به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فارس، مراسم افتتاحیه نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، صبح امروز سه‌شنبه ۳۰ دی با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و رئیس اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در موسسه خانه کتاب و ادبیات به شکل مجازی آغاز شد.
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این برنامه اظهار داشت: امسال نمایشگاه مجازی کتاب را با دو ویژگی آغاز می‌کنیم. ویژگی نخست شرایط کرونایی است که ایران و جهان را یک سال است که دربرگرفته، این ویژگی در فضاهای مختلف زندگی بشر در کره خاکی تأثیراتی در حوزه‌های مختلف گذاشته و بخشی از آن نیز به حوزه اقتصاد و فرهنگ مربوط است.
وی با بیان اینکه یکی از حوزه‌هایی متأثر که هنوز هم ادامه دارد صنعت نشر جهان و ایران است، گفت: ما در این یک سال متأثر از این شرایط صنعت نشر، آسیب‌هایی را مشاهده می‌کنیم که گرچه برآورد دقیقی از خسارات وجود ندارد، اما نظرسنجی که در آذرماه از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام شد (از جامعه نشر) نشان می‌دهد ۶۰ درصد ناشران معتقدند از ۴۰درصد به بالا، صنعت نشر در طول یک‌سال اخیر از جوانب مختلف خساراتی دیده است.
وی ضمن اشاره به تعطیلی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: تعطیلی نمایشگاه کتاب، تعطیلی نمایشگاه استانی، شرایط تعطیلی یا شبه‌تعطیلی فضای خدمات و نکاتی از این قبیل موجب شد این دسته از ناشران که در جامعه آماری قرار دارند معتقد باشند ۴۰ درصد به بالا صنعت نشر در طول یک سال اخیر خسارت دیده است.
به گفته وی، کاملاً محسوس است که یکی از بخش‌هایی که تحت تأثیر شرایط کرونا آسیب دیده، صنعت نشر کشور است، اما در این شرایط ما با همه این مشکلات و نکاتی که مشخص است، چند نکته را در کنار خسارات می‌توانیم مطرح کنیم. نخست اینکه جامعه نشر علی‌رغم شرایط دشوار، تکاپو و فعالیت خود را داشته و دارد. در این نظرسنجی که در آذرماه منتشر شد، از جامعه نمونه نشر، عنوان شده که حدود ۶۸ درصد از ناشران (۶۷.۸) گفته‌اند در این مدت کتاب چاپ اول داشته‌اند و ۲۴ درصد بیش از ۱۰ عنوان کتاب چاپ کرده‌اند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه این آمار نشان از آن دارد علی‌رغم شرایط دشوار، فضای نشر به تولید اندیشه آن هم با علاقه پرداخته، گفت: حتی دشواری‌ها نیز مانع از تحرک ناشران نشد و در حد قابل قبولی جریان نشر تاکنون تداوم یافته است، آن هم با امیدی که نسبت به آینده دارد.
وی با بیان اینکه فضای مطالعه کتاب از دیگر مواردی است که در نظرسنجی‌های پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات لحاظ شده، گفت: بحث اوقات فراغت نیز در این نظرسنجی مورد ارزیابی قرار گرفت، البته نسبت‌ها در این دوره‌ها متفاوت بود، اما در فروردین سال جاری سهم مطالعه کتاب قابل‌توجه‌تر بود، یعنی ۲۷ درصد از مخاطبان و کسانی که این نظرسنجی از آنها صورت گرفته بود، مطالعه کتاب را یکی از موضوعات اوقات فراغت مطرح کرده بودند. در این نظرسنجی برای رفع اضطراب از کرونا، سهم کتاب و کتابخوانی باز هم قابل توجه بود، بنابراین علی‌رغم صدماتی که کرونا بر فضای نشر داشت، به نحوی در سبد مصرف اوقات فراغت، کتاب و کتابخوانی سهم بیشتری را پیدا کرده و می‌کند.
