به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»: فاطمه جلالی*// اول از همه باید بدانیم که نژادپرستی چیست و چرا خیلی از کشورها درگیر نژادپرستی هستند؟

نژادگرایی نظریه ای است که میان نژادها و پدیده‌های غیرزیست‌شناسی مانند دین، آداب، یا زبان و رنگ پوست افراد و... رابطه ایجاد کرده و برخی نژادها را برتر از دیگر نژادهای بشری می شمارد. در این نظریه برتری نژادی مستقل از شرایط محیطی و اجتماعی رشد افراد عمل کرده و دست تقدیر برخی نژادهای بشر را برتر و برخی دیگر را کهتر گردانیده است.

به‌طور ساده‌تر اگر می‌خواهیم نژادپرستی را توضیح دهیم باید بگوییم نوعی پیش‌داوری و تبعیض است که متمرکز بر تفاوت‌های ظاهری حاصل از نژاد و نیز تفاوت‌های فرهنگی حاصل از زبان و آداب و رسوم و دین و تاریخ و امثال آن است و به عبارت دیگر نوعی تفاوت گذاشتن بی‌جا و غلط میان انسان‌هاست. مثلا من سفیدم و تو سفید نیستی پس من در خلقت و همه چیز دیگر بر تو برتری دارم و تو باید برده و خدمتکار من باشی و نباید جایی برای پیشرفت و ترقی داشته باشی و هیچ حقی جز چیزی که من برای تو تعیین می‌کنم نداری!

دقیقا برخلاف چیزی که اسلام و پیامبر اسلام به آن دعوت می‌کنند؛ یکی از فرمایشات پیامبر اسلام درباره این موضوع: «اخوانکم خولکم جعلهم الله تحت ایدیکم فمن کان اخوه تحت یده فلیطعمه مما اکل و یلبسه مما لبس ولا تکلفوهم ما یغلبهم فان کلفتهم فا اعینوهم» خدمتکاران شما برادرانتان هستند که خداوند آن ها را زیر دست شما قرار داده، هرکسی برادرش زیر دستش باشد باید از غذای خود به او بخوراند و از لباس خویش بر او بپوشاند و کاری که بیش از طاقت وی باشد به او نسپارد و اگر کار سختی به او سپرد یاریش کند.

انواع نژادپرستی:

نژاد پرستی انواع زیادی دارد که عنوان کرده و به شرح یکی از آنها می‌پردازیم؛

انواع نژادپرستی: نژادپرستی نمادین، نژادپرستی مدرن، نژادپرستی فرهنگی، نژادپرستی کوررنگی، نژادپرستی نهادی، نژاد پرستی بیزارانه

نژاد پرستی نمادین

در واقع این نام از این جهت به کار برده شد که هم واکنش آمریکایی‌ها در برابر خواسته های سیاه پوستان و نیز بی‌عدالتی نسبت به آنها را نمادسازی کند و هم با این نام می‌خواستند نشان بدهند که نژادپرستی دیگر در تجربیات شخصی نیست بلکه در انتزاعیات افراد است.

یکی از نمونه های بارز این نوع نژاد پرستی الان در آمریکا است که سیاه پوستان حق نفس کشیدن در آن کشور را ندارند و زمانی که اعتراض و شورش می‌کنند زیر زانوها، شلاق ها و باتونه‌های برقی افسران سفید پوست آمریکایی قرار می‌گیرند.

نژادپرستی در ایران

برای خیلی‌ها سوال است که آیا در ایران نیز نژاد پرستی هست؟ متاسفانه جواب این سوال بله است. زیرا نگاه خیلی به عرب‌ها و افغان‌ها را می‌توان نوعی از نژاد پرستی دانست، نگاهی که افغان‌ها را خطرناک و عرب‌ها را سوسمارخوار وعقب مانده می‌داند و از آنها دوری می‌جوید.

