به گزارش خبرنگار فرهنگی و اجتماعی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ سال ۱۳۹۹ با همه فراز و فرودهایش در عرصه فرهنگ به ویژه کتاب تمام شد. سالی که با ویروس نوظهور کرونا همراه بود و همین مسئله تمام معادلات فعالین این عرصه را بهم ریخت، حوزه ای که پیش تر تحت تاثیر قیمت کاغذ، بازار ملتهبی را تجربه کرده بود و کرونا دیگر نفس های آن را به شمارش انداخت. در کنار همه آسیب ها، کروناویروس نویدبخش اتفاقات خوبی هم برای عرصه کتاب کشور بوده؛ چرا که خانه نشینی اجباری بسیاری از مردم باعث شد تا اقبال جامعه تا حدی به سمت خرید کتاب به ویژه کتاب های صوتی و الکترونیکی جلب شود و اقشار مختلف ترجیح دهند برای پر کردن اوقات فراغت شان بار دیگر با کتاب آشتی کنند.

در این گزارش به سراغ «فاطمه سلیمانی ازندریانی»، نویسنده کتاب های مختلفی از جمله «یک روز بعد از حیرانی»، «طلوع روز چهارم»، «یک خوشه انگور سرخ» و... رفتیم و از او درباره آنچه در یک سال گذشته رخ داده، بپرسیم؛

سلیمانی در ابتدای صحبت هایش درباره جدیدترین اثرش با عنوان «دلی که نداشتی» گفت: عشق هیچگاه تکراری نمی شود و همیشه می توان درباره آن حرف زد و در این اثر نیز یک نوع جدید درباره این موضوع حرف زده ام. قطعا ما چند نوع عشق نداریم که بخواهیم هر بار به یکی از آنها بپردزایم اما تلاش کردم روایت جدیدی از عشق را به مخاطب ارائه کنم و داستان شخصیت ها در «دلی که نداشتی» از نقطه خاصی شروع شود و همین مسئله باعث روایت متفاوت اثر شده است.

او با تاکید بر اینکه بنده داستان نویس هستم و به همین دلیل هر نوع داستانی را می نویسم، اظهار داشت:  دو اثر اول ام داستان اجتماعی بوده و بعد آثاری را در حوزه مذهبی نوشته و حالا دوباره به داستان اجتماعی روی آورده ام. سوژه های زیادی در ذهن دارم که هر کدام را در زمان مناسب می نویسم. «دلی که نداشتی» علی رغم اینکه تازه منتشر شده اما تا الان بازخوردهای خوبی را از این اثر دریافت کردم.

نویسنده «دلی که نداشتی» درباره ورود نویسندگان به موضوع کرونا افزود: ما چند اثر روایتی درباره کرونا داشتیم اما اگر قرار باشد این مسئله به رمان و داستان تبدیل شود، باید مدت زمانی از آن بگذرد و موضوع در ذهن مخاطب کمرنگ شود و بعد نویسندگان آن را به داستان تبدیل کنند؛ از این رو شاید ۵ تا ۱۰ سال دیگر به سمت داستان نویسی درباره کرونا حرکت کنیم .در اصل معتقدم هر حادثه ای اگر قرار باشد به داستان تبدیل شود باید مدت زمانی از وقوع آن گذشته باشد.

سلیمانی با تاکید بر اینکه در حوزه ثبت روایتی موضوع باید به سرعت وارد عمل شد تا اتفاقات از ذهن نویسنده پاک نشود اما روند درباره داستان نویسی متفاوت است،  بیان داشت: شخصا یک بار در عرصه روایتگری ورود کرده و آن هم کتاب «یک روز بعد از حیرانی» بود که داستان زندگی شهید محمدرضا دهقان امیری از شهدای مدافع حرم را روایت کرده بودم، ترجیج میدهم بیشتر داستان بنویسم تا وارد حوزه روایتگری شوم.

