به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ عملکرد سید ابراهیم رئیسی در سالهای ریاست بر قوه قضائیه و افزایش رضایت عمومی از عملکرد این قوه و تبدیل شدن وی به نمادی از تفاوت مدیریتی با دولت حسن روحانی- که به رقابت انتخاباتی سال 96 میان رئیسی و روحانی بازمیگشت- باعث شد سیدابراهیم رئیسی با رای 18میلیونی راهی پاستور شود تا دولت سیزدهم در یکی از دشوارترین شرایطی که تاریخ ایران به خود دیده است، کار خود را آغاز کند.
رئیسی در این فضا در کسب رضایت عمومی موفق ظاهر شد و به رغم شرایط دشوار حاکم بر کشور، افکار عمومی پیام تغییر را از سوی دولت و رئیسجمهور جدید دریافت کرد و بر اساس نظرسنجیهایی که در ماه نخست فعالیت رئیسی از سوی مراکز معتبر داخلی و خارجی انجام شد، بیش از 70 درصد مردم از عملکرد دولت در کوتاهمدت رضایت دارند. برای نمونه موسسه گالوپ با انتشار نتایج آخرین نظرسنجیاش خبر از رضایت 72 درصدی مردم ایران از عملکرد رئیسی داد.
مرکز افکارسنجی گالوپ در توضیح این نظرسنجی نوشته در این پیمایش که تنها چند هفته بعد از ریاستجمهوری رئیسی انجام شد، اکثر ایرانیها از عملکرد او ابراز رضایت کردند. گالوپ عملکرد رئیسی را با «حسن روحانی» رئیسجمهور سابق ایران مقایسه کرده و نوشته او هرگز در دوران ریاستجمهوریاش موفق به کسب رضایت اکثریت در نظرسنجیهای این مرکز نشد. در آخرین نظرسنجی گالوپ در دوران روحانی که نوامبر ۲۰۲۰ انجام شد، تنها ۳۲ درصد ایرانیان از عملکرد او ابراز رضایت کردند. واکسیناسیون گسترده کرونا یکی از دلایل افزایش رضایت ایرانیها از عملکرد رئیسجمهور جدید ایران عنوان شده است.
گالوپ مینویسد رئیسی حتی قبل از روی کار آمدن برنامهای برای مقابله با بیماری همهگیر کرونا اعلام کرد. طبق نوشته گالوپ، تا قبل از انتخاب رئیسی در ماه ژوئن، تنها ۵ درصد جمعیت ایران واکسینه شده بودند. از آن زمان به بعد، میزان افراد واکسینه شده به نزدیک ۵۰ درصد رسیده است. یا در موردی دیگر بر اساس یافتههای نظرسنجی دانشگاه مریلند، سیدابراهیم رئیسی با ۴۵ درصد زیاد و ۳۳ درصد تا حدودی، محبوبترین سیاستمدار ایران است. نکته اینکه رئیسجمهوری ایران از نظر فقط ۱۰ درصد پاسخدهندگان نامحبوب است.
این در حالی است که حسن روحانی و علی لاریجانی به ترتیب برای 5 و 4 درصد جامعه زیاد و 16 و 26 درصد جامعه تا حدودی محبوب بودهاند اما به ترتیب برای 59 و 35 درصد جامعه به عنوان گزینه نامحبوب شناخته شدند. محبوبیت 78 درصدی رئیس دولت فعلی در قیاس با محبوبیت 21 درصدی رئیس دولتهای یازدهم و دوازدهم نشان از اقبال نسبی جامعه به رئیسی و یک ظرفیت اجتماعی قابل تامل برای همراه کردن مردم با برنامههای تحولآفرین دولت دارد.
در این میان پس از 100 روز از تشکیل هیاتوزیران میتوان به بررسی حجم اقدامات و فعالیتهای دولت رئیسی پرداخت. ناگفته پیداست انتظار تغییرات گسترده در این زمان کوتاه انتظاری گزاف و دور از واقعبینی است اما افکار عمومی با مشاهده مهمترین تغییرات در مصادیق اثرگذاری همانند شرایط عمومی سلامت کشور، وضعیت برق و... رگههایی از این تغییر را مشاهده کرده است. در ادامه به بررسی اختصاری عملکرد دولت در 100 روز پس از تشکیل هیاتوزیران پرداختهایم.
قرار نیست نگاه سیاه و سفید به این دولت و آن دولت داشته باشیم اما بدون شک همه ما یک حس مشترک را پشت سر گذاشتیم؛ رهاشدگی.
