به گزارش صنفی-آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ همه‌گیری ویروس کرونا و تاثیر مخرب آن بر تمام ارکان زندگی بشری، عرصه آموزش و علم را نیز با مشکلاتی مواجه ساخت. از این رو مراکز علمی اعم از مدارس و دانشگاه ها تا آموزشگاه های خصوصی، بر آن شدند از ظرفیت اینترنت برای پیشبرد اهداف آموزشی استفاده کنند.

متاسفانه در کشور ما به عنوان اولین تجربه از آموزش مجازی در سطوح جدی و قابل توجه، با توجه به زیر ساخت های ضعیف، چه از لحاظ دسترسی به اینترنت مناسب، چه از لحاظ امکانات آموزش مجازی از سوی دانشگاه ها، این پدیده با مشکلاتی متوجه بود که با بررسی آن ها امید است بتوانیم از ظرفیت عظیم آموزش مجازی استفاده مفید تر و بهتری ببریم.

در ادامه به بررسی معایب و مزایای آموزش مجازی و راه حل های پیشنهادی برای حل مشکلات موجود خواهیم پرداخت؛

یکی از مهم ترین معایب آموزش مجازی شاید عدم بارگزاری فایل ها در موعد مقرر و به هم ریختگی برنامه زمانی بود که درس خواندن را با مشکل مواجه می‌کرد. به گونه ای که برخی اساتید یا محتوای آموزشی سنگینی را یکباره در روزهای آخر به دانشجو تحویل میداند که کار را برای یادگیری مناسب دانشجو بسیار سخت میکرد و یا در مواردی، محتوای درسی را پس از پایان مهلت تعیین شده توسط آموزش دانشگاه بارگزاری میکردند و وقتی دانشجویان اعتراض خود را به گوش مسئولین بلندپایه دانشگاه میرساندند متاسفانه کل ورودی مورد غضب استاد مربوطه قرار میگرفت. در ترم آتی که قرار است رویه آموزش مجازی ادامه پیدا کند امید است شاهد نظارت دقیق تر بر بارگزاری محتوهای آموزشی باشیم و توبیخ اساتیدی که در خارج از بازه زمانی تعیین شده محتوای خود را ارائه میکنند در دستور کار قرار گیرد.

سردرگمی دانشجویان درباره نحوه ارزشیابی؛ ارزشیابی با روش‌های بسیار نامناسب
به طور معمول دانشجویان در هر امتحان، ابتدا تمام سوالات را بررسی کرده و به سوالات ساده پاسخ میدهند. سپس به سراغ سوالاتی میروند که شاید بلد باشند، ولی مدت زمان بیشتری برای پاسخگویی نیاز دارند. و در نهایت سوالات سخت که زمان باقی مانده امتحان را به انها اختصاص میدهند تا هرچه توانستند پاسخ دهند. حال با کم کردن زمان و ممانعت از بررسی کلی سوالات، بیشترین ضرر از این نحوه ارزیابی متاسفانه متوجه کسانی شد که صادقانه درس خواندند و امتحان دادند.

علیرغم تدابیر صورت گرفته برای کاهش تقلب در امتحانات مجازی تقلبات گسترده ای در این زمینه صورت گرفت که درتاریخ آموزش کشور بی سابقه بود. راهکار دانشگاه ها جهت جلوگیری از تقلب کم کردن زمان امتحان و جلوگیری از بررسی همزمان همه سوالات بود که طبق پیش بینی ها خیلی زود شکست خورد. مسئولین به جای استفاده از چنین شیوه‌ای که به ضرر دانشجویان پرتلاش و صادق می باشد باید با تغییر در ساختار امتحانات مجازی یک بار برای همیشه جلوی این تقلب های گسترده را بگیرد.

ارتباط ضعیف استاد و دانشجو، یک طرفه‌ بودن تدریس و عدم مشارکت دانشجویان در امر آموزش
اصولا آموزش موثر باید فعال و بر اساس دیالوگ بین استاد و دانشجو باشد. حال که تدریس یک طرفه استاد مانع طرح سوال از جانب طرفین و برطرف شدن ابهامات میگردد. برقراری کانال ارتباطی موثر و کارآمد بین استاد و دانشجو، به گونه ای که‌ دانشجویان بتوانند سوالات و مشکلات خود را با اساتید مطرح کنند و در مدت زمان کمی پاسخ بگیرند؛ می تواند تا حدودی ارتباط بین دانشجو و استاد را تقویت کند.

عدم نظارت مناسب بر میزان و کیفیت تکالیف درنظر گرفته برای دانشجویان
در ترمی که گذشت بسیاری از دانشجویان از حجم بالای تکالیف تعیین شده، بخش بالایی از نارضایتی ها را به خود اختصاص داده بود تکالیف سنگین واحدهای مختلف در یک بازه زمانی محدود، فشار روحی و استرس بالایی به دانشجویان وارد کرد

از طرفی دیگر در برخی مواقع حجم غیر منطقی تکالیف محول شده، باعث شد تا برخی دانشجویان صرفا به کپی‌ کردن از تکالیف یکدیگر بپردازند و عملا چیزی به علم آنان اضافه نکرد.