در سال کرونایی شاهد انقلابی در فروش کتاب بودیم

او درباره فضای نشر در سال کرونایی ۹۹ تصربح کرد: کرونا باعث فروش کتاب مجازی شد و افرادی که پیش تر به کتاب ها دسترسی نداشتند، در ایام کرونا این کار برایشان راحت تر شد. در نمایشگاه کتاب مجازی که اخیرا برگزار شده  به لیستی از ناشران شهرستانی رسیده و آثاری را خریدم که قبلا از آنها اطلاع نداشتم. آثاری که توسط ناشر گمنامی منتشر شده بود که در شهرستان فعالیت می کردند. مسئله دیگر مخاطبانی  هستند که برای آمدن به تهران و خرید کتاب مشکل داشتند، اما از این طریق نمایشگاه کتاب مجازی به این مسئله به راحتی دسترسی پیدا کردند. خوشبختانه ما در فروش کتاب شاهد یک انقلابی بودیم و دسترسی مخاطب برای خرید آثار به راحتی صورت گرفت و در نهایت هم به  گسترش فروش مجازی منجر شد. اطلاع دارم که چند فروش مجازی کتاب در طول سال های اخیر راه اندازی شده است.

نویسنده «دلی که نداشتی» با بیان اینکه فروش کتاب کاغذی گسترش پیدا کرده و فروش عادلانه تری در دنیای کتاب اتفاق افتاده است، گفت: از نگاه بنده هیچگاه کتاب الکترونیکی نمی تواند جایگزین کناب کاغذی شود؛ چرا که بخش زیادی از مخاطبان ترجیح می دهند در هنگام خواندن کتاب، آن را ورق بزنند و تصور نمی کنم به این زودی شاهد جایگزینی کتاب الکترونیکی باشد؛ البته کتاب صوتی در طول سال های اخیر با استقبال زیادی همراه بوده و تولید آن افزایش داشته است. از سوی دیگر قیمت مناسب تر این نوع کتاب باعث شده تا بتواند جای خودش را در میان مخاطبان باز کند.
مزایا و آسیب های ورود نویسندگان جوان به حوزه نشر

سلیمانی درباره حضور نویسندگان جوان در عرصه داستان نویسی گفت: این اتفاق را هم می توان مولفه خوب و هم بد دانست؛ چرا که الان اکثر نویسندگان به ناشران دسترسی پیدا کرده اند و  امکان ارتباط با اساتید نویسندگی هم به راحتی امکان پذیر است و به خصوص از طریق فضای مجازی می توان به راحتی این کار را کرد؛ همین مسئله باعث شده تا جسارتی در میان نسل جوان پیدا شود که بتواند در عرصه نویسندگی ورود کنند. از طرفی هم می بینیم عده ای هستند که بدون هیچگونه آموزشی وارد این عرصه می شوند و این مهم آسیب جدی محسوب می شود. همچنین تعداد چاپ آثار به شدت افزایش پیدا کرده و باعث شده تا تشخیص کتاب خوب از بد به راحتی امکان پذیر نباشد و این حوزه در عرصه روایت هم بیشتر از دیگر ژانرها است.

او در توضیح بیشتر این مسئله گفت: متاسفانه می بینیم یک کتابی که در عرصه روایتگری به چاپ رسیده و از قضا درباره یکی از شهدای مدافع حرم هم بوده، با استقبال بالایی همراه شده و امروز به عنوان الگو از آن نام برده می شود تا جایی که دیگر افراد زیادی تصور می کنند که بدون یادگیری هیچگونه مهارتی می توانند در حوزه نوشتن کتاب وارد شوند. هم هزینه زیادی صرف این کتاب ها می شود و هم سلیقه مخاطب تنزل پیدا می کند و دیگر نمی تواند کتاب خوب را از بد تشخیص دهد تا جایی که می بینیم وقتی یک کتابی با رعایت تکنیک ها نوشته می شود نیز مخاطب از آن ایراد می گیرد.

نویسنده «دلی که نداشتی» اظهار داشت: متاسفانه برخی از ناشران هم صرفا به تولید اثر تمرکز کرده اند و شاهد هستیم که یکی از ناشران دولتی ترجیح می دهد آثارشان توسط نویسندگان نوقلم نوشته شود که هیچگونه آموزشی هم ندیده اند، مولفه هایی که در نهایت باعث شده تا شاهد افت کیفیت آثار باشیم و این مشکل جدی این روزهای بازار نشر محسوب می شود.

سلیمانی با نام بردن چند کتاب برای مطالعه در ایام تعطیلات نوروز خاطر نشان کرد: توصیه می کم کتاب «دلی که نداشتی» را حتما بخوانند، همچنین اثر «به من دست نزن» فائضه غفارحدادی، «سووشون»  سیمین دانشور و «آتش بدون دود» نادر ابراهیمی و  سفرنامه های منصور ضابطیان را حتما مطالعه کنند.

گزارش از سجاد باقری