خبرنامه دانشجویان ایران: پدیده ناهنجار وبسایت های جعلی مجلات علمی به یکی از معضلات جدی جامعه علمی ایران تبدیل شده است. این موضوع که چند سالی از عمر آن می گذرد گریبان گیر تعداد زیادی از پژوهش گران و دانشجویان گردیده است.
به گزارش سرویس صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بی اطلاعی از این مسئله موجب شده است که روز به روز تعداد این مجلات افزایش به «انتشار مقاله» یابد و گردانندگان آن ها از طریق دریافت هزینه های به اصطلاح سودهای کلانی برسند.
مجله (وب سایت) جعلی چیست؟
وب سایت هایی هستند که نام و اعتبار علمی مجله ای را جعل می کنند. معمولاً این کار را از طرق زیر انجام می دهند:
- ثبت دامین (Domain) مشابه با نام مجله اصلی
- درج عنوان issn و ویژگی های ظاهری وب سایت مجله اصلی
- قراردادن آرشیو مقالات مجله اصلی در وب سایت جعلی
نکته:
- جاعلان غالباً در تامسون رویترز به دنبال مجلات معتبری هستند که هنوز وب سایتی به اسم آن ها ثبت نشده است(فاقد e-issn هستند)؛ همین امر فرصتی را فراهم می کند که از مشخصات ژورنال اصلی برای موجه جلوه دادن خود استفاده نماید.
- در بسیاری از موارد مجلاتی جعل می شوند که به زبانی غیر از انگلیسی منتشر می شوند.
تاریخچه:
Example: SYLWAN
• Science Citation Index Expanded (SCIE)
Title: SYLWAN
Publisher: POLSKIE TOWARZYSTWO LESNE
ISSN: 0039-7660
E-ISSN: -----
Country: Poland
Language: Polish
ثبت دامین مشابه
درج عنوان issn و ویژگی های ظاهری وب سایت مجله اصلی
ویژگی های نامتعارف وبسایت های جعلی مجلات علمی
الف- نداشتن «اهداف »مشخص و تخصصی برای نشریه
ب- پذیرش مقاله در زمینه های مختلف علمی
ج- چاپ تعداد زیاد و نامتعارف مقالات در یک شماره
د- پذیرش درصد بالایی از مقالات از یک کشور خاص
ه- چاپ مقالات متعدد از یک نفر در یک شماره
و- نداشتن آدرس معتبر برای مکاتبات(معمولا از ایمیل های نظیر yahoo و gmail استفاده می کنند)
الف- نداشتن «اهداف »مشخص و تخصصی برای نشریه
ب- پذیرش مقاله در زمینه های مختلف علمی
ج- چاپ تعداد زیاد و نامتعارف مقالات در یک شماره
د- پذیرش درصد بالایی از مقالات از یک کشور خاص
چاپ مقالات متعدد از یک نفر در یک شماره
مقالات چاپ شده در وب سایت اصلی مجله cadmo در سال 2014
نداشتن آدرس معتبر برای مکاتبات
(معمولا از ایمیل های نظیر yahoo و gmail استفاده می کنند)
چگونه می توان به جعلی بودن یک مجله پی برد؟
بررسی موارد متعدد از وب سایت جعلی مجلات علمی، شاخص هایی را جهت ارزیابی اصالت آن ها مشخص می کند. البته این شاخص ها نسبی هستند و ممکن است برخی از آن ها در مورد یکسری از مجلات جعلی صدق نکند. با این حال دانستن این موارد می تواند در شناسایی این مجلات کمک کننده باشد. هرچند در عمل این کار مستلزم صرف ساعت ها زمان و بررسی منابع مختلف می باشد.
1- وب سایت این ژونال ها عموماً به تازگی طراحی شده اند و زمان ثبت دامین آن ها مربوط به یکیا دو سال اخیر می شود.
می توان با مراجعه به سایت who.is یا whois.com به زمان خریداری دامین و طراحی آن پی برد. هرچند ممکن است وب سایت اصلی یک مجله معتبر نیز به تازگی طراحی شده باشد.
2- صورت ظاهری این وب سایت ها نشان از طراحی سرسری وب سایتژورنال دارد.
معمولاً پوسته ظاهری این مجلات به صورت تمپلت های آماده خریداری می شوند و چند گزینه ساده مانند "آرشیو" و "تماس با ما" در سایت موجود می باشد.
3- مجلات معتبر دارای آرشیو کاملی هستند
هر مجله معتبری که دارای ضریب تأثیر (if) می باشد طی سال های متمادی با ارزیابی و پایش دقیق مقالات خود به این درجه از اعتبار رسیده است. بنابراین دارای آرشیوی کامل و دقیق از مقالات خود می باشد.
در حالی که مجلات جعلی عموماً ...
- یا اساساً آرشیوی ندارند؛
- یا دسترسی به آرشیو مقالات وجود ندارد؛
- و یا آرشیو بسیار محدودی دارند.
4- عدم انطباق آدرس وب سایت مجله با لینک موجود در پایگاه Thomson Reuters و یا سایر پایگاه های استنادی معتبر نظیر PubMed
Example:
Afinidad
وب سایت اصلی ناشر مجله AFINIDAD
5- عدم انطباق زبان مجله در پایگاه های داده با زبان مقالات چاپ شده
Example:
EMERGENCIAS
سایر نکات
حتماً عنوان مجله را در گوگل جستجو نمایید. ممکن است با این کار به مطالبی برخورد کنید که به تقلبی بودن آن اشاره شده باشد. یا به صورت ساده اسم ژورنال hi-jacked را در گوگل جستجو نمایید. اگر آن وب سایت لو رفته باشد حتماً راجع به آن مطالبی را خواهید یافت.
ژورنال های جعلی و بی اعتبار ایمیل هایی برای دریافت مقاله ارسال می کنند. این در حالی است که مجلات معتبر و دارای ضریب تأثیر برای جذب مقاله به پژوهشگران ایمیل نمی دهند. در واقع ژورنال های معتبر به حد کافی شناخته شده هستند و نیازی به این کار ندارند.
تهیه و تنظیم:
دکتر محمدعلی بهنژادی/ استاد دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
دکتر شهرام حنیفیان/ استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز