به گزارش خبرنگار فرهنگی و اجتماعی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دومین ماه رمضان کرونایی هم تمام شد، ماهی که می‌توان گفت رسانه ملی در آن حتی با ارفاق هم نتوانست نمره قبولی به دست آورد. سریال‌های تدارک دیده شده شبکه‌های مختلف برای این ماه به حدی از حیث محتوا و هنری بی کیفیت بوده اند که طبق اعلام رسانه ملی امسال تنها ۷۹ درصد ببیننده مجموع آنتن تلویزیون بودند، در حالی که این میزان در سال گذشته ۸۶ درصد بوده است. کاهش ۷ درصدی مخاطبان به تنهایی نشان دهنده افت کیفیت شدید آثار تولیدی است، به طوری که هیچ کدام از سریال‌های امسال نتوانستند حتی ۵۰ درصد مخاطبان را با خود همراه کند. به عبارت دیگر سریال پرحاشیه «احضار» تنها ۴۳.۱ درصد، «یاور» ۴۱ درصد و فصل چهارم «بچه مهندس» نیز ۳۷.۳ درصد مخاطبان را با خود همراه کرده بودند، آثاری که هیچ کدام کوچک‌ترین ارتباطی با محتوای ماه مبارک رمضان نداشتند، به طوری که اگر بگوییم رسانه ملی نه تنها صرفا از ساخت آثار مناسبتی فاصله گرفته، بلکه مجموعه‌هایی را روی آنتن می‌برد که از لحاظ محتوایی هم هیچگونه حرفی برای گفتن ندارند و حتی بعضا از ابتدایی‌ترین مولفه‌های هنری هم بی بهره اند.
برگ برنده رسانه ملی در ماه رمضان ۱۴۰۰
شبکه چهارم در ماه مبارک رمضان امسال برای مدیران تلویزیون که برای نوروز هم دستشان خالی بود و با بهانه کردن کرونا تلاش می‌کنند تا از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند، توانست با روی آنتن بردن برنامه «زندگی پس از زندگی» روزنه امیدی ایجاد کند. برنامه‌ای که در فصل دوم خود توانست جمعیت قابل توجهی از مخاطبان را به خود جلب کند. این اثر که به گفته عباس موزون، مجری برنامه با هزینه شخصی و در سال ۹۵ شروع شد، اما بعد از مدتی با حمایت مالی شبکه چهار تداوم پیدا کرده را می‌توان تنها مجموعه قابل اتکای رسانه ملی برای رمضان ۱۴۰۰ دانست.
رسانه ملی در ساخت آثار مناسبتی مقلد شبکه‌های عربی شده است
سیر نزولی شبکه‌های مختلف رسانه ملی در طول سال‌های اخیر برای ساخت و پخش آثار مناسبتی باعث شد تا به سراغ محمدصادق کوشکی، فعال فرهنگی برویم. او در این باره به «خبرنامه دانشجویان ایران»، گفت: رویکردی را در خصوص مجموعه‌های تلویزیونی ماه رمضان در کشورهای عربی در طول ۳ دهه گذشته شاهد بودیم، یعنی موجی در این کشور‌ها مانند مصر و کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس شروع شد و تقریبا همه کشورهای عربی را دربرگرفت مبنی بر اینکه در ماه رمضان انبوه سریال‌های مختلف با مضامین متفاوت و بدون ارتباط با این ماه تولید و پخش می‌شد. تا جایی که ممکن بود در ماه رمضان یک شبکه عربی ۳ سریال پخش کند.
وی در توضیح بیشتر این مسئله گفت: تب ساخت سریال‌های مختلف از حدود دهه ۸۰ میلادی شروع و تا امروز این روند وحشتناک‌تر شده است، تا جایی که شاهدیم بعضی از شبکه‌های تلویزیونی کشورهای عربی مجموعه‌های تلویزیونی خلاف اخلاق و حتی دین ستیز در این ماه پخش می‌شود. اگر نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این حرکت جزئی از طرح کلان سکولار کردن جوامع مسلمان نشین و حکومت‌های عربی است و این جوامع در این زمینه پیشگام بودند تا جامعه شان از مسلمان به سکولار تبدیل شود. هدف این حرکت آن بود که به افراد یادآوری کند دین یک امر شخصی است و مسائل اجتماعی ربطی به دین ندارد و دین بر اساس عرف است.
این فعال فرهنگی بیان داشت: این برنامه‌ها تلاش می‌کنند تا نشان دهند اگر عرف یک جامعه پذیرفت که اگر افراد روزه بگیرند، اما حجاب نداشته باشند، مشکلی ندارد؛ چرا که این مقوله شخصی است. این دیدگاه در کشورهای عربی از آنجایی که حکومت هایشان از ایمان مردم هراس داشته، ایجاد شد و تلاش این بود تا با سکولار کردن مردم شان عملا آن‌ها را به زندگی عادی و عیش و نوش مشغول کرده تا دیگر بر اساس باور‌های سیاسی دینی مزاحمتی برای حکومت‌های دینی نداشته باشند. جالب اینجاست که سیمای جمهوری اسلامی که به فرمایش امام (ره) قرار بود دانشگاه عمومی بوده و الگوی برای جهان اسلام و جهان عرب باشد در این حرکت ضددینی مقلد شبکه‌های عربی شده است.