این احساس فارغ از نگاه سیاسی حسی بود که همه ما در ماههای واپسین دولت قبل آن را تجربه کردیم، بالا رفتن آمار روزانه کرونا در حالی بود که واردات لاکپشتی واکسن و گره زدن آن به تحریم و افایتیاف روان مردم را هم دچار مخاطره کرده بود و تا جایی که چشم کار میکرد، ناامیدی بود. حضور مردم در ارمنستان و ترکیه برای دریافت واکسن حس بدی به همه ما میداد اما مرگ دیگر امر سیاسی نبود که کسی بخواهد منتقدان دولت را به بزرگنمایی و کارشکنی متهم کند.
حتی واکسیناسیون در کشورهای لاکچری و معمولی اطراف ما سرعت خوبی داشت اما وضعیت در اینجا ،مصداق «ما هیچ، ما نگاه بود!» روزهای آخر دولت به دهه اول محرم رسیده بود اما وضعیت از آنچه فکرش را میکردیم خیلی ترسناک تر بود. با حمله دلتا تعداد کشتهها رسما مرز ۷۰۰ نفر را رد کرد و در وضعیت بیدفاعی و کندی ورود واکسن، دولت قبل فقط یک نسخه داشت؛ اعمال قرنطینههای خانگی، محدودیتهای تردد شبانه و تعطیل کردن رفت و آمدهای خانوادگی. درست است که این وضعیت فقط مختص ایران نبود و اپیدمی جهانی شده بود اما وضعیت دسترسی ایرانیان به واکسن که دیگر حکم آب حیات را داشت، ناامیدکننده بود.
تعطیلی کسبوکارها و تعطیلی مکرر بازار، وضع آخرالزمانی بیمارستانها و سردخانهها در مواجهه با حجم فوتیها، صفهای طولانی چندروزه برای بستری و کمبود تختهای بیمارستانی، خستگی و فشار روانی در کنار مطالبات معوق کادر درمان بهویژه پرستاران، نایاب شدن دارو اعم از سرم و سرنگ تزریق و داروی ضدکرونا در داروخانهها و صفهای طولانی چند صد متری در مراکز تزریق واکسن همگی تصویری از یک جنگ واقعی درون شهری بود که شهرها را از نفس انداخته بود.
در این شرایط بحرانی دولت تغییر کرد و سید ابراهیم رئیسی کار را به دست گرفت. آنطور که آمار نشان میدهد در کمتر از سه ماه بعد از استقرار این دولت بیش از ۱۰۰میلیون دوز نسبت به دوره مشابه آن در دولت گذشته خریداری شد که به زبان ریاضی رشد ۱۰۰۰درصدی داشت. از سوی دیگر تزریق بیش از ۱۰۵میلیون دوز واکسن بهصورت شبانه روزی در مراکز تجمیعی، در منازل و مغازهها و خیابان واکسن را از حالت غیردسترس به محصولی فراگیر و در دسترس تبدیل کرد.وقتی روند واکسن سرعت گرفت، فوتیها کاهش ۷۰۰ درصدی را تجربه کرد و با ایجاد گشایش در کسب و کارها، حوزه آموزش و زندگی مردم و اعمال هوشمند پروتکلهای بهداشتی، آرامش روانی هم تا حد زیادی به جامعه بازگشت. به نظر میرسید رفتن دولت ویدئوکنفرانسی برکات زیادی برای مردم داشت و واردات واکسن در کشور به حد فرا اشباع رسید.
وضعیت در تیر و مرداد امسال طوری شده بود که احساس میکردیم دولت روحانی با همه ما سر شوخی دارد یا در وضعیت دوربین مخفی هستیم. آخر درست در بلندترین روزهای گرم سال با حرارت بالای ۴۰درجه قطعیهای مکرر برق خانگی و چندساعته در همه شهرها ازجمله تهران و تحمل ماسک در آن جهنم داغ، آستانه تحمل پذیری مردم را به منفی یک رسانده بود، برق صنعتی هم بهدلیل این قطعیها در حدی بود که منجر به کاهش تولید و افزایش قیمت کالاهایی مانند سیمان شده بود؛ وقتی کابینه رئیسی رای اعتماد گرفت، برای برطرف کردن تکتک این شرایط قول مساعد داده بود؛ ۲۱ شهریور در حالی که تنها چند روز از استقرار کابینه میگذشت، فاطمیامین، وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر مهمی داد و اعلام کرد قیمت سیمان به نرخ پیش از قطعی برق بازمیگردد و قیمت آن در بورس به کیسهای ۲۵ هزار تومان رسید؛ این درحالی بود که بسیاری معتقد بودند وقتی نرخ کالایی در ایران بالا میرود، دیگر پایین نخواهد آمد. اما این اتفاق خوب و عجیب رخ داد. از سوی دیگر با اعمال مدیریت در منابع موجود، شرایط به گونهای کنترل شد که بحران بیبرقی هم در کشور بعد از مدتی مهار شد.
