به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از مهر؛ زلزله خبر نمی کند. این شاید آشناترین جمله درباره زلزله باشد. هر چند دو زلزله ۵.۲ و ۴.۲ ریشتری که اخیرا در تهران آمد هر دو در شامگاه و اوایل بامداد رخ داد اما فرض کنیم زلزله بزرگتری که مدتهاست هشدار آمدنش را به تهرانی ها می دهند، در زمانی رخ می داد که فرزندان ما سر کلاس های درس بودند. آیا مدارس ما، مدیران مدارس ما، معلمان، دانش آموزان و اولیا آمادگی رویارویی با آن را دارند؟

آخرین آمار آموزش و پرورش از استحکام مدارس حاکی است «۳۰ درصد مدارس پایتخت ناایمن است». البته در همین آمار مشخص نیست در برابر کدام زلزله این مدارس ناایمن و باقی مدارس ایمن تصور شده است اما بر اساس همین آمار مدارس تهران از نظر فرسودگی نسبت به کل کشور اوضاع بدتری دارد و در مناطق ۱۲، ۱۱، ۹، ۱۵ و ۱۹ عمده این مدارس در بافت فرسوده قرار گرفته اند که خود این مناطق نیز بافت فشرده و فرسوده ای را دارا هستند.

وزیر آموزش و پرورش نیز در آخرین اظهار نظرش در این باره گفته است: بازسازی و نوسازی مدارس، نیازمند ۱۸ هزار میلیارد تومان بودجه است و ۳۰ درصد مدارس تهران در مقابل حوادثی مانند زلزله خطرپذیر هستند. در صورت تامین اعتبار در طول برنامه ۵ ساله ششم به تدریج مدارس را ایمن کرد.

بطحایی اضافه کرده است: تا به امروز به دلیل مضایق بودجه‌ای، خزانه اعتبار لازم برای این مهم در نظر گرفته نشده است، ضمن آنکه در یکی از احکام برنامه ششم نیز از محل صندوق ذخیره ارزی بودجه برای این مهم پیش‌بینی شده است اما این صندوق اعتباری نداشته که بتوان از آن برداشت کرد.

این روزها مردم تشنه یادگیری درباره زلزله هستند
اما ایمنی مدارس شاید یکی از بزرگترین دغدغه های ما در موضوع زلزله باشد. واقعیت این است که زلزله های ۵.۲ ریشتری و حتی کمی بزرگ تر احتمالا به ساختمان مدارس آسیبی وارد نکند اما به روحیه مدرسه شامل سه ضلع معلم، دانش آموز و اولیا چطور؟

اینجاست که باید ببینیم آیا در کتب درسی ما به درستی مباحث مربوط به رویارویی با زلزله آموزش داده شده است؟ مباحثی مانند پناه گیری ایمن، آمادگی روانی، کیف نجات زلزله و... در این کتب آمده است؟ از سوی دیگر مانورهای زلزله که گاهی می شنویم در مدارس اجرا می شود به روز است و به شکل جدی اجرا می شود؟ آیا از نظر روانی اولیا، دانش آموزان و معلمانمان آمادگی رویارویی با چنین مواقع احتمالی را دارند؟

عبدالرسول کریمی معاون پرورشی و فرهنگی  شهر تهران در این باره گفت: ما با شهرداری تهران هماهنگی خوبی برای اجرای مانورهای زلزله و بحث آموزش های مقابله با زلزله در مدارس تهران داریم. سازمان دانش آموزش و بسیج دانش آموزی وظیفه این آموزش ها را به عهده دارند که کاملا با شهرداری تهران هماهنگ هستند تا آموزش های به روز به دانش آموزان داده شود.

وی با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش در زمینه آموزش مقابله با بحران عملکرد خوبی دارد، درباره بحث های آمادگی روانی در این زمینه نیز بیان کرد: ما معتقد هستیم بحث آموزش مقابله با بحران بسیار کارآمد است اما مهمترین بخش قضیه، آمادگی روانی و روحی است که در این مواقع در مدرسه آرامش حاکم باشد. باید بیش از این به خانواده ها و معلمان مسائل را آموزش بدهیم. احساس ما این است با توجه به وقایع اخیر و زلزله هایی که آمده مردم ما تشنه یادگیری هستند. حالا هر ارگانی که بتواند این یادگیری را آموزش بدهد مطلوب است.

