به گزارش سرویس صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ عنوانها جذاب است، «رویایی برای همه»، «این هزینه نیست، سرمایهگذاری است»، مکان هم نمیشناسد و میتواند در بهترین ساعت پخش برنامه تلویزیون باشد یا زیر پست اینستای فلان بازیگر معروف. «قبولی تضمینی» در بهترین دانشگاه تهران حتی با رتبه چهار رقمی، کلید واژه همیشگیای است که بهراحتی خانوادههایی که چشم به آینده فرزند خود دوختهاند، نه راه پیش و نه راه پس «زندگی» خود را در اختیار موسسات یا افرادی قرار میدهند که مدعی هستند آینده فرزندشان را میسازند.
مشاوره از شیرمرغ تا جون آدمیزاد
هر روز، هر ساعت یا هر دقیقه ما میتواند زمینهساز یک تصمیمگیری بزرگ باشد، تصمیمگیری که قطعا اگر بدون تامل و نظرخواهی صورت گیرد بعضا صدمات جبرانناپذیری به بار خواهد آورد، البته این مساله در آموزههای دینی و مذهبی نیز وجود دارد و تاکید بر نظر گرفتن و «مشاوره» میتواند «مقداری» از راه درست را نشان دهد. این مساله در یک برههای از زندگی بیشتر احساس میشود و آن هم در سن نوجوانی و جوانی است و ورود به دانشگاه میتواند نقطه تلاقی آن باشد. سالیانه بیش از یک میلیون خانواده ایرانی درگیر فرآیند ورود فرزندانشان به دانشگاه میشوند. البته این فرآیند یکشبه نیست و بهنوعی از ابتدای انتخاب گرایش در دوره دبیرستان آغاز میشود، انتخابی که میتواند فرصت خوبی برای یک کسبوکار «پول ساز» باشد که این روزها در قالب مشاوره هدایت تحصیلی دیده میشود. البته اگر از حق نگذریم خدمات ارائه شده به دانشآموزان در این موسسات بسیار گسترده است و از هر گزارهای که بتوان آن را یک بسته مستقل کرد و به خانوادهها ارائه کنند، استفاده میکنند. بهطور مثال یکی از موسسات پر مشتری نزدیک به 10 بسته مشاوره در اختیار خانوادهها قرار میدهد که ارتقا معدل، قبولی در رشته و دانشگاه، مشاوره هدایت شغلی، مشاوره روانشناختی، برنامهریزی تحصیلی – کنکوری، تکنیکهای مطالعه صحیح، انتخاب رشته کنکور، تکنیکهای کسب تمرکز، مشاوره روابط بین فردی و ترک عادات نادرست از اعم آن است. البته این همه ماجرا نیست، هستند موسساتی که بستههای «شگفتانگیز»تری برای خانوادهها دارند، آنها در تبلیغات خود تاکید میکنند که با چند جلسه مشاوره تلفنی میتوانند فرزندتان را از نقطه صفر به 100 برسانند.
هزینههای سرسامآور
قطعا هر خدماتی در هر جا یک تعرفهای دارد، تعرفه میتواند داری یک چارچوب و قانون یا بیحساب و کتاب باشد. موسسات مشاوره تحصیلی و کنکوری در این میان بهدلیل قابل توجه بودن گردش مالی سالیانه خود که گفته میشود بیش از 8 هزار میلیارد تومان در سال است، ابهامات زیادی در نوع تعرفهگذاری دیده میشود. فقط کافی است نگاهی به سایتهای مشاوره تحصیلی بیندازید. بهطور مثال یکی از این سایتها که هزینه هر جلسه مشاوره تحصیلی خود را برای مشاوره تحصیلی و برنامهریزی درسی بهصورت حضوری ۸۰ هزار تومان و بهصورت تلفنی ۵۰هزار تومان، هزینه هر جلسه مشاورهانگیزشی و هدفگذاری را بهصورت حضوری۱۰۰ هزار تومان و هزینه جلسه بهصورت تلفنی ۱۰۰ هزار تومان، هزینه هر جلسه مشاوره کنکوری و راهبردی بهصورت حضوری ۸۰ هزار تومان و بهصورت تلفنی ۸۰ هزار تومان، هزینه هر جلسه مشاوره روانشناختی و اصول مطالعه بهصورت حضوری ۱۰۰هزار تومان و بهصورت تلفنی ۱۰۰هزار تومان است. جالب است این موسسه جلسه اول را بهصورت رایگان برگزار میکند و طبق آماری که خود این موسسه آن را منتشر کرده است نزدیک به 900 نفر طی مدت اخیر فقط مشاوره تلفنی شدهاند، یعنی با یک حساب و کتاب ساده به اعداد قابل توجهی خواهیم رسید. بهطور مثال این 900 نفر اگر تنها 5 جلسه مشاوره تلفنی شده باشند و هر جلسه نزدیک به 100 هزار تومان هزینه برای خانوادهها داشته باشد، به عددی نزدیک به 450 میلیون تومان خواهیم رسید. البته این تنها برای یک مشاوره چند دقیقهای آن هم برای یک موسسه ناآشناست.