آثار تولیدی هیچ ارتباطی با محتوای ماه مبارک رمضان ندارد
کوشکی تصریح کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روند اینگونه بود که ماه رمضان، ماهحضور مردم مساجد و عبادت است، از این رو هر دقیقه آن ارزشمند است و نباید وقت مردم هدر رفته و مردم درگیر امور بی حاصل باشند. به همین دلیل در ابتدا در دهه ۶۰ برنامه‌های تلویزیون در ماه رمضان به حداقل رسید تا مردم فرصت حضور در مساجد، هیات و... را داشته باشند، اما متاسفانه در طول ۲ دهه اخیر با تقلید از شبکه‌های عربی روند غلطی رایج شد، به طوری که در وهله اول مجموعه‌های تولیدشده به نوعی نسبتی با ماه رمضان داشتند، اما به تدریج شبکه‌ها مشغول به رقابت شده و امروز به جایی رسیدیم که می‌بینیم در آثار تولید شده هیچ ارتباطی با ماه مبارک رمضان، انقلاب اسلامی و ... ندارد.
این فعال فرهنگی گفت: متاسفانه آثار امروزی که در ماه رمضان پخش می‌شود نه تنها از لحاظ داستان، بلکه از لحاظ هنری هم جزو آثار سخیف هستند و صرفا بساط معیشت عده‌ای را فراهم کرده، در حالی که زیان‌های جدی را متوجه جامعه می‌کند. در ماه مبارک رمضان از دم افطار تا نیمه‌های شب بسیاری از خانواده‌های پای رسانه ملی می‌نشینند و آثاری را تماشا می‌کنند که از لحاظ محتوای سخیف و معنویت ستیز هستند و هیچ نسبتی با انقلاب اسلامی ندارند. فرد روزه دار به جای اینکه باید از دقایق این ماه استفاده کند، ساعت‌ها پای آثاری نشسته است که تنها اتلاف عمر بوده و هیچ آورده‌ای برای مخاطب ندارد.
وی افزود: این امکان وجود داشت که در ماه رمضان یک سریال مرتبط با این ماه و ارزشمند از لحاظ هنری ساخته شود تا افراد روزه دار بتوانند آن را تماشا کنند، اما اینکه هر شبکه یک سریال بسازد، قطعا متناسب با ماه رمضان نیست و حتی صله رحم و دورهمی‌های ماه رمضانی را نیز مختل می‌کند. در اصل این روند صدا و سیما هیچ نسبتی با فرهنگ اسلامی ندارد. نمی‌گویم با سریال الف یا ب مخالف هستم، بلکه می‌گویم روند فعلی، غلط است و اصلا شایسته رسانه ملی نیست که در این مسیر مقلد کشورهای عربی و شبکه‌های چنین کشور‌هایی باشد و این مسئله خجالت آور است.
«زندگی پس از زندگی» نمونه ساخت یک اثر مرتبط با ماه رمضان است
کوشکی تصریح کرد: روند فعلی یکی از نتایج حضور مدیران نالایق در رسانه ملی است و وقتی مدیران ما دانش، قدرت فکری و روحی مدیریت چنین رسانه‌ای را ندارشته باشند، نتیجه اش وضعیت امروز رسانه ملی است که می‌بینیم و اصلا بیشتر از این نباید از مدیران انتظار داشت. در حالی که برنامه «زندگی پس از زندگی» نشان داده که با هزینه کمتر، اما با فکر و دانش می‌توان اثری را ساخت که کاملا با اهداف ماه مبارک رمضان منطبق باشد. این مجموعه نه تنها غفلت آور نیست، بلکه تذکرات دینی می‌دهد؛ چرا که موضوع آن مرتبط با زندگی پس از مرگ است و حتی باعث شده تا افراد بعد از تماشای آن بیش از پیش به یاد مرگ باشند.
این فعال فرهنگی اظهار داشت: وقتی می‌توان چنین آثاری را تولید کرد که اتفاقا مخاطب هم جذب کرده است، چه نیازی به ساخت چنین سریال‌های سخیف و مخالف با روح ماه مبارک رمضان است؟. متاسفانه ما یک شورای نظارت بر صدا و سیما را داریم که در حال حاضر تنها نهاد نظارتی بر رسانه ملی است و باید از این دوستان سوال کرد که چرا مراقبت هزینه بیت المال در این رسانه ملی نیستند. البته بازرسی کل کشور هم می‌تواند در این عرصه ورود کند، اما تا امروز نشنیده ایم که درباره محتوای برنامه‌های صدا و سیما ورودی داشته باشد.
گزارش از سجاد باقری