به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ رهبر انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس از عملکرد مرکز پژوهش های مجلس گلایه کردند و گزارش های اخیر این مرکز را دلگرم کننده نخواندند و بر تقویت بنیه کارشناسی این مرکز تاکید کردند.
از این رو بیانات رهبر انقلاب اسلامی و اشاره به عملکرد ضعیف مرکز پژوهش های مجلس، بهانه خوبی برای بررسی عملکرد یکساله این مرکز است زیرا واکاوی صحیح تحولات این مرکز می تواند راهگشای تحولات آینده آن باشد.
حال به 5دلیل عمده تضعیف عملکرد مرکز پژوهش های مجلس در یکسال اخیر می پردازیم:
۱. عدم ثبات مدیریتی در رأس و مدیریت میانی مرکز:
علیرضا زاکانی با شروع مجلس یازدهم سکان مرکز پژوهش های مجلس را در دست گرفت. فردی که تا پیش از این، سه دوره حضور در مجلس را تجربه کرده بود و با حوزه تقنین آشنایی کافی داشت و مرکز پژوهش ها را نیز به خوبی می شناخت. زاکانی با شعار تحول گرایی وارد مرکز پژوهش ها شد و برنامه تحولی خود را بر اساس ۱۴ رویکرد برای اداره مرکز آماده نمود. زاکانی از همان ابتدا ۵ معاون مرکز را تغییر داد و افراد زیادی را با خود به مرکز پژوهش ها آورد. تاسیس دفتر نمایندگی قم از دیگر اقدامات زاکانی بود. با شروع سال ۱۴۰۰ زاکانی مجددا تغییرات گسترده ای را در مرکز پژوهش ها آغاز کرد و تعداد معاونت های مرکز را به ۱۳ معاونت افزایش داد. با شروع ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری، زاکانی نیز وارد عرصه شد و تقریبا دو ماه مرکز پژوهش های مجلس متاثر از حضور زاکانی انتخابات شد و پس از آن نیز با طرح زاکانی به عنوان یکی از گزینه های شهرداری تهران، این مرکز تا مردادماه با بی ثباتی دست و پنجه نرم کرد.
یعنی از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا مردادماه ساختار مرکز تغییر کرد و به تبع آن انتصابات جدیدی در مرکز انجام شد و پس از آن نیز مرکز دچار خلاء مدیریت در رأس آن شد. پس از انتخاب علیرضا زاکانی به عنوان شهردار تهران، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس در اقدامی عجیب بابک نگاهداری مسئول حوزه ریاست خود را به عنوان سرپرست مرکز پژوهش ها منصوب کرد. اقدامی که بدون هماهنگی و اطلاع هیات رئیسه مجلس انجام شد.
روح الله متفکرآزاد عضو وقت هیات رئیسه با انتشار توییتی نوشت از طریق رسانه ها مطلع شده است که چه کسی رئیس مرکز پژوهش ها شده است! این در حالی است که طبق قانون شرح وظایف مرکز پژوهش ها، هیات رئیسه مجلس به عنوان هیات امنای مرکز وظیفه انتخاب رئیس این مرکز را بر عهده دارد. در واقع رئیس مجلس با دور زدن قانون و بدون اطلاع هیات رئیسه اقدام به تعیین سرپرست برای مرکز پژوهش ها کرده بود.
۲.ضعف عملکرد رئیس جدید مرکز پژوهش ها/ بابک نگاهداری کیست و چه کارنامه ای دارد؟
بابک سرپرست جدید مرکز پژوهش های مجلس متولد ۱۳۵۳ در تبریز، دانش‌آموخته دکتری تخصصی بیوتکنولوژی پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو هیئت علمی و دانشیار گروه بیوتکنولوژی این دانشگاه است. از سوابق وی می توان به مسئولیت های متعدد در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از جمله معاون ارتباطات و معاونت نظارت راهبردی این دبیرخانه اشاره کرد. ریاست مرکز مطالعات شهرداری تهران در بین سالهای ۹۲ تا ۹۶ در دوره قالیباف، رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی (معاونت پژوهشی)، رئیس باشگاه پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی و در نهایت رئیس حوزه ریاست مجلس شورای اسلامی از ابتدای شروع مجلس یازدهم تا مهر ۱۴۰۰ از دیگر مسئولیت های نگاهداری است.
نگاهداری از نظر سیاسی فردی نزدیک به قالیباف حساب می شود و رشد سیاسی خود را تا حد زیادی مرهون شخص محمدباقر قالیباف است. هرچند ورود نگاهداری به حوزه مدیریتی را به حمایت های محمد علی کی نژاد دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت می دهند. بررسی سوابق عملکرد نگاهداری نشان می دهد که در حوزه های پژوهشی توفیق چندانی نداشته است و مجموعه های تحت مدیریت وی کارآمدی چندانی نداشته اند. در واقع نگاهداری به مدیریت محافظه کار و راکد معروف است و عموما مجموعه های تحت مدیریت وی نوعی حیات خلوت بوده اند. به عنوان مثال در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دوره مخبر دزفولی سالهای متمادی حضور داشته و مسئولیتهای مهمی همچون معاونت نظارت راهبردی را بر عهده داشته است. اما مشخص نیست خروجی این معاونت چه بوده است. آن هم در سالهایی که همواره عملکرد این دبیرخانه مورد انتقاد دلسوزان بوده است. از دوره حضور وی در مرکز مطالعات شهرداری تهران نیز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. در دانشگاه آزاد اسلامی نیز هیچ راهبرد و طرح و برنامه مشخصی برای پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه نداشت و علیرغم اینکه محمد مهدی طهرانچی جایگاه پژوهشگاه را در حد معاونت بزرگ کرده بود، اما نگاهداری در آنجا هم توفیق چندانی نداشت و مدیریت محاظه کار و رکورد سایه بر آن معاونت انداخته بود.
