به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ سیوچهارمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران روز گذشته با شعار «آینده خواندنی است» در مصلای بزرگ امام‌خمینی(ره) آغاز به‌کار کرد. دیروز از ساعت 10صبح درهای نمایشگاه روی مراجعان باز شد و علاقه‌مندان به کتاب از امروز به مدت 9 روز فرصت دارند تا از کتاب‌های ۱۰۰ ناشر خارجی، ۲۰۰ کتابفروش و 2هزار و 700ناشر داخلی در بخش حضوری و مجازی نمایشگاه بازدید کنند.
افتتاحیه مردمی این رویداد فرهنگی نیز ساعت 16و 30دقیقه دیروز با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزیر ارشاد و رئیس نمایشگاه، علی رمضانی، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و قائم‌مقام نمایشگاه برگزار شد.
نخستین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران روز ۱۴ آبان سال ۱۳۶۶ با بازدید و سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت آغاز به کار کرد. ایشان در آن مراسم با اشاره به راه‌اندازی نمایشگاه کتاب گفتند: «تشکیل این نمایشگاه برای ما مژده بزرگی بود و مژده بزرگ‌تر برای ملت ما این خواهد بود که کتابخوانی و گرایش به معارف اسلامی به صورت یک رویه معمولی در میان اقشار مختلف جامعه درآید.»
.jpg)
ایشان در ادامه بیانات خود فرمودند: «در میان مردم ما، کتابخوانی یک امر معمولی نیست و حتی در میان تحصیلکرده‌ها، کسانی که با کتاب انس دارند و در زندگی روزمره خودشان فصلی را برای خواندن کتاب اختصاص می‌دهند، یقیناً در اقلیت کمی هستند.»
اکنون با گذشت ۳۶ سال از آغاز به کار نمایشگاه کتاب تهران، هنوز تشکیل نمایشگاه به عنوان مژده‌ای بزرگ هر ساله در اردیبهشت‌ماه از سوی مدیران وزارت ارشاد بیان می‌شود، اما آنچه هنوز به عنوان «مژده بزرگ‌تر» در بیانات سال ۶۶ مقام معظم رهبری بر آن تکیه شده است، محقق نگردیده و کتابخوانی هنوز به عنوان یک رویه و امر معمولی در زندگی بخش بزرگی از جامعه جاری نشده است.
فروش مجازی و حضوری
.jpg)
همچنین در این دوره نیز همچون دوره گذشته، ناشران حاضر در بخش فیزیکی این رویداد ملزم به حضور در بخش مجازی نیز هستند، اما آن دسته از ناشران که برای حضور در بخش مجازی ثبت‌نام کرده‌اند، الزامی برای عرضه کتاب در بخش فیزیکی ندارند. آنچه در معرض دید علاقه‌مندان به کتاب در غرفه ناشران حاضر در مصلی قرار گرفته است، کتاب‌های منتشر شده از سال 1398به بعد است، اما کاربران با مراجعه به سامانه نمایشگاه مجازی می‌توانند کتاب‌های منتشر شده از سال 1392ناشران حاضر در این بخش را مشاهده و خریداری کنند.
