به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با برگزاری میزگرد بصورت ویدئو کنفرانس تحت عنوان «نظم جدید غرب آسیا» با حضور مهدی خورسند، کارشناس مسائل چین و اوراسیا، عبدالرضا هادی‌زاده، کارشناس مسائل بین الملل و مهدی خانعلی‌زاده، کارشناس روابط بین الملل و پژوهشگر حوزه آمریکا و آینده پژوهی به بررسی علل درگیری کشورهای شمال غربی ایران، پیامدهای آن بر ایران و موازنه قدرت جهانی پرداخت.

دکترمهدی خورسند، کارشناس مسائل چین و اوراسیا:

مناقشات در قفقاز جنوبی بر می‌گردد به سیاست "مناقشات فریز شده" یا در اصطلاح استخوان لای زخم که شوروی برای اعمال حاکمیت بر جمهوری‌های پیرامونی‌اش را اعمال می‌کرد.

از آن زمان این مناقشه تا به امروز زنده است و یک ریشه قدیمی دارد که با روی کارآمدن پاشینیان در ارمنستان که دیدگاه غرب‌گرایی بیشتری داشت، باعث توجه و حسد روسیه شد و روس‌ها بارها ارمنستان را مورد خطاب و هشدار قرار دادند.

به همین جهت سرگئی لاوروف با یک چراغ سبز فضا را برای آذربایجان فراهم می‌کند که به نظر می‌رسد اینجا روسیه فریب می‌خورد و با این اتفاق نقشه ترکیه کاملا عملی می‌شود، غافل از اینکه ترکیه به دنبال تغییر ژئوپولتیک در منطقه است.

به دنبال برتری آذربایجان در جنگ قره‌باغ، مفاد آتش بس با اختیار و خواست طرف ترک و آذری منعقد می‌شود که ایجاد یک دالان از جنوبی ترین نقطه‌ی ارمنستان به ترکیه یکی از مفاد است که البته خواست اصلی آن‌ها حذف حضور فعالانه ایران در منطقه است و به دنبال تغییر ژئوپولتیک و همچنین کمرنگ کردن نقش روسیه هستند.

آذربایجان و ترکیه به دنبال اشغال سیونیک هستند که جایگزین اشغال قره‌باغ کنند و این را وجه المعامله قرار دهند که از این طریق ترکیه با خیال راحت در یک محور آذری ترکی بتواند انرژی خزر را بدون نقش ایران و روسیه منتقل کند و نقش بیشتری در این حوزه داشته باشد.

رویکرد ایران در خصوص تحولات متاسفانه اینطور بوده است که به دلیل عدم توجه به همسایگان و عدم نقش جدی دیپلماسی در مناقشه ۲۰۲۰ در دولت دوازدهم نقش اصلی را نیروهای نظامی بر عهده گرفتند. تمام هدف و خواست تحولات بر اساس نیاتی هست که ترکیه دنبال می‌کند و به دنبال ژئوپلتیکی بدون دخالت ایران و روسیه است.

متاسفانه ما در دستگاه سیاست خارجی در دولت قبل انفعال نسبت به همسایگان داشتیم که سفیر ایران در آذربایجان به فراخور عدم نقش و تحرک ایران خیلی تاثیر گذار نبود اما تحرکات دو سه هفته اخیر ایران جلوی دیوانگی همسایگان را گرفت و تا حدی مانع از شروع جنگ شد.

عبدالرضا هادی‌زاده، کارشناس مسائل بین الملل:

ما در دوره گذار نظم جدید جهان درگیر اتفاقات داخلی خودمان بودیم و به همین جهت در این مقطع آسیب پذیر شدیم. امروز هم در یک دوره گذار هستیم و مسئولین ما به حیطه همسایگان توجه لازم را نداشتند این در حالی است که در دنیا همه توجه‌ها به سمت شرق آسیا می‌رود و ما متاسفانه درگیر پرونده‌مان با آمریکا بودیم. نکته‌ای که وجود دارد این است که آمریکا همانطور که از افغانستان خارج شد از عراق و سوریه هم خارج می‌شود و با این اتفاق خلا قدرت به وجود آمده و در همین نقطه نزاع پیش می‌آید.

سه قدرت تاثیر گذار در منطقه روسیه ایران و ترکیه هستند که هرکدام از این‌ها یک‌سری اهداف و دغدغه‌های ژئوپلتیک دارند.