در حالی که پیامبر اسلام(ص) می‌فرماید؛ «لافضل لعربی لعجمی و لافضل لعجمی لعربی» یعنی هیچ عربی بر غیرعرب و هیج غیرعربی بر عرب برتری ندارد. در عصری که نژادپرستی غوغا می‌کرد پیامبر(ص) با آن مبارزه کرد، بلال حبشی و زیدبن‎حارثه و سلمان فارسی و اویس قرنی و... را برتری داد و تاکید کرد این‌گونه نیست که قریش بر دیگران فضیلت داشته باشند و یا سفیدپوست عرب بر بلال حبشی سیاه‌پوست برتری داشته باشد. اینکه پیامبر گفتند سلمان فارسی از ما اهل بیت است خواست تا فریاد بزند که سیاه و سفید، عرب و عجم بودن یا قریش و غیرقریش بودن ارزش نیست بلکه پیروی از پیامبر و خدا ارزش است و نیز میفرمایند «کلکم ابن آدم» یعنی تمام شما فرزند حضرت آدم هستید چرا هنگامی که پدر همه ما یکی است باید بر دیگری برتری داشته باشیم، وقتی وجود همه ی ما از خاک است برتری جویی چرا؟

امام علی(ع) در یکی از خطبه ها می‌فرماید؛ نژادپرستی مسیر شیطان و ابلیس است این شیطان بود که تکبر کرد و گفت من را از آتش آفریدی و انسان را از گِل، پس من بر او برتری دارم. و به همین دلیل شیطان از درگاه خداوند رانده شد. با تطبیق بین این احادیث و شعار معروف امام خمینی (ره)  که می‌فرماید؛ «آمریکا شیطان بزرگ است»، می‌توان نوشت که این شعار برای یک منطقه خاص نیست بلکه منظور ایشان فرهنگ آمریکایی است، هرجایی که رویکرد و فرهنگ آمریکایی باشد، یک فرهنگ شیطانی است. امام خمینی(ره) با نژادپرستی مخالف بود و در ایران قوانینی که پس از انقلاب اسلامی ایجاد شد کاملا درهمین راستا بوده است. اما آنچه امروزه در آمریکا رخ می‌دهد نشان این است که ریشه ظلم در نژادپرستی نهادینه شده در حقیقت یک تمدن مبتنی بر نژادپرستی رو شده است.

یکی از صدها آیه‌ایی که در قرآن با رویکرد ضدنژاد پرستی است «یا ایها الناس انا خلقتاکم ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبال لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقاکم انا الله علیم خبیر» یعنی ای مردم شما را مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید (اینها ملاک امتیاز نیست) و گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است و خداوند دانا و آگاه است.

حجت السلام یحیی جهانگیری درباره این آیه شریفه می‌گویند؛ خداوند در این آیه می‌فرماید ما شما را دو جنس متفاوت زن و مرد آفریدیم ولی حتی از لحاظ جنسیتی هم نباید کسی بر دیگری برتری جویی کند، همه ما انسان هستیم. همچنین خداوند می‌فرماید ما شما را تیره‌ها و تبارهای مختلف قرار دادیم عده ای سفیدپوست و عده‌ای سیاه پوست و سرخ پوست، عده ای عرب و عده‌ای فارس و ترک و...، هیچ یک از این موارد موجب برتری فرد یا گروهی نسبت به فرد یا گروه دیگر نیست. این تصمیم و اراده خداوند بوده که شما متفاوت باشید برای اینکه هم دیگر را بشناسید، نه اینکه مایه برتری بر دیگری باشد. بلکه آنچه موجب برتری و عزیز شدن شما می‌شود میزان تقوایی است که دارید. هرکسی که با تقواتر باشد گرامی تر است، نه هرکسی که سفیدتر!

ریشه نژادپرستی

جامعه تحت فشار آمریکا سالهاست که در پی رسیدن به یک چیز است و آن هم برابری است، که این برابری در زیر زانوی نژادپرستی نوین خفه شده است.

در آخر می‌توانیم بگوییم که اگر همه این اتفاقات را کنار هم بچینیم درمی‌یابیم که به راستی ریشه تبعیض نژادی در تکبر است، این تکبر است که حس باارزش بودن برای خود و بی ارزش بودن برای دیگران را به ارمغان می آورد.

امروز زمان آن است که این واقعیت را فریاد بزنیم و صدای اسلام در مبارزه با نژاد پرستی را بلند مطرح کنیم؛ نگاه امام علی (ع) را به وضوح بیان کنیم. رسانه ها وظیفه دارند در این فرصتی که دنیا تشنه این معارف است، حقیقت ارزش های انسانی از نگاه دین و قرآن را به دنیا معرفی کرده و با رسواسازی مدعیان، این نگاه را پرتوافکنی کنند.

معرفی کتاب

در پایان دو کتاب را معرفی می‌کنیم که این سخن ها را به وضوح بیان می‌کند؛

1- کتاب داستان برده ها ترجمه شده سعیده سعادت

2-  کتاب تبعیض نژادی در آفریقا اثر مایکل

*عضو فعال انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علوم و فنون خرمشهر