به گزارش سرویس صنفی آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بر اساس اعلام مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت، بر اساس تصمیمات متخذه در جلسه ۷ شهریور ۹۷ شورایعالی برنامه ریزی، جهت دانشجویانی که از ابتدای سال ۲۰۱۹ (دی ماه ۱۳۹۷) در خارج از کشور شروع به تحصیل در یکی از رشته های علوم پزشکی کنند، انتقال از دانشگاه های خارج از کشور به دانشگاه های علوم پزشکی داخل اعم از دولتی و غیر دولتی ممنوع است. همچنین در پاییز سال ۱۳۹۷ به دنبال التهابات بازار ارز و تجمعات خانواده‌های دانشجویانی که در دانشگاه‌های خارجی تحصیل می‌کردند، وزارت بهداشت و وزارت علوم اعلام کردند که مسئولیتی در قبال تهیه ارز دانشجویی ندارند و هر دانشجوی محصل در خارج از کشور، به هر شکلی که می‌تواند ارز خود را تأمین کند. پس از این موضوع بسیاری از خانواده‌ها اعلام کردند که قادر به تأمین هزینه‌های تحصیل فرزندان خود در خارج از کشور نیستند و خواستار بازگشت دانشجویان به دانشگاه‌های داخل کشور در رشته‌هایی که تحصیل می‌کردند، شدند.

اما این بار دانشجویان داخل کشور با بیان این نکته که بسیاری از این دانشجویان کنکور را دور زده‌اند و خارج از فرآیند کنکور به دانشگاه‌های خارجی عمدتاً بی کیفیت و غیر معتبر رفته‌اند، بازگشت آنها به منزله راه فراری برای این دانشجویان برشمردند و یادآور شدند فراهم کردن شرایط انتقال این دانشجویان به زیر پا گذاشتن عدالت آموزشی منجر می‌شود.

آغاز ممنوعیت انتقال از خارج با نوسانات ارزی در سال ۱۳۹۷

در میانه این اعتراضات دکتر حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت وقت تاکید کرد که وزارت بهداشت دستورالعملی برای نقل و انتقال تهیه کرده است و از ابتدای ۲۰۱۹ هر فردی، در هر رشته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و سایر رشته‌های پزشکی به خارج از کشور برای تحصیل رفت، تا آخر دوره باید همانجا باشد و نمی‌تواند به دانشگاه‌های داخلی منتقل شود و به عنوان پزشک، داروساز و دندانپزشک می‌تواند به ایران برگردد.

تنظیم مصوبه‌ای که به ممنوعیت انتقال بعد از ۲۰۱۹ مشهور شد

این اظهارنظر منجر به تصمیمی شد که به عنوان ممنوعیت انتقال بعد از ۲۰۱۹ مشهور شد. بر اساس این مصوبه هفتادمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت که در ۷ شهریور ۱۳۹۷ به تصویب رسید آمده است:

«از ابتدای سال ۲۰۱۹ میلادی (۱۰ دی ماه ۱۳۹۷) کلیه ضوابط و مقررات مربوط به امکان انتقال دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور در رشته‌های علوم پزشکی لغو و انتقال دانشجو در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی در طول مدت تحصیل و قبل از فارغ التحصیلی به داخل کشور ممنوع است.

بدیهی است برای آن دسته از افرادی که تا قبل از شروع سال ۲۰۱۹ میلادی (۱۰ دی ماه ۱۳۹۷) تحصیل خود را در یکی از دانشگاه‌های مورد تائید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آغاز کرده و واجد شرایط انتقال دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل هستند، براساس ضوابط و مقررات مذکور اقدام خواهد شد.

کلیه دانش آموختگان ایرانی خارج از کشور در رشته‌های علوم پزشکی درصورت فارغ التحصیلی از دانشگاه‌های مورد تائید وزارت متبوع، می‌توانند براساس مصوبات و ضوابط شورای عالی ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پس از ارزشیابی و تأیید مدارک تحصیلی در کشور مشغول کار شوند.»