کریمی ادامه داد: آموزش و پرورش تهران با هماهنگی شهرداری تهران، پگ های آموزشی را آماده کرده است که شامل کلیپ و اسلایدهای مفیدی است که در اختیار خانواده ها قرار می دهیم. این تعامل ها خود در ایجاد آرامش مفید است. البته خود حفظ آرامش در چنین مواقعی به ویژگی های شخصیتی دانش آموزان نیز بستگی دارد و شاید صد در صد نتوانیم در این موضوع مداخله کنیم.

کتب درسی ما آموزش های حداقلی در زمینه مهارت های مواجهه با زلزله دارد
محمد داوری کارشناس مسائل آموزش و پرورش درباره جایگاه مهارت های حادثه زلزله و محتوای کتب درسی در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: آموزش ایمنی و مهارت های مواجهه با حوادث که ذیل مهارت های زندگی تعریف می شود، مانند آموزش دیگر ابعاد مهارت های زندگی و تربیتی در محتوای کتب درسی آموزش و پرورش و همچنین روش های آموزشی ضعیف است. در واقع ما هم در این بخش و هم در زمینه بخشنامه های آموزشی و پرورشی رویکرد ضعیفی داریم.

وی ادامه داد: در بحث محتوای کتاب های درسی در برخی دروس به شکل مختصری به مهارت های مربوط به ایمنی و تئوری های مقابله ایمنی در برابر زلزله اشاره شده است و در بعد عملی چون در بخش تئوری بسیار کم به آن اشاره شده و عموما هم مورد بازنگری بر اساس متدهای روز قرار نگرفته است، ضعیف هستیم. در نتیجه بسیار سریع از روی این مباحث عبور می شود و اهمیتی به آن داده نمی شود.

مانورهای زلزله فرمایشی برگزار می شود
این فعال صنفی معلم ها در ادامه بیان کرد: در بحث روش های تربیتی و آموزشی نگاه جدی وجود ندارد و مانورهای زلزله نیز که برگزاری اش از وظایف مدارس است، فرمایشی برگزار می شود و معمولا چند دانش آموز در مانور شرکت می کنند و چند عکس و فیلم تهیه می شود تا اعلام شود مدرسه مانور را برگزار کرده است. مگر اینکه مدرسه ای به صورت خاص و بر اساس نگرش مدیرش یا داشتن معاونان و مشاوران خوب بخواهد روی این موضوع سرمایه گذاری کند.

داوری اظهار کرد: رئیس جمهور هم اول سال گفتند که کتاب های درسی ما خالی از مهارت های زندگی منجمله آموزش های مواجهه با حوادث است. متاسفانه به ندرت می توان از کتب درسی اطلاعات درستی در این زمینه به دست آورد و از سوی دیگر در سیستم آموزشی نیز به شدت سنتی هستیم. یعنی دنبال یافته های جدید علمی نیستیم.

وی گفت: یکی از تهدیدات جدی زلزله این است که در ساعتی رخ بدهد که بچه ها مدرسه هستند. چون نه معلمان و نه دانش آموزان آموزش های لازم مواجهه با این پدیده را ندیده اند و واکنش هاش هیجانی هم پرسنل مدرسه و هم دانش آموزان می تواند عواقب خطرناکی داشته باشد و شوک های ناشی از چنین رویدادی که احتمال ایجادش در مدارس ما زیاد است، نگران کننده است. یک موضوع این مساله فرهنگی و نگرشی است و مساله بعد داشتن مهارت و اطلاعات است.

لزوم تغییر نگرش پرسنل آموزش و پرورش
کارشناس مسائل آموزش و پرورش بیان کرد: اولین کاری که در این زمینه لازم است صورت بگیرد این است که در آموزش و پرورش برنامه هایی گذاشته شود که ابتدا نگرش دبیران و پرسنل را نسبت به اهمیت مانورهای زلزله و کسب اطلاعات در این زمینه افزایش دهد تا آنها با جدیت در این امر شرکت کنند و همین خود باعث بالا رفتن مشارکت دانش آموزان می شود. پرسنل مدارس خود باید آموزش جدی در این زمینه ببینند.

داوری در پایان گفت: وقتی آموزش و پرورش ما متمرکز است انتظار این است که در سیاستگذاری های کلی پیگیری صورت بگیرد اما به مدارس اختیاراتی داده شود که در این زمینه عمل کنند و از آنها حمایت شود. در واقع دولت و مردم هر دو باید از مدارس حمایت کنند تا آنها بتوانند خوب زندگی کردن را به بچه ها آموزش بدهند. وقتی پای برگزاری مانور در مدارس پیش می آید عموم مدارس می گویند هزینه می خواهد و نداریم و بحث حمایت های مالی و فرهنگی از طرف والدین بسیار در این زمینه کارساز است.