حضور ناشران 27 کشور
حضور ناشران خارجی در نمایشگاه سی و چهارم، قابل توجه است. به گزارش ایبنا، 100 ناشر خارجی از 27 کشور جهان در این رویداد بزرگ فرهنگی حضور دارند. این ناشران 45 هزار عنوان کتاب را با خود به نمایشگاه سی و چهارم آورده‌اند که این آمار، حکایت از رشد 40 درصدی نسبت به سال قبل دارد. مهمان ویژه نمایشگاه کتاب امسال، کشور تاجیکستان است که با 20 ناشر و جمعی از نویسندگان و شخصیت‌های مطرح فرهنگی خود، در مصلای تهران حضور یافته؛ قرار است برنامه‌های ویژه‌ای طی روزهای آینده، از سوی تاجیک‌ها در غرفه‌هایشان برگزار شود. گفتنی است با وجود آغاز به کار نمایشگاه بینالمللی کتاب در ساعت 10 صبح دیروز، بخش بین‌الملل، امروز و در ساعت 16 و 30 دقیقه، شروع به فعالیت خواهدکرد. سخنگوی نمایشگاه امسال، با اعلام این خبر گفته‌است: افتتاح بخش بین‌الملل بزرگ ترین رویداد فرهنگی کشور، با حضور مقامات فرهنگی، سفیران کشورهای مختلف و مهمانان خارجی حاضر در نمایشگاه برگزار می‌شود. رمضانی افزوده‌است: وزیران فرهنگ دو کشور تاجیکستان و ونزوئلا، رؤسای نمایشگاه‌های کتاب دوحه و مسقط، همچنین، مهمانانی از اندیشمندان دیگر کشورهای جهان، از سیوچهارمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران بازدید خواهند کرد.
.jpg)
یارانه برای اقشار مختلف
روز گذشته محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه برگزاری جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران گفت: «بیش از ۳ هزار ناشر در نمایشگاه کتاب حضور دارند و نظام حمایتی یارانه‌ای نمایشگاه را گسترش داده‌ایم که دوبرابر شده است.»
بن خرید از نمایشگاه کتاب تهران به دانشجویان، اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، طلاب و اهل قلم اختصاص پیدا می‌کند. سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای دانشجویان و طلاب 600هزار تومان است که 360هزار تومان آورده مشمول و 240هزار تومان سهم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
سقف گروه دوم یعنی اعضای هیأت علمی، 700هزار تومان تعیین شده که 350هزار تومان آورده اعضا و 350هزار تومان سهم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. براساس اعلام مجریان برگزاری نمایشگاه کتاب 1402در مجموع به 9هزار و 145نفر از اعضای سامانه اهل قلم خانه کتاب و ادبیات ایران یعنی مؤلف، مترجم، مصحح، محقق و همچنین افرادی که نقشی در تولید اثر داشته‌اند از‌جمله ویراستار و تصویر‌گر، بین 400تا 800هزار تومان اعتبار خرید کتاب تخصیص داده شده که مجموع افراد مشمول نیز 9هزار و 145نفر هستند. همانند دوره قبل نمایشگاه، یارانه خرید کتاب در قالب «اعتبار خرید» به کد ملی متقاضیان اختصاص داده شده است.
تحویل گرفتن حضوری خریدهای مجازی
علی رمضانی، قائم‌مقام و سخنگوی سیوچهارمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در هفتمین روز مانده به برگزاری بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور با انتشار پیام در حساب کاربری خود در توییتر از امکان استفاده از مشمولان یارانه نمایشگاه در بخش حضوری خبر داد؛ بنابر این تصمیم، مشمولان بن خرید از نمایشگاه می‌توانند بعد از ثبت سفارش در بخش مجازی این رویداد، خرید خود را انتخاب کنند؛ به‌عبارت دیگر خریداران 2انتخاب دارند؛ دریافت بسته خرید از طریق شبکه پست یا مراجعه به غرفه ناشر در محل برگزاری نمایشگاه کتاب.
فرصتی طلایی برای کتاب فروشان حرفه‌ای
در سی و چهارمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، در کنار حضور نزدیک به 3 هزار ناشر داخلی و خارجی، 200 کتاب فروشی فعال در دوره‌های قبلی نمایشگاه نیز امکان حضور پیدا کرده‌اند. این کتاب فروشی‌ها در ادوار پیشین نمایشگاه کتاب تهران، عنوان «نخستین ویترین‌داران حاضر در نمایشگاه» را به خود اختصاص داده‌اند و حالا می‌توانند با استفاده از یارانه دولتی و طی 10 روز، از شرایطی مشابه ناشران برخوردار باشند و علاوه بر فروش فیزیکی، از امکانات سامانه فروش مجازی نمایشگاه امسال نیز استفاده کنند. افزون بر این‌ها، برگزارکنندگان نمایشگاه امسال، برای رونق بیشتر آن، برنامه‌های گوناگونی مانند دایر شدن «سینما کتاب»، برپایی غرفه «کتاب آرا» در سالن کارنامه نشر ویژه کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان و همچنین سالن یاس، فعالیت بخش «مشاوره کتاب» با شش فضا در شبستان اصلی و ... را پیش‌بینی کرده‌اند.