درخصوص ترکیه، اردوغانی که روزی اعلام کرد سیاست تنش صفر را با همسایگان در پیش می‌گیرد، امروز آتش بیار معرکه است. این ترکیه که می‌بینیم در بسیاری از کشورها شکست خورده و تحقیر شده است مثل حضورش در سوریه، ورود بی نتیجه اش در عراق و درگیری اش با لیبی و درگیری دیگری در قبرس با روسیه.

این کشور که در ابتدای امر تلاش کرد در اتحادیه اروپا باشد، سال هاست پشت در مانده است اما غربی‌ها تنهایش گذاشتند به همین خاطر مجبور شد به سمت شرق بیاید و وارد منازعه‌ای شود که یک طرفش روسیه است.

روس ها، قفقاز را حیاط خلوت خودشان می‌دانند و نگران هستند رقبای آن‌ها نفوذ بیشتری پیدا کنند و نفوذ ترکیه یعنی ناتو تا بیخ گوش او به خزر دست پیدا می‌کند. روس ها در این خصوص حساس هستند و روسیه در اینجا منافعی دارد که اجازه نخواهد داد که بازیگر ماجراجویی مثل ترکیه حوزه نفوذ داشته باشد

مهدی خانعلی‌زاده، کارشناس روابط بین الملل و پژوهشگر حوزه آمریکا و آینده پژوهی:

از سال ۲۰۰۶ که جنگ ۳۳روزه لبنان درحال وقوع بود و اسرائیل جنایت‌های بسیاری می‌کرد بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های غربی داشت تا اینکه به سراغ وزیر وقت خارجه آمریکا رفتند که(در آن زمان رایس وزیر بود) او گفت که این ها درد زایمان غرب آسیای جدید است.

ساختار جهانی در عرصه ها و زمان های مختلف دچار تغییر می‌شود. بعد از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی و به دنبال آن معاهده سایکس پیکو انگلستان و فرانسه مدیریت غرب آسیا را به عهده می‌گیرند بعد از جنگ دوم نظم منطقه غرب آسیا به ایالات‌متحده واگذار میشود. آمریکا از آن زمان مدیریت می‌کند تا می‌رسد به سال ۲۰۱۸ به بعد که جبهه مقاومت تعیین کننده می‌شود.

در سال۲۰۰۶ آمریکا سعی کرد نظام آمریکا محور را تثبیت کند و از دوران گذار تغییر کند اما مقاومتی که حزب الله مقابل رژیم صهیونیستی کرد باعث شد پروژه نظم بین الملل تک هژمونی آمریکا از بین برود.

در سال ۲۰۰۸ جهان با بحران اقتصادی مواجه شد که البته متاسفانه ما در بسیاری از حوزه ها ما عظمت بحران اقتصادی را نفهمیدیم. اینجا بود که پروژه نابود شد و چین تصمیم گرفت نظم مطلوب خودش را پی بگیرد و به سبب این چین هم ورود پیدا کرد.

جهش اقتصادی چین به طور مخصوص از سال ۲۰۰۸ شروع شد و چین متوجه شد آمریکا نتوانسته موقعیت خود را تثبیت کند پس من می‌توانم.

در این خصوص نکته‌ ی مهم این هست که امروز صهیونیست ها دوباره ورود پیدا کردند. بحران سال ۲۰۲۰ قره باغ، شبیه جنگ سی و سه روزه است؛ مدل متفاوت است اما هدف هر دو یکی است. اعمالش را برای جلوگیری از  نظم دوقطبی که چین دنبال آن است به نفع آمریکا در آذربایجان هم انجام می‌دهد.

رژیم صهیونیستی بعد از ناکامی در غرب آسیا می‌خواهد تحول جدیدی رقم بزند و جلوی شبکه‌ای که چین به دنبال آن است را بگیرد و هم ایران را مهار کند. رزمایشی که ارتش انجام داد در راستای همان نقش و حضور حاج قاسم و شهید مغنیه و سیدحسن نصرالله در جنگ ۳۳ روزه است که ما اجازه نمیدهیم اسرائیل تعیین کننده باشد.

ما از دوران گذار عبور کردیم و الان در جهان دوقطبی هستیم که چین و آمریکا دو سر قطب هستند برای همین هست که نقش روسیه و ایران اهمیت پیدا می‌کند.

و اما در رابطه با رویکرد جمهوری اسلامی سیاستگذاران کلان این موارد را درک نکرده اند. دکتر ظریف در کتابش، گذار از دنیای غرب را اثبات کرده اما مخالف گفته‌اش، عمل می‌کند این یعنی آن موارد را فهم نکرد‌ه‌اند.