مشکلات قطعی اینترنت و یا سرعت پایین آن برای برخی دانشجویان
دانشجویانی که با این مشکل روبرو شدند با دردسرهای فراوانی برای حذف واحد و یا تکرار آزمون روبرو شدند. مشکلات غیرمترقبه ای که راه حل پیشنهادی دانشگاه مبنی بر حضور دانشجوهای دارای نت نامطمئن در دانشگاه برای شرکت در امتحان تا حدودی آن را مرتفع کرد اما گاها نت های قوی نیز دچار اختلال میشوند و باید فکری اساسی به حال آن شود تا نیازی به طی کردن کیلومترها برای آزمون دادن نباشد. از طرفی شماره تلفن های معرفی شده جهت پشتیبانی در زمان آزمون ها نتوانست رضایت دانشجویان را بدست آورند و اکثرا از عدم پاسخگویی آنان گله وجود داشت.

تجربه نداشتن برخی اساتید در کار کردن با ابزار تکنولوژی که گاه موجب ارائه محتوا با تاخیر زمانی زیاد یا کیفیت نامناسب می شد این مشکل را میتوان با برگزاری کارگاه های آموزشی تا حدود زیادی برطرف کرد

نبود نظارت بر استفاده دانشجویان از محتوای بارگزاری شده
برای اطمینان از استفاده به موقع دانشجویان، صرفا تیک زدن مطلب برای اعلام خوانده شدن محتوا در سایت کافی نمی باشد و این عدم نظارت مناسب بیش از پیش دانشجویان را به شب امتحانی شدن سوق خواهد داد.

سردرگمی دانشگاه و دانشجویان درباره نحوه ارزشیابی؛ این موضوع نهایتا منجر به برگزاری امتحانات در بازه زمانی کوتاهی شد که در رشته هایی همچون پزشکی و دندانپزشکی (که هم تعداد و هم حجم محتوای درسی زیاد است)، مشکلات زیادی برای دانشجویان پدید آورد.

دوری از محیط آکادمیک و کمرنگ شدن انگیزه و حال و هوای درس خواندن نیز از دیگر معایب آموزش مجازی به شمار میرود.

صرفه جویی در وقت و انرژی
یکی ‌از بزرگترین مشکلات آموزش حضوری خستگی و اتلاف وقت زیاد در مسیر دانشگاه و بین کلاس ها می باشد که خوشبختانه آموزش مجازی با نداشتن این مشکل، می تواند فرصت بسیار مناسبی برای مطالعه مفیدتر و بیشتر دانشجویان فراهم آورد.

آموزش مجازی به مسئولین دانشگاهی نشان داد خیلی زودتر از این ها می شد واحدهای بسیاری را که نقش چندان با اهمیتی در آینده دانشجویان ندارد، بصورت غیرحضوری برگزار کرد و به جای آنکه همانند پادگان های آموزشی دانشجو را اول صبح به دانشگاه بکشانند و بازدهی مناسب را نیز نداشته باشد؛ میتوانستند با برنامه ریزی مناسب از طریق آموزش مجازی این بازدهی را افزایش دهند.

انعطاف در برنامه زمانی آموزش
اگر دانشجو یا استادی به هر دلیلی نتواند در آموزش حضوری راس ساعت مقرر در کلاس حاضر باشد، از آن جلسه محروم شده و یا برنامه اموزشی دچار اختلال میگردد. در حالیکه در آموزش مجازی، چه تهیه محتوای آموزشی از سوی استاد و چه مطالعه از سوی دانشجو، میتواند در فرصت مناسب و با ارامش خاطر بیشتری صورت گیرد.

یکی از مهمترین مزایای آموزش مجازی ایجاد فرصت برای اشتغال دانشجویان (به خصوص دانشجویان علوم پزشکی) در حین تحصیل می باشد. با توجه‌ به اینکه بسیاری از دانشجویان برای تامین مخارج خود به کار های پاره وقت نیاز دارند، آموزش مجازی فرصت بسیار مناسبی فراهم می آورد تا این دسته دانشجویان همزمان به تحصیل و کار کردن بپردازند و به هیچ یک لطمه ای وارد نشود.

صرفه جویی در هزینه‌های دانشگاه در سال‌های آینده
اگرچه فراهم کردن زیرساخت های آموزش مجازی در دوران کرونا هزینه هایی را بر دانشگاه ها تحمیل کرد اما این زیرساخت ها در سال های آینده میتواند باعث صرفه جویی‌های قابل توجهی در هزینه های دانشگاه ها شود و حتی ادامه دار بودن تخفیف ها برای دانشجویان شهریه پرداز را به همراه داشته باشد.