به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در حالی که جنگ اوکراین وارد مرحلهای فرسایشی شده و غرب از ناتوانی در تغییر معادله نبرد سرخورده است، کرملین هشدار صریحی به واشنگتن داده است.
ولادیمیر پوتین پنجشنبه گذشته در واکنش به اظهارات برخی مقامات غربی درباره احتمال تحویل موشکهای تاماهاوک به کییف، گفت: «اگر آمریکا بخواهد با موشکهای دوربرد به خاک روسیه حمله کند، باید آماده پاسخ مستقیم و سخت ما باشد.»
پوتین تأکید کرد که روسیه به هیچوجه اجازه نخواهد داد خاکش مورد هدف قرار گیرد، حتی اگر موشکها از خاک کشورهای دیگر شلیک شوند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز تصریح کرد که هشدار رئیسجمهور «کاملاً جدی» است و روسیه هرگونه تجاوز را حمله مستقیم از سوی ناتو تلقی خواهد کرد.
کارشناسان نظامی در مسکو میگویند، در صورت حمله به خاک روسیه، پاسخ این کشور میتواند شامل هدف قرار دادن مراکز تصمیمگیری در پایتختهای اروپایی باشد؛ موضوعی که نشان میدهد بحران اوکراین اکنون به مرز تقابل مستقیم میان روسیه و غرب نزدیک شده است.
زلنسکی در تنگنای سیاسی و روانی
خبر تحویل موشکهای «تاماهاوک» به اوکراین، در شرایطی منتشر شده که این سلاح یکی از شناختهشدهترین ابزارهای تهاجم نظامی آمریکا در دهههای اخیر است.
موشکهای تاماهاوک با بردی میان ۱۶۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلومتر و دقت بالا، پیشتر در حملات آمریکا به عراق (۱۹۹۱ و ۲۰۰۳)، لیبی (۲۰۱۱)، افغانستان (۲۰۰۱) و سوریه (۲۰۱۷) به کار رفتهاند.
رسانه آمریکایی CNN در گزارشی آن را «اسب بارکش زرادخانه موشکی آمریکا» خوانده است.
با این حال، «تیم لیستر» تحلیلگر نظامی آمریکایی، به ناکارآمدی چنین تسلیحاتی در تغییر نتیجه جنگ اشاره کرده و گفته است: «از تانک آبرامز گرفته تا جنگنده اف-۱۶ و حالا تاماهاوک، هیچکدام نتوانستهاند اوکراین را از بنبست بیرون بکشند.»
در واقع، جنگ اوکراین برای غرب به باتلاقی تبدیل شده که هرچه بیشتر در آن فرو میرود، هزینههای سیاسی و اقتصادیاش سنگینتر میشود.
در حالی که دولت آمریکا هنوز تصمیم نهایی برای ارسال تاماهاوک را اعلام نکرده، زلنسکی با نگرانی از کاهش حمایت غرب، تلاش میکند اروپاییها را به پر کردن این خلأ ترغیب کند.
او پنجشنبه گذشته در نشست شورای اروپا گفت: «ما منتظر تصمیم آمریکا نمیمانیم. کشورهای اروپایی نیز تسلیحات دوربرد دارند و مذاکرات برای دریافت آنها ادامه دارد.»
اما این اظهارات در داخل اوکراین نیز با واکنش منفی مواجه شده است. رسانههای مخالف دولت در کییف معتقدند زلنسکی با تحریک روسیه، کشور را به سمت نابودی کامل سوق داده است.
همزمان، حملات پهپادی اوکراین به مسکو و چلیابینسک منجر به زخمی شدن چندین غیرنظامی شده است؛ حملاتی که از نظر تحلیلگران غربی «اقدام خطرناک و بیفایدهای است که میتواند پاسخ متقابل مسکو را مشروع کند.»
تحریمهای بیاثر و اعتیاد واشنگتن به مجازات اقتصادی
دولت آمریکا در واکنش به مواضع روسیه، بار دیگر دو شرکت بزرگ نفتی روسنفت و لوکاویل را تحریم کرد. با این حال، حتی رسانههای آمریکایی نیز به بیاثر بودن چنین سیاستی اذعان دارند.
پایگاه آمریکایی نشنال اینترست در تحلیلی نوشت: «ایالات متحده به تحریمها معتاد شده است. این ابزار دیگر کارکرد گذشته را ندارد و بیشتر نشانه ناتوانی در دیپلماسی واقعی است.»