سابقه رئیسی در دستگاه قضایی و تاکید همیشگی وی بر مبارزه جدی با فساد را میتوان بخشی از شناسنامه سیاسی رئیسجمهور به حساب آورد. از همین رو رئیسی چه در سال96 و چه در سال 1400 مبارزه با فساد را به عنوان یکی از محوریترین شعارهای خود در انتخابات ریاستجمهوری طرح کرد؛ وعدهای که البته پس از رسیدن به پاستور نیز همواره بر پایبندی بر آن تاکید کرد. در این میان نگاهی به عملکرد کوتاهمدت دولت سیزدهم گواه آن است که رئیسی مبارزه جدی با فساد را در سرمنشأ آن یعنی دستگاه اجرایی نصبالعین خود قرار داده است.
- ابلاغ راهبردهای دوازدهگانه مبارزه با فساد
- تدوین سند جامع اصلاح بسترهای تولید فساد در کشور
- انتصاب بازرس و نماینده ویژه رئیسجمهور با اختیارات اصل 127 قانون اساسی برای مبارزه با فساد
- برکناری برخی مدیران و افراد ناسالم اقتصادی از مناصب مدیریتی که همچنان ادامه دارد، با حفظ آبروی این افراد و انتصاب مدیران پاکدست و فسادستیز
- حذف تشریفات زائد مرسوم اداری و کاهش هزینههای جاری در مراسمات، سفرها و... .
وقتی که در دی سال ۹۶ با دو برابر شدن قیمت تخممرغ پس از تنظیم و ارائه بودجه سال ۹۷ به مجلس، کشور وارد یک التهاب و اعتراضات چند هفتهای شد، مشخص بود که کالاهای اساسی پاشنه آشیل دولت دوازدهم خواهد شد و متاسفانه همین اتفاق هم افتاد، تا جایی که تشکیل قرارگاه مرغ! برای کنترل قیمت این کالای پرمصرف در ادامه همین سیاست پرحاشیه برای تامین کالاهای اساسی بود، البته مشکل فقط مرغ و تخممرغ به عنوان دو کالای مهم مصرفی قشر زیادی از مردم نبود، سوءمدیریت و کوتاهی در تامین کالاهای اساسی به حدی بود که کمبود هشت میلیون تن گندم در ذخایر، به یک بحران در مرز انفجار تبدیل شده بود و این انبار باروت هر لحظه ممکن بود منفجر شود، در صورت عدم تامین گندم تا پایان شهریور کمبود نان و صفهای طولانی مقابل نانواییها به فهرست بلندبالای آوارهای دولت قبل اضافه میشد که این بار با مدیریت دولت مردمی، کشور از این مرحله سلامت عبور کرد.
عملکرد دولت جدید برای مهار این بحران که رئیسی یکی دوباری هم به صورت سربسته برای جلوگیری از هرج و مرج اجتماعی نسبت به آن هشدار داده و صحبت کرده بود، اتخاذ تدبیر پیش از استقرار دولت بود. به این شکل که با تشکیل کارگروه ویژه و استفاده از ظرفیت نهادهای انقلاب اسلامی و هدایت برخی از بخشهای دولت برای واردات کالاهای اساسی مورد نیاز این مشکل به مسیر همواری هدایت شد تا کشور از این اتفاق هم به سلامت عبور کند. از سوی دیگر تامین چند میلیارد دلار ارز ترجیحی مورد نیاز برای خرید دارو و کالاهای اساسی و همچنین اصلاح نظام توزیع و کاهش نقش واسطهها در تامین مایحتاج عمومی مردم و مدیریت بازار جهت مهار و کاهش رشد نرخ تورم بالاخص در اقلام خوراکی، بخش دیگری از تدبیر دولت رئیسی برای عبور از یک شرایط نفسگیر بود.
