به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ توسعه کشور به جذب نیرو متخصص در آموزش و پرورش نیازمند است؛ این تخصص ازطریق سابقه کار در مدارس کسب نمی شود.همچنین در این زمینه باید به پرورش نیرو در دانشگاه فرهنگیان توجه ویژه‌ای شود.
مسئله‌ی کمبود نیرو در آموزش و پرورش
در جوامع امروزی، نظام آموزش و پرورش به مثابه عامل اصلی و موثر در تحولات اقتصادی و اجتماعی، وظیفه اساسی خود را بر آموزش و پرورش همه جانبه فرد، رشد و شکوفایی افراد جامعه، تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر وانتقال ارزشهای فرهنگی، علمی و فنی متمرکز نموده است.
این نظام که تولید کننده نیروی انسانی پرورش یافته، ماهر، لایق و توانمند در عرصه های گوناگون اجتماعی است؛ خود به بخش قابل ملاحظه ای از همین نیروی متخصص و ماهر برای بقا و حرکت تکاملی خویش نیازمند است، به گونه‌ای که این کمبود نیرو یکی از مشکلات اساسی این وزارتخانه به شمار میرود.
جذب نیرو در آموزش و پرورش
طبق مصوبه‌ی بند(ب) از بخش ۱۲ برنامه ششم توسعه، سازمان اداری و استخدامی و سازمان برنامه و بودجه موظفند به منظور ارتقاء کیفیت نظام تعلیم و تربیت، با جذب معلم از طریق دانشگاه های فرهنگیان و شهید رجایی، ردیف‌های استخدامی و تامین اعتبار مورد نیاز آموزش و پرورش را با رعایت قوانین مربوطه و ظرفیت جذب دانشجو در دانشگاه های یاد شده برای جذب دانشجو معلمان در اختیار وزارت آموزش و پرورش قراردهند.
اما متاسفانه امروزه، آموزش و پرورش کشورمان، به دلیل کمبود شدید نیرو و عدم کفایت دانشجو معلمان دانشگاه‌های فرهنگیان و شهیدرجایی مجبور به استفاده از راهکارهای جبرانی شده است. از جمله آن میتوان به خرید خدمات آموزشی از بخش خصوصی و به کارگیری نیروهای حق التدریس و نهضت سوادآموزی اشاره کرد.
از توقع استخدام تا تصویب یک ماده نادرست در مجلس
ظاهراً به کارگیری نیروهای غیررسمی در آموزش و پرورش و وابستگی این وزارتخانه به آنان موجب ایجاد توقع استخدام از سوی آنها شده است؛ این موضوع در حالی‌است که در هیچ جای قانون به این نکته اشاره نشده که آموزش و پرورش موظف است تمام نیروهای غیررسمی را استخدام کند.
بر اساس ماده ۸ قانون تعیین و تکلیف استخدامی نیروهای حق التدریسی و آموزشیاران نهضت سواد آموزی در وزارت آموزش و پرورش (مصوب در سال ۸۸)، این نهاد باید نیروهای خود را فقط از دو دانشگاه تخصصی یعنی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و دانشگاه فرهنگیان تامین کند؛ البته در موارد ویژه طبق ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، این وزارتخانه میتواند خارج از این دو دانشگاه نیرو بگیرد.
مدتی پیش عده‌ای از نیروهای نهضتی با تجمع در مقابل ساختمان مجلس شورای اسلامی خواستار حذف آزمون استخدامی شدند. نمایندگان مجلس نیز برای کاهش فشارهای وارده، ظرفیت جذب معلم ازطریق آزمون استخدامی نیروهای نهضت سواد آموزی را از ۶هزار نفر به ۱۷هزار نفر افزایش دادند.
اگر چه این فرآیند با رضایت نسبی آموزش و پرورش و مجلس همراه بود، اما موجب گردید فضای رقابتی و گزینشی معلمان عملا از بین برود و تربیت معلم نیز پس از این پذیرش رخ ندهد، که نتیجه این امر حذف دانشگاه فرهنگیان از چرخه تربیت معلم است.
ورود بی ضابطه نیرو به آموزش و پرورش
از آنجایی که معلمان نقش کلیدی در تربیت نسل آینده کشور دارند، باید طبق ضوابط خاصی به استخدام آموزش و پرورش در آیند.
مقام معظم رهبری در ارتباط تصویری با مدیران آموزش و پرورش در این زمینه خطاب به نمایندگان مجلس فرمودن:《این طور نباشد که مثلاً یک جمع بی‌حساب، به شکل برف انباری، وارد آموزش و پرورش شوند اینگونه مصلحت نیست؛ هر کاری انجام می‌گیرد ورودی معلمان باید از طریق این دو دانشگاه (دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی) باشد.۱۱/۶/۱۳۹۹》
اما مسئولین با مدیریت نادرست و توجه نکردن به سخنان مقام معظم رهبری در یک اقدام نادرست ظرفیت جذب نیروهای نهضتی را به حدود سه برابر افزایش داد که خروجی این امر، ورود افراد بدون صلاحیت به آموزش و پرورش و به خطر افتادن آینده کشور شد.
راهکار چیست؟
اکنون به واسطه شیوع ویروس کرونا و معلق ماندن فضای تعلیم و تربیت عملا این کمبود معلم حس نمی شود؛ ضمن اینکه با مصوبات اخیر مجلس، موضوع برای یک سال آینده نیز تعیین تکلیف شده است.
در اینجا میتوان به دوراهکار کوتاه‌مدت و میان‌مدت اشاره کرد:
راهکارکوتاه‌مدت: از هرگونه استخدام معلم در فضای غیر رقابتی جلوگیری شود؛ به گونه‌ای که برای استخدام هرفرد آزمون قوی و سفت و سختی در فضای رقابتی گرفته و مراحل گزینش دقیق و صحیح طی شود. همچنین در صورت پذیرفته شدن افراد آنان باید دوره‌های آموزشی متمرکز و تمام وقت را در دانشگاه فرهنگیان بگذرانند.
راهکار میان مدت: دانشگاه فرهنگیان به صورت فعالانه وارد میدان شود، به صورتی که بتواند ازطریق افزایش ظرفیت دوره‌های چهارساله، استفاده از ظرفیت‌های آموزش‌عالی و حوزه‌های علمیه تحت نظارت دانشگاه فرهنگیان و بکارگیری ظرفیت ماده ۲۸اساسنامه دانشگاه با اعمال ضوابط سخت گیرانه در جذب و گزینش، کمبود معلم در آموزش و پرورش را جبران کند.
حال انتظار میرود دستگاه‌های مسئول یعنی مجلس، دانشگاه فرهنگیان، سازمان برنامه و بودجه، سازمان اداری و استخدامی، کمیسیون آموزش مجلس و حوزه‌های علمیه به منظور جلوگیری از ورود بی ضابطه نیرو به آموزش و پرورش و به حرکت درآوردن دانشگاه فرهنگیان برای تنوع بخشی به شیوه‌های جذب معلم ازطریق ورود ظرفیت‌های خود به عرصه تعلیم و تربیت کشور، اقدام کنند.
منابع: ارزشیابی برنامه ریزی نیروی انسانی در آموزش و پرورش (مقاله؛علیرضا محمدی)
گزارش از فاطمه قدیمی، دبیر فرهنکی دانشکده روانشناسی دانشگاه علامع طباطبایی (ره) انجمن اسلامی دانشجویان مستقل