پوتین نیز این اقدام را «غیردوستانه و نمایشی» دانست و اعلام کرد: «روسها یاد گرفتهاند چگونه بدون غرب زندگی کنند.»
در اروپا نیز صدای مخالفت با تحریمها بلند شده است. ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، علناً اعلام کرد که «دور زدن تحریمهای آمریکا، اکنون به یک ضرورت اقتصادی تبدیل شده است.»
جبهه دوم؛ کارائیب در آستانه انفجار
در حالی که بحران در شرق اروپا ادامه دارد، ایالات متحده در نیمکره غربی نیز به ماجراجویی جدیدی روی آورده است.
به گزارش واشنگتنپست، دولت ترامپ طی هفته گذشته در پوشش «مبارزه با قاچاق مواد مخدر» چند قایق متعلق به ونزوئلا را در آبهای کارائیب هدف قرار داده است.
منابع رسمی ونزوئلا از کشته شدن ۳۲ نفر خبر دادهاند. این اقدام، خشم کاراکاس و چند کشور منطقه از جمله کلمبیا و مکزیک را برانگیخته است.
رئیسجمهور مکزیک، آندرس مانوئل لوپز اوبرادور، در سخنانی تند گفت: «آمریکا نمیتواند قوانین بینالمللی را در حیاط خلوت خود هم نادیده بگیرد. ما اجازه نمیدهیم دوران کودتای نظامی و ترورهای پنهان بازگردد.»
آمادگی نظامی ونزوئلا و همپیمانانش
در پی این تحرکات، نیکولاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا، اعلام کرد که ۵ هزار موشک دفاع هوایی «ایگلا-اس» ساخت روسیه را در حالت آمادهباش کامل قرار داده است.
وزیر دفاع ونزوئلا نیز با اشاره به حضور عوامل سازمان سیا در منطقه گفت: «هرگونه عملیات پنهان علیه ما با پاسخ مستقیم روبهرو خواهد شد.»
همزمان، کوبا و نیکاراگوئه نیز در بیانیههای جداگانه از حق دفاع مشروع ونزوئلا حمایت کردند و نسبت به «بازگشت سیاست چماق و هویج» آمریکا هشدار دادند.
به گفته تحلیلگران آمریکای لاتین، واشنگتن با احیای سیاستهای دوران جنگ سرد در نیمکره غربی، تنها باعث تقویت جبهه ضدآمریکایی در منطقه میشود؛ جبههای که امروز از هاوانا تا بوئنوسآیرس امتداد یافته است.
فروپاشی هیمنه قدرت تکقطبی
واقعیت آن است که همزمانی این دو بحران — تهدید روسیه در شرق اروپا و چالش ونزوئلا در غرب نیمکره — نشانهای روشن از پایان دوران سلطهگری یکجانبه آمریکا است.
در هر دو جبهه، واشنگتن تلاش میکند با تهدید و تحریم، بر شکافهای داخلی خود سرپوش بگذارد. اما برخلاف گذشته، این سیاستها دیگر نتیجهبخش نیستند.
در اوکراین، نه تسلیحات مدرن و نه میلیاردها دلار کمک مالی توان تغییر میدان را نداشتهاند؛ و در آمریکای لاتین، قدرت نرم آمریکا سالهاست جای خود را به نفرت عمومی داده است.
تحلیلگران بینالمللی معتقدند، جهان در حال گذار از نظم آمریکامحور به نظم چندقطبی است؛ نظمی که در آن کشورهایی مانند روسیه، چین، ایران و محور مقاومت در آمریکای لاتین، در حال تعریف مسیر مستقل خود هستند.
در چنین شرایطی، هر اقدام تحریکآمیز آمریکا نه نشانه قدرت، بلکه تلاشی عصبی برای حفظ جایگاه از دسترفته است.
بهویژه آنکه در آستانه انتخابات ۲۰۲۶ آمریکا، دو حزب اصلی این کشور نیز دچار شکافهای عمیق سیاسی و اجتماعیاند.
تحولات اخیر از شرق تا غرب جهان، تصویری روشن از دوران جدیدی در سیاست بینالملل به دست میدهد. روسیه دیگر تنها نیست، ونزوئلا تنها نیست، و نظم جهانی یکقطبی نیز نفسهای آخر را میکشد.
به نظر میرسد دوران تهدید، تحریم و لشکرکشیهای یکجانبه به پایان رسیده و دنیا در حال ورود به مرحلهای تازه از بازتعریف قدرت، استقلال و مقاومت در برابر هژمونی آمریکاست.
گزارش از امیر صفره