الگو‌های جهانی برای کتابخوانی
نزدیک به ۳ هزار و ۸۰۰ کیلومتر دورتر از تهران شهر فرانکفورت آلمان در مهرماه هر سال میزبان نمایشگاه «FBM» یا همان نمایشگاه کتاب فرانکفورت، بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب در جهان است. علت برگزاری این نمایشگاه در فرانکفورت این است که آن شهر مرکز نشر در آلمان به حساب می‌آید. نخستین دوره این نمایشگاه در سال ۱۹۴۷ میلادی، یعنی پس از سال‌های جنگ جهانی دوم برگزار شد، این یعنی مدیران فرهنگی در ایران که در سال ۱۳۶۶ و اوج جنگ تحمیلی به فکر برپا کردن نمایشگاه کتاب افتادند از این نظر از آلمان‌ها جلوتر بودند. نمایشگاه کتاب فرانکفورت در پنج روز برگزار می‌شود و در این مدت، سه روز نخست نمایشگاه صرفاً به بازدید چهره‌های مرتبط (ناشران، نویسندگان و مدیران فرهنگی) اختصاص دارد و کسی از خانواده‌ها و بچه‌هایشان برای بازدید از این نمایشگاه در روزهای اول دعوت نمی‌کند. خبری هم از اغذیه‌فروشی در نمایشگاه نیست و میهمانان برای صرف غذا می‌توانند به رستوران‌های بیرون از نمایشگاه مراجعه کنند. این کار باعث می‌شود تمرکز بازدید‌کننده بیشتر روی مسئله کتاب باشد، اما دو روز آخر نمایشگاه کتاب فرانکفورت زمان بازدید عمومی است.
در آلمان برخلاف ایران، بازدید از نمایشگاه رایگان نیست، بلکه بلیت‌فروشی می‌شود. در فرانکفورت بازدیدکنندگان به سه دسته بازدیدکنندگان تجاری (ناشران، مدیران نشر و تاجران کتاب)، دانشجویان، کتابفروش‌ها و اهالی رسانه و در نهایت بازدیدکنندگان عمومی تقسیم می‌شود. هر بازدید‌کننده عمومی باید ۲۲یورو برای حضور در نمایشگاه پرداخت کند.
.jpg)
آواره ۳۶ ساله!
علاقه‌مندان به نمایشگاه کتاب تهران می‌دانند که این نمایشگاه محل دائمی برای برگزاری ندارد! عیب خانه به دوشی بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور هنوز رفع نشده است. نمایشگاهی که تا حدود یک ماه پیش از برگزاری محل برگزاری آن مشخص نیست، چطور می‌تواند ادعای تأثیرگذاری داشته باشد! امسال نیز تا چند هفته باقی مانده به برپا شدن نمایشگاه کتاب، بین شهر آفتاب و مصلای تهران رقابتی برای میزبانی بود. قدیمی‌تر‌ها هم یادشان است که نمایشگاه کتاب در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران برگزار می‌شد. این نمایشگاه اکنون مانند فردی شده که تا چند سال دیگر ۴۰ساله خواهد شد، اما در این سن و سال مستأجری است که نمی‌داند سال آینده صاحبخانه با او خواهد ساخت و نگهش می‌دارد یا باید دوباره آواره شود.
گزارش از علی پیراینده