پس از این مصوبه بازهم اعتراضاتی از سوی دو گروه دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور و دانشجویان داخل کشور مطرح شد. همچنان که دانشجویان ایرانی متقاضی انتقال سعی داشتند تا پیش از ممنوعیت خود را به داخل کشور انتقال دهند، از سوی دیگر دانشجویان داخل کشور معتقد بودند بسیاری از این دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در سه رشته مهم دکتری پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی در دانشگاه‌های غیر معتبر، به داخل کشور منتقل شده‌اند و چراغ خاموش در حال تحصیل هستند.

ممنوعیت انتقال دانشجویان علوم پزشکی از خارج پایان یافت

باز شدن پرونده درباره تخلفات در انتقال به رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی

در همان زمان پرونده‌ای با موضوع تخلف در پذیرش دانشجویان ایرانی خارج از کشور در سه رشته پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی مطرح شد که وزارت بهداشت در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: که در پی گزارش‌هایی مبنی بر بروز برخی تخلفات در مسیر انتقال دانشجویان به داخل، موارد تخلف و متخلفین احتمالی و آسیب‌های موجود در فرآیند انتقال و پذیرش شناسایی شد.

دانشجویان داخل کشور معتقد بودند بسیاری از این دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در سه رشته مهم دکتری پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی در دانشگاه‌های غیر معتبر، به داخل کشور منتقل شده‌اند و چراغ خاموش در حال تحصیل هستنددر این پرونده در نهایت ۲۱۱ نفر افراد در حال انتقال یا پذیرفته شده که با عناوین مختلف از جمله ارائه مدارک دیپلم متوسطه و پیش دانشگاهی جعلی، جعل مدارک ورود و خروج از کشور، جابجایی در ترتیب و ترتب پذیرش و … با همکاری حداقل ۵ مدرسه و دبیرستان متخلف، یک آژانس مسافرتی متخلف، واسطه‌ها و متخلفین دیگری که با این افراد همراهی داشته‌اند، شناسایی شده و ضمن توقف روند پذیرش یا ادامه تحصیل آنها، جهت برخورد قانونی به دستگاه قضائی معرفی شدند.

پس از رسانه‌ای شدن موضوع، اعلام شد که هیچیک از این دانشجویان متخلف در دانشگاه‌ها تحصیل نمی‌کنند و شناسایی شده و از ادامه روند تحصیل آنها جلوگیری به عمل آمده است.

آغاز جنگ روسیه و اوکراین؛ تغییر شرایط تحصیلی دانشجویان ایرانی

روند پرفراز و نشیب انتقال دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور همچنان ادامه داشت تا سال ۱۴۰۰ و شروع جنگ میان روسیه و اوکراین و تغییر شرایط دانشجویان ایرانی. حال دانشجویان ایرانی که در دانشگاه‌های منطقه بالکان تحصیل می‌کردند با بحران جنگ روبرو بودند و از سوی دیگر امکان انتقال به دانشگاه‌های داخل کشور را نداشتند.

وزارت علوم و وزارت بهداشت در اولین واکنش نسبت به شرایط این دانشجویان اعلام کردند که این دانشجویان شرایط تحصیلی خود را در یک سامانه ثبت کنند تا در صورت لزوم به داخل کشور انتقال یابند. اما موضوع به همین جا ختم نشد و این دانشجویان در کارزارهای مختلفی از نمایندگان مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس جمهور درخواست کمک کردند.

مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره ضوابط انتقال دانشجویان ایرانی گروه علوم پزشکی به دانشگاه‌های داخل

در نهایت شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست ابراهیم رئیسی رئیس جمهور در شهریورماه ۱۴۰۱ در مصوبه‌ای ضوابط انتقال دانشجویان ایرانی گروه علوم پزشکی به دانشگاه‌های داخل را ابلاغ کرد. در این مصوبه آمده است:

۱‏‏ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است فهرست دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی مورد تأیید برای تحصیل در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی خارج از کشور را تهیه کند و در سامانه معاونت آموزشی قرار دهد. انتقال به داخل کشور صرفاً برای دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی امکان‌پذیر است.

تبصره ۱‏ تصمیم‌گیری درخصوص فرزندان مأمورین ثابت دولت جمهوری اسلامی ایران که کشور محل خدمت والدین، فاقد دانشگاه مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد، بر عهده شورای انتقال دانشجویان ایرانی خارج از کشور آن وزارتخانه است.