گستردگی خدمات مشاورهای تحصیلی موسسات کنکوری
1. مشاوره با موضوع معرفی سازمان سنجش آموزش کشور
2. مشاوره با موضوع مشاوره درسی کنکور
3. مشاوره با موضوع مشاوره برنامهریزی کنکور
4. مشاوره با موضوع ثبتنام بدون کنکور دانشگاه
5. مشاوره با موضوع ثبتنام کنکور تجربی
6. مشاوره با موضوع ثبتنام کنکور انسانی
7. مشاوره با موضوع ثبتنام کنکور ریاضی
8. مشاوره با موضوع ثبتنام کنکور هنر
9. مشاوره با موضوع ثبتنام کنکور زبان
10. مشاوره با موضوع معرفی دانشگاه سراسری
11. مشاوره با موضوع معرفی دانشگاه پیام نور
12. مشاوره با موضوع معرفی دانشگاه آزاد اسلامی
13. مشاوره با موضوع معرفی دانشگاه غیرانتفاعی
14. مشاوره با موضوع معرفی دانشگاه فنیوحرفهای
15. مشاوره با موضوع معرفی دانشگاه علمی-کاربردی
16. مشاوره با موضوع مشاوره کنکور تلفنی (مشاوره کنکور سراسری)
17. مشاوره با موضوع مشاوره تحصیلی تلفنی و حضوری
18. مشاوره با موضوع مشاوره انتخاب رشته تلفنی
19. مشاوره با موضوع مشاوره معافیت تحصیلی
20. مشاوره با موضوع مشاوره معرفی رشتههای دانشگاهی
21. مشاوره با موضوع مشاوره معرفی دانشگاههای کشور
22. مشاوره با موضوع مشاوره کنکور کارشناسیارشد
23. مشاوره با موضوع مشاوره کنکور دکتری تلفنی
24. مشاوره با موضوع مشاوره انتخاب رشته ارشد
25. مشاوره با موضوع مشاوره انتخاب رشته دکتری
26. مشاوره با موضوع مشاوره کاردانی بدون کنکور
27. مشاوره کنکور تجربی
28. مشاوره کنکور انسانی
29. مشاوره کنکور ریاضی
30. مشاوره کنکور هنر
31. مشاوره کنکور زبان
32. مشاوره روانشناسی
33. مشاوره خانواده
34. تست روانشناسی
35. مشاوره سه سال تحصیلی
اوضاع وخیمتر از این رقمهاست
در اوضاع نابسامان اقتصادی و روزهایی که برخی بهدنبال خرید سکهاند اما بازار برای برخی دیگر حسابی سکه است، البته اینجا خبری از سلطان سکه نیست و کسی هم دنبال دستگیری آنها نیست؛ مشتری خودش با پای خودش میآید و پول بیزبان را تقدیم میکند و دست آخر هم با کلی تشکر و خدا خیرتان دهد، اتاق آقای مشاور را ترک میکند. این روزها که هنوز نتایج کنکور سراسری اعلام نشده از همین الان افرادی که ادعا میکنند مشاور انتخابرشته هستند، حسابی مشغول تبلیغاند؛ همه جا هم هستند، در خیابانهای اطراف دانشگاهها، در اینستاگرام و هر جایی که ردپایی از داوطلبان کنکور باشد، سروکله آنها هم پیدا میشود. طوری هم تبلیغ میکنند که داوطلب بخت برگشته گمان میکند اگر سراغ آنها نرود، هست و نیست خود را باخته است؛ البته در شکلگیری این فضا تنها مافیای کنکور و انتخاب رشته دخیل نیست و عوامل دیگری هم نقش دارند. مثلا یک فضای غیرواقعی ساخته و پرداخته شده که دروازه موفقیت (نهتنها در ابعاد فرهنگی بلکه برای تغییر در طبقه اجتماعی) ورود به دانشگاه است و دانشگاه را به مثابه نردبانی میداند که شأن و منزلت او را پلهپله تغییر میدهد. در باب نادرستی این موضوع بسیار میتوان گفت اما در این گزارش بیشتر میخواهیم از درآمدهای کلان مشاوران تحصیلی بگوییم.
مشاوره دقیقهای چند؟!
از دقیقهای چهار هزار تومان شروع میشود و اگر آقای مشاور برو بیایی هم داشته باشد تا دقیقهای 35 هزار تومان باید سرکیسه را شل کرد، به حسابی میشود به ازای یک ساعت مشاوره انتخاب رشته، از 200 هزار تومان تا حتی 2 میلیون تومان!
