سعی دارد دست روزه‌دار را بگیرد و به کمک نیّتِ نابی که در روزه‌داری‌اش اراده می‌کند، او را به لایه‌های باطنیِ روح و روان و قلبش سیر دهد و راه‌های ظریف خودشناسی را که انسانِ روزه‌دار می‌تواند طی کند، مقابل او قرار دهد.
می‌گوید: ای انسان! به اندازه‌ای که در روزه‌داری عزم بلند داشته باشی، روزه برای تو ثمره به همراه خواهد آورد و لذا سعی دارد آن نوع از عزم‌های بلندی را که انسان روزه‌دار می‌تواند اراده کند، به او متذکر شود.
توجه به روایات و سخنان عرفا در مورد روزه موجب تقویت اراده در روزه‌داری می‌گردد، لذا با مطالعة روایات مورد بحث، انسان احساس می‌کند با روزه‌داری خود راه‌های گمشده‌اش را می‌تواند بیابد.
پیشنهاد ما این است که سعی شود هر سال قبل از ماه رمضان یک‌بار این بحث مرور شود تا عزیزان با شعف و شور بیشتری با روزة خود کنار بیایند و اُنس بگیرند.
دعا از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
کتاب دعا، کتابی جامع از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی است که به مباحث مربوط به دعا، ذکر و مناجات و جایگاه آن در منظومه‌ی عقاید الهی در بیانات ایشان پرداخته است. این اثر در ۱۵۰ صفحه و در پنج فصل کلی، به کوشش علیرضا برازش گردآوری و تدوین شده و در ذیل هر فصل، زیرعنوان‌ها و ریزموضوعات مربوط به آن جای گرفته است.
دعا چیست و چه انواع و مصادیقی دارد؟ خدا را چگونه بخوانیم و در دعاها از او چه بخواهیم؟ آیا دعا رقیب ابزارهای مادی است یا در طول آنها؟ آیا دعا ضرورتاً همیشه با حاجت خواستن همراه است؟ آداب و شرایط دعا و شرایط استجابت آن چیست؟ وجوه معنایی استجابت دعا چیست؟ بهترین زمان‌ها و موقعیت‌ها برای دعا چه زمان‌هایی هستند؟ دعا چه فواید و دستاوردهایی برای آدمی دارد؟ و... . این‌ها بخشی از مهم‌ترین مسائلی است که در این اثر از لسان رهبر انقلاب اسلامی مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است.
گردآورنده این اثر در اوایل دهه ۶۰ طی علاقه‌مندی به تحقیق درباره دعا در مباحث نمازجمعه که از سوی خطیب جمعه آن روزها حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ایراد می‌شد نکات بکر و کلیدی را می‌یابد که انگیزه‌ای می‌شود برای گردآوری و تدوین اثر حاضر.
علیرضا برازش در قسمتی از مقدمه اشاره می‌کند که سه فایده، سه دستاورد، سه جهت و سه نکته دربارة دعا بارها و بارها در کلام مقام معظم رهبری تاکید شده که ۲ نکته آن در میان مردم و حتی متدینین و افراد مانوس با دعا و نیایش غریب و مغفول بود و هست و حتی در کتب تالیف شده درباره دعا و نیایش نیز به نحو شایسته بدان پرداخته نشده است. مساله استخراج و کسب معارف از دعا، از جمله مواردی است که وی آن را از نکاتی می‌داند که رهبر معظم انقلاب بدان تاکید داشته‌اند و لازم است در بحث دعا ما نیز بیشتر بدان دقت کنیم.
این کتاب در ۵ فصل تنظیم شده که عبارتند از: «معانی دعا، اجابت و ذکر»، «اهمیت دعا و ذکر»، «شرایط دعا، شروط اجابت»، «فواید و دستاوردهای دعا» و «در دعا از خدا چه بخواهیم؟ نمونه‌هایی از کتاب‌ها و دعاهای برجسته». در بخشی از خطبه‌های نماز جمعه تهران به امامت رهبر معظم انقلاب اسلامی که ۲۱ مهرماه سال ۸۵ ایراد شده است، ایشان تاکید می‌کنند: «دعا، خواندن خداست؛ حالا می‌تواند به زبان فارسی یا به زبان خودتان باشد؛ هرچه که می‌خواهید با خدا حرف بزنید؛ این دعاست. هرچه می‌خواهید با او در میان بگذارید... البته دعاهای ماثور از ائمه (ع) بهترین مضامین در زیباترین الفاظ و سرشار از معارف الهی است که قدر آنها را باید دانست و بایستی به آنها متوسل شد.»