به گفته وزیر ارشاد، در کنار این نکات، پاره‌ای از اتفاقات به کمک آمد که نشان‌دهنده آن است که جریان حوزه فرهنگ مکتوب قابل‌توجه است (از سوی ناشران و مخاطبان) در فضای برنامه فصلانه خانه کتاب که سال ۹۹ اجرا شد نیز یک‌میلیون و ۲۰۰ کتاب خریداری شده است که ۵۰ میلیارد در این طرح‌ها خرید کتاب صورت گرفته است. علی‌رغم طوفان سهمگین کرونا که جهان را لرزاند، اما جریان فرهنگ مکتوب، ناشر، کتاب و کتابفروش جریانی زنده و پویا را دنبال می‌کند و به آینده می‌نگرند.
وزیر ارشاد بخش دیگری از سخنان خود را به فضای مجازی اختصاص داد و با تأکید بر اینکه این فضا به کمک صنعت نشر و فرهنگ کتاب و کتابخوانی آمد، گفت: در حال حاضر این سرعت در فضای مجازی افزایش یافته است.
وی به چند نکته بر مبنای آمار و نظرسنجی‌ها در این راستا اشاره کرد و گفت: در حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی که در آذرماه از جامعه ناشران صورت گرفت، از آنها پرسیده شد شما کتاب‌هایتان را چگونه به مخاطبان می‌رسانید، که ۶۹.۳ درصد گفته‌اند فضای مجازی و پس از آن موارد دیگر را مطرح کرده‌اند.
وی با بیان اینکه رقم حدود ۷۰ درصد یعنی سهم قابل توجه فضای مجازی در حوزه اطلاع‌رسانی کتاب را نشان می‌دهد، گفت: اینکه دیگر فضاهای تبلیغات در حد انتقال دیتا به معنای متن نیست بلکه در قالب پاتکست، روایت، قصه و نقالی کتاب اتفاقاتی در حال رخ دادن است و ما وارد قالب‌های جدید شده‌ایم، در واقع فضای مجازی به سمت تبلیغات کتاب حرکت می‌کند.
وی افزود: کتاب اطلاع‌رسانی و تبلیغات در فضای مجازی جدی و محسوس‌تر دنبال می‌شود. نکته دیگر اینکه فضای مجازی به کمک کتاب آمده و بحث فروش کتاب را مورد توجه دارد. در نظرسنجی آذرماه می‌بینیم که سفارش اینترنتی ۵۰ درصد شده است؛ یعنی ۵۰ درصد ناشران از این طریق کتاب فروخته‌اند و «فروشگاه‌های کتاب» در پله بعدی با ۴۸ درصد حضور دارند.
وی افزود: فضای سومی که سالهای اخیر مورد توجه است کتاب‌های الکترونیکی است، هر چند که کتاب‌های الکترونیکی مزاحم کتاب‌های کاغذی نیست بلکه مکمل می‌تواند باشد، اما ما شاهد روند رو به رشد این اتفاق هستیم.
وی به پیمایش ملی مصرف کالاهای فرهنگی اشاره کرد و گفت: در این پیمایش، اطلاعات قابل توجهی به ما منتقل شد که نشان می‌دهد از ۴۶.۶ درصد که کتاب می‌خوانند، به کتاب‌های الکترونیکی روی آورده‌اند و در مطالعه اخیر ۱۹.۲ درصد کتاب الکترونیکی را انتخاب کرده‌اند.
وی در پایان گفت: نمایشگاه کتاب فضایی فرصت‌محور است. هر چند نمایشگاه کتاب های فیزیکی نقص‌هایی داشت، ممکن است نمایشگاه کتاب مجازی هم نقص‌هایی داشته باشد، اما از آنجایی که فضای مجازی مؤثر و با قابلیت‌های عمیق است، می‌تواند ارتباط بهتری با مخاطب ایجاد کند.