در نهایت رئیس دانشگاه آزاد به دلیل ضعف عملکرد نگاهداری، وی را از پژوهشگاه دانشگاه آزاد برکنار نمود و به عنوان رئیس واحد علوم پزشکی دانشگاه آزاد منصوب نمود. انتصابی که دو هفته دوام نیاورد و محمد باقر قالیباف با شروع مجلس یازدهم وی را به عنوان سرپرست حوزه ریاست مجلس منصوب کرد. هرچند تا مدتها با حفظ سمت ریاست باشگاه پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی را بر عهده داشت و دو شغله بودن وی همواره مورد انتقاد دانشجویان بود.
نگاهداری کمتر از یک سال و نیم رئیس حوزه ریاست مجلس بود که گفته می شود درگیری های فراوانی با برخی مشاوران قالیباف موسوم به طیف مشهدی داشته است که در نهایت با هدف دور کردن وی از قالیباف، او را به مرکز پژوهش های مجلس فرستادند.
بابک نگاهداری از ابتدای شروع به کار در مرکز پژوهش های مجلس سعی در انسجام بخشی ساختار بهم ریخته مرکز داشت و در نهایت موفق شد ساختار مرکز را با اندکی تغییر به پیش از دوره زاکانی باز گرداند. اما فقدان نقشه راهبردی و عدم توجه به برنامه تحولی موجب شده است که مرکز پژوهش ها به سرنوشت مجموعه هایی دچار شود که پیشتر نگاهداری مسئول آنها بوده است. یعنی مدیریت روزمره راکد فاقد ویژگی های تحولی!
۳. تضعیف بنیه کارشناسی مرکز:
در دوره نگاهداری تعدادی از کارشناسان برجسته مرکز پژوهش های مجلس به دولت رفتند و پست های مهمی گرفتند. اما با وجود پژوهشگران برجسته در مراکز دانشگاهی و اندیشگاهی کشور، نگاهداری هنوز نتوانسته است که جایگزین مناسبی برای آنها پیدا کند. نگاهداری در دوره ۹ ماهه مدیریتی خود هنوز نتوانسته است افرادی را برای معاونت حقوقی سیاسی و معاونت زیربنایی و تولیدی خود را منصوب کند!
۴. وزن پایین سیاسی و گشاد بودن کت مدیریتی رئیس مرکز پژوهش ها:
بسیاری از تحلیلگران معتقدند رئیس فعلی مرکز پژوهش های مجلس وزن سیاسی و مدیریتی لازم را برای اداره این مرکز مهم ندارد. فردی که زیر سایه حمایت های قالیباف همواره به مسئولیت رسیده و شخص مستقلی محسوب نمی شود و در بین رجال حاکمیتی و ارکان نظام فاقد جایگاه در خور شأن است. یکی دیگر از مشکلات نگاهداری این است که نماینده مجلس نیست و ارتباطش با نمایندگان حداقلی است و فاقد ظرفیت کنش گری در صحن مجلس است. در حالی که روسای قبلی مرکز پژوهش ها از جمله علیرضا زاکانی، کاظم جلالی، احمد توکلی و محمدرضا خاتمی از شخصیت ها و رجال برجسته سیاسی کشور بودند هنگام تصدی پست ریاست مرکز پژوهش ها ها نماینده مجلس نیز بوده اند.
۵. عدم نقش آفرینی در بزنگاه ها و سیاسی کاری:
نقش آفرینی مرکز پژوهش های مجلس در بزنگاه ها در دوره ریاست نگاهداری به شدت افت کرده است، بطوری که این مرکز فاقد تحلیلی منسجم در ماجرای حذف ارز ۴۲۰۰ بود و پویایی این مرکز در این چند ماهه کاهش یافته است. گزارش های مرکز در دوره اخیر به دلیل عدم توجه مرکز به مسائل اصلی کشور از کیفیت لازم برخوردار نیست. حضور کارشناسان این مرکز نیز در رسانه ها به شدت کاهش پیدا کرده است.
نگاهداری تجربه چندانی با حوزه قانون گذاری و حکمرانی ندارد. حتی آش گاهی خیلی شور شده و مرکز پژوهش ها سیاسی کاری را به جای کار کارشناسی در دستور کار خود قرار داده است. اعلام نظر مرکز پژوهش ها در خصوص طرح موسوم به صیانت از فضای مجازی در قالب یک نامه اداری بدون رعایت آیین نامه پژوهشی مرکز که آن هم اول توسط رسانه ها منتشر شد و سپس به دست کمیسیون مشترک رسید صدای بسیاری از نمایندگان و پژوهشگران را در آورد. زیرا ریاست مرکز به جای کار کارشناسی صرفا منعکس کننده نظرات طیف سیاسی حامیان رئیس مجلس بود.
در مجموع به نظر میر سد کت ریاست مرکز پژوهش ها برای نگاهداری بزرگ باشد. هیات رئیسه مجلس باید با آسیب شناسی عملکرد مرکز پژوهش های مجلس به دنبال یک فرد پخته و دارای جایگاه در بین جامعه علمی و رجال سیاسی کشور باشد که دارای تجربه های مدیریتی موفق و تحول گرا باشد.
گزارش از هادی هدایت زاده