همین سال گذشته تنها یک مرکز انتخاب رشته که یکی از اعضای آن در برنامههای کنکوری تلویزیون هم جا پا دارد برای 2300 داوطلب کنکوری انتخاب رشته کرد و به ازای هر نفر 450 هزار تومان گرفت. یعنی آقای مشاور طی یک هفته بیش از یک میلیارد تومان به جیب مبارک زد.
بازار انتخاب رشته آنقدر داغ است که سال قبل یک دانشجو که چند سالی است سراغ این بازار رفته و چندان هم معروف نیست، 100 نفر مراجعهکننده داشت و تازه نازلترین رقم یعنی نفری 200 هزار تومان را حقالمشاوره خود عنوان کرده بود. تعهدی هم در کار نیست همان اول برگهای را باید امضا کنی که در آن نوشته شده است «این جلسه صرفا یک مشاوره است و تعهدی پیرامون قبولی آن نداریم»!
سامانههای انتخاب رشته و یک رانت اطلاعاتی رایگان
شاید داوطلبان کنکوری ندانند بر سر شماره تماس آنان و اطلاعات آزمون آنها چه رقابت تنگاتنگی وجود دارد؟! اینجا هیچ چیز رایگان نیست و اگر تبلیغی ادعای ارائه خدمات رایگان میکند حتما سودی پشت پرده را برایشان بهدنبال دارد. همین سامانههای رایگان انتخاب رشته در طول سالهای مختلف، رانت اطلاعاتی خود را تکمیل کردهاند. داوطلب همه اطلاعات خود را به سامانه میدهد، آن سامانه هم پس از اعلام نتایج با یک هوش مصنوعی، اطلاعات خود را مبنیبر اینکه با چه درصدهایی کجاها میشود قبول شد بروز میدهد و سال به سال این اطلاعات تکمیل کد میشود.
کمی قبلتر از اعلام نتایج کنکور، بازار داغی برای یافتن شماره تلفن دانشآموزان برپاست، هر شماره 2000 تومان؛ دعوا هم بیشتر بر سر شمارههای مناطق بالای شهر تهران است و این شمارهها گرانتر فروخته میشود. حالا اینکه این موسسات شماره تلفنها را چگونه غربالگری میکنند هم خیلی سخت نیست. کافی است به سایتهای اینترنتی که در قبال دانلود کتاب و جزوه رایگان شماره تلفن فرد را میگیرند، مراجعه کنید. مشاورههای تحصیلی در طول سال هم مشتریهای خاص خود را دارند. به ازای 75 دقیقه از 150 هزار تومان تا یک میلیون تومان میگیرند. اگر در طول یک سال تحصیلی بهطور میانگین هر یک ماه با آقای مشاور جلسه داشته باشد از یک میلیون و چهارصد هزار تومان تا 9 میلیون تومان باید خرج مشاوره تحصیلی کرد. تلویزیون و شاید تهیهکنندگان برنامههای کنکوری هم ماهی خود را از آب میگیرند؛ یکی از برنامهها که ادعای فراهمآوری فرصتهای یکسان برای همه را دارد از مشاورههای تازهکار دو میلیون تومان میگیرد تا در آنتن تلویزیون خود را پرزنت کنند.
سالانه حدود 15 درصد داوطلبان کنکور از شهر تهران هستند؛ رقمی حدود 100 تا 150 هزار نفر که در سالهای مختلف متفاوت است. اگر نیمی از این تعداد یعنی فرضا 50 هزار نفر برای انتخاب رشته به مراکز مشاوره مراجعه کرده باشند، 15 میلیارد تا 100 میلیارد تومان حداقل گردش مالی فقط در شهر تهران است. رقمی که با اغماض گفتهایم و میدانیم اوضاع وخیمتر از این رقمها و حرفهاست، مثلا فرض کنید از 900 هزار نفری که امسال میخواهند انتخاب رشته کنند 500 هزار نفر به این موسسات مراجعه و بهصورت میانگین 500 هزارتومان هزینه کنند آنوقت به رقم 250 میلیارد تومان خواهیم رسید!
برای اینکه بیشتر با این بازار آشنا شویم به نسبت بدانید که یکی از موسسات پر سروصدای کنکوری که بیشتر در زمینه کتاب فعال است، سال گذشته بیش از 19 میلیون جلد کتاب فروخت یعنی حدود 320 میلیارد تومان.
یکی دیگر از موسسات کنکوری که در زمینه برگزاری آزمونهای دورهای فعال است، سال گذشته 110هزار متقاضی داشته است و برای هر آزمون از 20 مرحله آن، آزمونی 30 هزارتومان دریافت کرده است که مجموعا میشود 66 میلیارد تومان.
منبع: فرهیختگان