تبصره ۲‏ فهرست دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی مورد تأیید برای تحصیل در رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی خارج از کشور، هر سه سال یکبار، قابل بازبینی و تغییر است و تغییرات یک سال پس از انتشار ملاک عمل قرار می‌گیرد و تا یک سال پس از انتشار فهرست جدید، پذیرش طبق لیست مسبوق مورد تأیید و اقدام است.

۲‏ انتقال دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور که پس از اول ژانویه ۲۰۱۹ وارد دانشگاه شده‌اند، با گذارندن ۷۲ واحد درسی مرتبط و از طریق شرکت و قبولی در آزمون ارزیابی صلاحیت علمی صورت می‌پذیرد.

۳‏‏ تعیین شروع به تحصیل افراد در خارج از کشور با در نظر گرفتن همه معیارهای ذیل صورت می‌گیرد:

۱) تاریخ ویزا یا اقامت معتبر

۲) خروج از کشور و حضور در کشور محل تحصیل بر اساس مستندات گذرنامه

۳) گواهی اشتغال به تحصیل با ذکر زمان شروع برگزاری کلاس‌های درسی

۴‏‏ آزمون ارزیابی صلاحیت علمی توسط مرکز سنجش آموزش علوم پزشکی به صورت سالانه برگزار می‌شود. حد نصاب قبولی ۶۰ درصد نمره کل آزمون خواهد بود و ظرفیت پذیرش توسط شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی تعیین می‌شود.

۵ ‏‏ متقاضیانی که حد نصاب قبولی ۶۰ درصد نمره کل آزمون را کسب کرده‌اند، بر اساس نمره و ظرفیت‌های تعیین شده، امکان تحصیل در مقاطع دکتری عمومی یا کارشناسی پیوسته رشته‌های علوم پزشکی به شرح ذیل را خواهند داشت:

۱) حداکثر ۲ درصد از تعداد شرکت کنندگان در آزمون ارزیابی علمی هر سال، بر اساس بالاترین نمره، می‌توانند در مقطع دکتری عمومی رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در دانشگاه‌های داخل کشور در رشته محل‌های تعیین شده توسط شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی ادامه تحصیل دهند.

۲) سایر متقاضیانی که حدنصاب قبولی ۶۰ درصد نمره کل آزمون را کسب کرده‌اند، لیکن جزو مشمولین بند نخست نشده‌اند می‌توانند:

الف‏ جهت ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی پیوسته رشته‌های علوم پزشکی موجود، در رشته‌محل‌های تعیین شده توسط شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی انتخاب رشته کنند.

تبصره‏ این افراد پس از دانش آموخته شدن در مقطع کارشناسی پیوسته، همانند سایر دانش‌آموختگان مقاطع کارشناسی داخل کشور، از طریق شرکت در آزمون‌های ورودی مربوطه، امکان ادامه تحصیل در مقطع دکتری عمومی رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و یا مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی (Ph.D) متناسب با رشته تحصیلی مقطع کارشناسی را خواهند داشت.

ب جهت ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی پیوسته رشته حد واسط علوم سلامت در رشته‌محل‌های تعیین شده توسط شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام کنند. این گروه پس از گذراندن ۷۶ واحد در این رشته می‌توانند در آزمون علوم پایه شرکت کنند و در صورت کسب نمره قبولی در این آزمون، در مقطع دکتری عمومی رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در دانشگاه‌های داخل کشور در رشته محل‌های تعیین شده توسط شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی ادامه تحصیل دهند.

تبصره ۱‏ حداکثر تعداد دفعات مجاز شرکت در آزمون علوم پایه برای متقاضیان مذکور سه نوبت خواهد بود.

تبصره ۲‏ متقاضیانی که در این آزمون نمره قبولی را کسب نکرده‌اند، می‌توانند در مقطع کارشناسی پیوسته رشته حد واسط علوم سلامت با گرایش پرستاری، بهداشت عمومی و سایر گرایش‌های علوم پزشکی ادامه تحصیل دهند.

