خبرنامه دانشجویان ایران: در مدیریت فضای مجازی کشور، از سال 91 راهکار فیلترینگ هوشمند مطرح شده است که تاکنون به نتیجه مشخصی نرسیده است.

به گزارش خبرنگار فناوری اطلاعات «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بسیاری از سایت هایی که براساس اعلام کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه در لیست فیلتر قرار می گیرند، با توجه به دامنه وسیعی که دارند، خود به خود منجر به فیلتر شدن تعدادی از سایت های دیگر که در گروه مجرمانه نیستند نیز می شود. شبکه های اجتماعی بخشی از این سایت ها هستند که هم در ارتباط با رایانه و هم تلفن همراه با فیلتر سرور اصلی آنها تمام صفحات کاربران عضو در این شبکه ها نیز فیلتر می شود. فیلتر هوشمند قرار است بتواند با شناسایی صفحات مجرمانه موجود در این شبکه ها، تنها به فیلتر آنها بپردازد و سایر صفحات را در اختیار فضای آزاد مجازی کشور قرار دهد.

این اقدام می تواند تا حدود زیادی آسیب های شبکه های اجتماعی را برطرف سازد. وی چت، وایبر و اینستاگرام که به عنوان سه شبکه اجتماعی بر پایه تلفن های هوشمند در ایران فعال شدند، از مواردی به شمار می روند که می توان آنها را بر اساس فیلترینگ هوشمند مدیریت کرد. اما آیا این طرح در عمل هم از نظر فنی و هم از نظر اثرگذاری مقرون به صرفه خواهد بود؟ از سوی دیگر آیا اشکالاتی که به شبکه های اجتماعی خارجی وارد است، تنها مربوط به وجود صفحات مجرمانه در این شبکه هاست که با فیلترینگ هوشمند در صورت دارا بودن ظرفیت اجرا، بتوان از آنها مصون ماند؟

وی چت، وایبر و اینستاگرام به همراه شبکه های هم خانواده دیگر خود مانند تانگو، واتس آپ، لاین و ... طبق اعلام نظر کارشناسان در وهله اول نقش سرقت اطلاعات از کاربران خویش را بازی می کنند. از طریق این شبکه ها و با دسترسی به اطلاعات باور نکردنی آنها، می توان برای هر کاربری یک پرونده کامل ایجاد کرده و حریم خصوصی او و نوع ارتباطاتش با اطرافیان را آرشیو کرد. این منبع اطلاعاتی می تواند برای طرح ریزی های کلان امنیتی و فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد و کشورهایی که به این اطلاعات دسترسی پیدا می کنند، برگ برنده ای علیه جامعه هدف به دست می آورند.

«تالمون مارکو» مالک شرکت صهیونیستی وایبر مدیا است که نرم افزار وایبر را برای اهداف جاسوسی به صورت رایگان در اختیار مخاطبان در سراسر جهان قرار داده است. مارکو یک تاجر اسرائیلی است که در سرزمین‌ های اشغالی به‌ دنیا آمده و به عنوان افسر ارشد اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی کار کرده است. بخش اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی، یکی از واحدهای زیر مجموعه سرویس موساد است.

وایبر برای اولین بار در سال 2010 با همکاری شرکت اپل در گوشی ‌های آیفون به منظور رقابت با اسکایپ کار خود را آغاز کرد و روز به روز بر تعداد مشترکان خود افزود. بر اساس آمارهای اعلام شده تا انتهای سال 2013 کاربران وایبر 175 میلیون نفر بوده ‌اند. این در حالی است که کاربران این نرم افزار در سپتامبر 2012 تنها 100 میلیون نفر بوده است و سه ماه بعد یعنی در ماه دسامبر، این تعداد به 140 میلیون نفر رسیده است. بر همین اساس کاربران وایبر در روز حدود 10 میلیون مکالمه با میانگین 2 میلیارد دقیقه انجام می ‌دهند و بیش از 6 میلیارد پیامک در ماه ارسال می ‌کنند. در فروردین ماه سال گذشته نیز ارتش مصر بر اساس مدارکی که به دست آورده بوده، استفاده از این برنامه را برای سربازان ارتش ممنوع اعلام کرد و آن را به عنوان ابزاری جاسوسی علیه ارتش مصر از طرف صهیونیست ها نام برد.

نرم افزارهای وی چت، وایبر و اینستاگرام برای ارائه خدمات خود شماره خط تلفن همراه کاربر را دریافت می کنند و به صورت خودکار لیست تمام مخاطبان فرد که در دفترچه تلفن وی قرار دارد، را به سرور خود ارسال می کنند. با هر بار اتصال تلفن همراه به اینترنت، داده هایی که بر اساس ارتباطات کاربران با یکدیگر رد و بدل می شود در سرورهای مرکزی این برنامه ها به روز رسانی می شود و بر اساس برخی از اطلاعات، تمام این داده ها در دوره های زمانی 30 ماهه آرشیو می شوند. موقعیت جغرافیایی کاربران نیز در شرایطی که به اینترنت وصل باشند و این برنامه ها را در گوشی های خود نصب کرده باشند به صورت کاملا آزاد در اختیار دیگران قرار دارد و به راحتی می توان با استفاده از مجموعه این اطلاعات که از افراد در اختیار مراکز جاسوسی قرار می گیرد، علیه آنها برنامه ریزی کرد.

با توجه به فیلتر شدن ویچت در سال گذشته و فیلتر شدن و رفع فیلتر مقطعی اینستاگرام، باید اذعان کرد روش مواجهه با این اقدامات هدف دار از طرف بیگانگان نمی تواند تک بعدی باشد. تلاش جهت ارائه نرم افزارهای مشابه داخلی که از نظر جذابیت و قدرت فنی هم سطح با نرم افزارهای مشابه خارجی باشند و نیز استفاده از فیلترینگ هوشمند، حداقل توقعی است که باید از طرف مراجع ذی ربط بر آورده شود.

با توجه به کاهش برخی از هزینه ها در مکالمه و ارسال پیامک از طریق این نرم افزارها در صورتی که نمونه های داخلی آنها بتوانند از نظر کیفیت و جذابیت نظر کاربران را جلب کنند، بخش قابل توجهی از کاربران تلفن همراه می توانند با هدف کاهش در میزان هزینه های خود از نمونه های داخلی استفاده کرده و به تدریج آسیب های رجوع به شبکه های اجتماعی خارجی کاسته شود.

* گزارش از مرتضی جمشیدی