وزرای دولت دوازدهم در اوج جنگ کرونا میگفتند کشور حتی برای خرید واکسن دچار کمبود ارز است، این درحالی بود که همه هشت میلیارد دلار ارز ترجیحی دولت برای خرید دارو و کالاهای اساسی در سال ۱۴۰۰ از محل تنخواه بانک مرکزی تا مرداد ماه استفاده شده بود و یک مدیریت عجیبی در این بحران حاکم بود. اختلافنظرهای جدی بخش خصوصی و بانک مرکزی بر سر نحوه ایفای تعهدات ارزی، تامین نشدن بهموقع مواد اولیه برای تولید کالاهای داخلی و بیثباتی نرخها در بازار تنها بخشی از مشکلاتی بود که صادرکنندگان و تجار کشور در دوره قبل با آن مواجه بودند اما در حال حاضر ارز ترجیحی دارو و کالاهای اساسی با وجود گذشت بیش از سه ماه و اتمام سقف مقرر قانونی، تامین شده و قیمت این کالاها در بازار هم تحت کنترل است و این روند همچنان ادامه دارد.
یکی از معیارهایی که به وضوح برای مشاهده نوع تغییرات این دولت نسبت به گذشته کافی است، مقایسه آبان بنزینی روحانی و رئیسی و نحوه برخورد این دو رئیسجمهور با مردم است؛ دیگر ماجرای صبح جمعه فهمیدن رئیس دولت دوازدهم و سلب مسؤولیت از خود آنقدر طنز تلخی است که شاید دوست نداشته باشیم حتی دوباره در ذهن خود تداعی کنیم، هیچکس باور نکرد که بنزنین بدون دستور رئیسجمهور قبل گران شده بود، آن هم یک گرانی شبانه و سهبرابری و بدون یک خط پیوست رسانهای و اقناع اجتماعی. دو سال گذشت تا دوباره در دولت سیزدهم به موسم آبان رسیدیم؛ با طراحیهای پیچیده دشمن برای ایجاد آشوب در کشور در سالگرد وقایع آبان ۹۸، از طریق فراخوانهای گسترده در فضای مجازی، عملیات رسانهای وسیع در شبکههای ماهوارهای به زیرساختهای بنزین در کشور حمله سایبری شد. اما آرایش میدانی مسؤولان دولتی نشان داد تا چه حد رئیسجمهور افکارعمومی را میشناسد و برای آنها احترام قائل است. با مدیریت بهموقع و میدانی دولت و تدابیر انجام شده، تهدید آبانماه به فرصتی برای مخابره پیام آرامش به جامعه از جهت استقرار دولتی کارآمد و دارای توان بالای مدیریت بحران تبدیل شد.
حدود ۱۰۰ ملاقات و گفتوگوی تلفنی با مقامات عالی خارجی، در حد رئیسجمهور و نخستوزیر و وزیر خارجه و نماینده ویژه رئیسجمهور در سه ماه اخیر یعنی بهطور متوسط هر روز یک ملاقات یا تماس با نمایندگان کشورهای مختلف انجام شده. البته این رویدادها فقط شرقی نبوده چون آخرین مکالمه همین چند روز پیش با امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه بود که او در تماس تلفنی با رئیسی درباره مبارزه مشترک با کرونا، همکاریهای منطقهای و گفتوگوهای هستهای به تبادلنظر پرداخت. اتفاق مثبت و چشمگیر دیگری که این دولت رقم زد، عضویت دائم در پیمان شانگهای بود طوریکه برخی تحلیلگران از آن بهعنوان پیروزی بزرگ سیاسی دولت رئیسی یاد کردند.
حضور فعال در اجلاس سران اقتصادی اکو و ایجاد زمینه توسعه روابط اقتصادی با کشورهای عضو و دیپلماسی موفق اقتصادی در خرید واکسن، فروش نفت و بهرهبرداری از منابع ارزی در خارج از کشور و همچنین بازسازی و ارتقای سطح روابط با همسایگان و ایجاد زمینه توسعه تعاملات اقتصادی و مناسبات سیاسی با همسایگان و کشورهای منطقه در کنار تعامل عزتمندانه و هوشمند با غرب جهت استیفای حقوق و منافع ملی، بخشهای دیگر حوزه فعال دیپلماسی بوده است.
البته نقشآفرینی فعال منطقهای در مدیریت بحران افغانستان، استقبال جامعه جهانی بهویژه کشورهای منطقه از استقرار دولت مقتدر و مستقل در ایران و از این طریق تقویت جبهه مقاومت و ارتقای قدرت و نفوذ منطقهای ایران و مهمتر از همه دیپلماسی فعال شخصی رئیسجمهور از نقاط پرمعنای تغییر ریل سیاست خارجی در این دولت است بهطوریکه این رویکرد فعال، بخشی از پولهای بلوکهشده کشورمان را هم آزاد کرده که ماجرای آزاد شدن ۳/۵میلیارد دلار منابع مسدود ایران از آخرین خبرها در این زمینه است.