تبصره ۳‏ معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای این منظور، نسبت به ایجاد رشته حد واسط علوم سلامت در مقطع کارشناسی با گرایش‌های مختلف و نیز صدور مجوز پذیرش دانشجوی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی از مقطع کارشناسی اقدام خواهد کرد.

۶ ‏‏ دانشجویان انتقالی مشمول این مصوبه ملزم به پرداخت شهریه تحصیلی بر اساس مصوبات هیئت امنای دانشگاه مقصد هستند.

تبصره‏ میزان شهریه با توجه به نوع رشته و سطح خدمات آموزشی، کمک آموزشی و رفاهی ارائه‌شده و نیز با در نظر گرفتن سرانه سالانه مورد نیاز برای تربیت دانشجو که از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام می‌گردد، توسط هیئت امنای دانشگاه مقصد تعیین می‌شود.

۷‏‏ مرکز سنجش آموزش علوم پزشکی موظف است به صورت سالیانه گزارشی از اجرای این مصوبه را به ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ارائه کند.

۸‏‏ این سیاستها به مدت پنج سال از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجراست. تصمیم گیری در خصوص تداوم یا تغییر این سیاست‌ها بر عهده شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور خواهد بود.»

ممنوعیت انتقال دانشجویان علوم پزشکی از خارج پایان یافت

تشریح برنامه وزارت بهداشت برای انتقال دانشجویان ایرانی در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی

دکتر غلامرضا حسن زاده دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی در تشریح تصمیم وزارت بهداشت برای حل معضل انتقال دانشجویان ایرانی به دانشگاه‌های علوم پزشکی داخل کشور در مصاحبه‌ای گفت: تنها دانشجویانی که در دانشگاه‌های معتبر خارج از کشور بر اساس فهرست اعلامی وزارت بهداشت می‌توانند در آزمون ملی صلاحیت علمی شرکت کنند.

وی گفت: بر اساس سیاست‌هایی که ستاد نقشه جامع علمی کشور ابلاغ کرده‌اند و در وزارت بهداشت هم مصوب شده است، ظرفیت پذیرش این دانشجویان بر اساس الگوی پذیرش از طریق کنکور سراسری تعیین می‌شود. در کنکور سراسری ۲ درصد از دانش آموزان و داوطلبان در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته می‌شوند و بنا بر همان الگو به این نتیجه رسیدیم که به میزان ۲ درصد ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌ها، از میان انتقالی‌ها پذیرفته شوند.

یک مسیر دیگر این است که این دانشجویان با تحصیل به مدت دو سال تا دو سال و نیم یا به عبارت دیگر پنچ ترم تحصیلی در رشته حد واسط «علوم سلامت» درس بخوانند و مجدداً در آزمونی مشابه آزمون علوم پایه شرکت کنند و بر اساس نمره‌ای که کسب می‌کنند می‌توانند وارد دوره دکتری شوند و در ظرفیتی که از سوی وزارت بهداشت اعلام می‌شود، ادامه تحصیل دهند.دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی افزود: در واقع به این دانشجویان رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی اجازه داده می‌شود که در آزمون صلاحیت علمی شرکت کنند و بر اساس ظرفیتی که وزارت بهداشت اعلام می‌کند این افراد می‌توانند ثبت نام کنند. از نکات مثبت این کار این است که مانند قبل که دانشجو مجبور بود پس از پذیرش خودش به دنبال دانشگاه بگردد تا ادامه تحصیل دهد، نیست و وزارت بهداشت از قبل ظرفیت‌ها را اعلام می‌کند و بر اساس ظرفیت و نمره‌ای که در آزمون صلاحیت علمی کسب می‌کنند می‌توانند در یک دانشگاه داخلی ادامه تحصیل بدهند. این کار دانشجویان را راحت تر می‌کند.

حسن زاده گفت: در این آزمون صلاحیت علمی یک حدنصاب تعیین شده است و دانشجوی انتقالی باید ۶۰ درصد نمره را کسب کند و بعد بتواند دانشگاه را انتخاب کند. آن افرادی که ۶۰ درصد نمره حدنصاب را کسب کرده باشند اما به دلیل محدودیت ظرفیت ۲ درصدی نمی‌توانند وارد دانشگاه شوند، می‌توانند دو مسیر را انتخاب کنند.

گزارش از محمدرمضانی