پایان مدیریت ویدئوکنفرانسی قبلی برای مردم حلاوت داشت، حتی در اوج سختیها، آنها رئیسجمهوری را میدیدند که به جز سعدآباد و دفتر ریاستجمهوری به جاهای دیگر هم میرود و سفر به مناطق زلزلهزده یکی از اتفاقات عادیای بود که در دوران روحانی به کل به یک امر عجیب و غیردسترس تبدیل شده بود. وقتی در اندیکا زلزله شد چند روز بعد رئیسجمهور که روز جمعهاش به سفر سرزده، خوزستان رفته بود با زلزلهزدگان اندیکا دیدار کرد و با آنها گفتوگوی صمیمانه داشت.
در ماجرای زلزله هرمزگان هم همین اتفاق افتاد. پس از اطلاع از وقوع زلزله در بندرعباس، دولت از تمام دستگاههای مسؤول استان هرمزگان و استانهای همجوار و وزارتخانههای مسؤول خواست در اسرعوقت و با اولویت امدادرسانی، رسیدگی به وضعیت منطقه را پیگیری کنند. رئیسجمهور، معاون اول خود را هم در سریعترین زمان مامور به حضور در محل وقوع زلزله کرد تا از نزدیک مسائل و مشکلات آنجا را بررسی کند تا مردم احساس آرامش و امنیت داشته باشند و اطمینان پیدا کنند.
وعدههای اصلی دولت گستره بسیار وسیعی دارد. مساله تولید، مسکن، اشتغال و بورس بخشی از اقداماتی است که دولت برای بهبود شرایط آن هم کارهای زیربنایی را آغاز کرده است. بهطورمثال در حوزه تولید ما شاهد پرداخت تسهیلات در جهت حمایت از تولیدکنندگان بهویژه بنگاههای کوچک و متوسط و شرکتهای دانشبنیان به مبلغ ۴۷۷/۸هزار میلیارد ریال بودیم یا در حوزه تامین سرمایه در گردش بنگاهها جمعا به مبلغ ۷۸۱۸/۲هزار میلیارد ریال سرمایهگذاری و برای تامین مالی زنجیره تولید صنعت خودروسازی کشور به مبلغ ۲۰هزار میلیارد ریال اقدام شد.
برای ارائه تسهیلات به واحدهای تولیدی آسیبدیده ناشی از کرونا هم به میزان ۱۰۹/۲هزار میلیارد ریال هزینه شد. همینطور در حوزه وعدههای ساخت مسکن ما شاهد جایابی و آمادهسازی زمین برای ساخت ۵/۲میلیون مسکن در سراسر کشور، تصویب و ابلاغ سهم تسهیلات بانکی در شورای عالی پول و اعتبار و آغاز عملیات اجرایی ساخت ۷۰۰هزار مسکن بودهایم البته در کنار این اقدامات باید کمک به تأمین مسکن نیازمندان و معلولان به تعداد ۱۹۰۰ واحد را هم در نظر داشت که بهعنوان بخشهای کمتردیدهشده در دولت سیزدهم مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
ماجرای آب هم که دیگر نگفتنی است، خوزستان عزیز که به قول حاجقاسم سلیمانی، همه ما به دلیل سالهای دفاع مقدس مدیون این استان هستیم، در تابستان دوباره به تنش آبی دچار شد و شرایط این استانی به مرز امنیتی و بحرانی رسید؛ ماجر از این قرار بود که افتتاحهای نمایشی مانند سد مخزنی کنجانچم در ایلام، تاخیرهای چندینساله در سدسازی و آبکشی به روستاها و اراضی زراعی چیزی حدود یک تاخیر ۲۵ ساله در اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری و از طرفی سدهای خالی از آب، ناشی از کاهش بارندگی یا سوءمدیریت و مطالبات انباشته کشاورزان برخی از مناطق جنوب از جمله خوزستان و شادگان را به بحران امنیتی و اعتراضات و درگیریهای خیابانی کشاند، وقتی رئیسی رسما رئیسجمهور شد، اولین استانی که به آن سفر کرد، خوزستان بود.
این سفر برای آن سرزمین تفتیده امیدبخش بود. در کنار آن با مدیریت بهینه منابع موجود، گفتوگو با مردم و اطمینان بخشی به آنها و آغاز اجرای طرحهای مصوب در شورایعالی آب و فعال کردن راهکارهایی مانند چاههای ژرف، آب شیرینکنها و دیپلماسی آب با همسایگان، دولت توانست تا حدودی این بحران را هم کنترل کرده و درصدد حل بلندمدت بحران موجود و حل مساله در آینده هم باشد.