چرا رهبری از روند «اقتصاد مقاومتی» راضی نیستند؟

خبرنامه دانشجویان ایران: یکی از کمین های آسیب زدای انقلاب اسلامی اقتصاد است. اقتصادی که از دهه چهل و با حضور شرکت های آمریکایی واسطه گری آن جنبه رو به رشد داشته است. بعد از انقلاب اسلامی به علت فشارهای ناشی از جنگ و تفکرات چپی دولت و تیم اقتصادی آن دوره، خام فروشی نفت به مهم ترین منبع درآمد دولت ها تبدیل شد.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ خام فروشی که نتیجه آن به اندازه ای فاجعه آمیز است که خرداد ماه سال 1368 و در روزهای آغازین رهبری آیت‌الله خامنه‌ای در حالی‌ که دسته‌ها و گروه‌های گوناگونی از مردم و مسئولان به دیدار ایشان می‌آمدند، رهبری در لابه‌لای سخنان خود ضمن آگاه کردن جامعه در مورد جهت‌گیری و برنامه‌های دشمنان، "مشکل‌تراشی دشمن برای فروش نفت ایران" را امری بعید ندانسته و از مسئولان کشور خواستند در جستجوی بهترین راه‌ها و موفق‌ترین شیوه‌ها برای کم شدن مشکلات اقتصادی مردم باشند: "من برخلاف بعضی از تحلیل‌ها، احتمال می‌دهم که دشمن برای این‌که مردم را از ادامه‌ی این راه و این حضور مأیوس و پشیمان کند، حتی مشکلات جدید اقتصادی را بر ما تحمیل نماید. هیچ بعید نیست مشکلاتی را برای فروش نفت، تهیه‌ی مواد اولیه و کالاهای ضروری به وجود آورد، تا فشار را بر مردم زیاد کند. دولت و مجلس و مسئولان باید دست به دست هم دهند و بهترین راه‌ها و موفق‌ترین شیوه‌ها را جستجو کنند، تا مشکلات اقتصادی مردم کم شود."

رهبر انقلاب در 13 اردیبشهت ماه 1373 از بستن چاه‌های نفت و شکل‌گیری اقتصاد کشور براساس تولیدات غیرنفتی به‌عنوان «آرزوی واقعی» خود نام برده و همگان را به تلاش در مسیر تحقق این مهم فراخواندند: "آرزوی واقعی من- که البته ممکن است به این زودی‌ها قابل تحقق نباشد- این است که ما در چاه‌های نفت را ببندیم و اقتصاد خود را براساس کالاها و محصولات غیرنفتی بنیاد نهیم. یعنی فرض کنیم این کشور، کالایی به نام نفت ندارد."

تحریم های هوشمندی که از اواخر سال 90 به رهبری آمریکا علیه کشورمان به اجرا در آمد سبب شد تا در تاریخ 30/11/1392 رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی «اقتصاد مقاومتی» را به مسئولان ابلاغ کنند. سیاستی که هدفش تشخیص حوزه‌های فشار و متعاقباً تلاش برای کنترل و بی‌اثر کردن آن تاثیرها می‌باشد و در صورت اعمال مدیریت صحیح  تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است. همچنین برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی باید وابستگی‌های خارجی کاهش یابد و بر تولید داخلی کشور و تلاش برای خوداتکایی تاکید گردد.

این سیاست های کلان اما در دولت روحانی عملا به وادی فراموشی سپرده شد. دولتی که گفتمانش توسعه برونزا است و نهایت آرمان هایش کشور لهستان. در این میان مشاوران دولت روحانی  کشور عربستان را به علت دارا بودن 700میلیارد دلار ذخیره ارزی کشوری موفق میدانند.

این تفکر مفهوم تولید ملی را به سخره می گیرد و معتقد است که هرچیزی بویی از ملی بودن و استقلال داشته باشد عقب مانده محسوب می شود. شروع این تفکر را باید از کتابی دانست که محمود سریع‌القلم مشاور برجسته روحانی تحت عنوان "ایران و جهانی شدن" آن را به رشته تحریر درآورده است.

در این کتاب وی صریحاً می‌گوید: "اگر ما می‌خواهیم با دنیا تعامل داشته باشیم باید بدانیم که مفهوم "استقلال" یک مفهوم پوچ و بی‌معنی است و باید از استقلال صرف نظر کنیم".

علاوه بر این می‌گوید: "ما برای تعامل با دنیا نباید اسلام را در تمامی ابعاد آن در کشور پیاده کنیم".

به نظر میرسد این تفکر در ابعاد کلان خود عملا اعتقادی به اقتصاد مقاومتی ندارد و اگر ریشه های تئوریک آن را هم بررسی کنیم یقینا به این تیجه می رسیم که دولت توان اجرای آن را ندارد.

مرور فعالیت های اقتصادی دولت در دو سال گذشته بالاخص اشتیاق زاید الوصف به ورود پول بادآورده خارجی به کشور نشان از این واقعیت دارد که تیم اقتصادی دولت با وجود تظاهر به عدم تاثیرپذیری اقتصاد داخلی از تحریم ها، همه چیز را به نوعی با رفع تحریم ها گره می زند و با خوشبینی زایدالوصفی انتظار دارد که سیل سرمایه گذاران خارجی به سمت کشور سرازیر شود و در کنار آن با ورود تکنولوژهای نوین، نیازهای علمی و صنعتی کشور نیز برطرف گردد.

این نکته در تعارض جدی با سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی و سیاست های ابلاغی برنامه ششم توسعه دارد که محور اصلی آن، تکیه بر توانمندی ها و ظرفیت های داخلی است. آنچه جای نگرانی دارد آن است که متاسفانه بدنه اقتصادی دولت دریافت شفافی از اقتصاد مقاومتی ندارد و تلاش می کند تا با چند اصلاح صوری در حوزه بانکی و با تکیه بر توسعه بیرونی، اقتصاد کشور را به شکوفایی برساند.

فراموش نکنیم که مقام معظم رهبری در طول دو سال گذشته ضمن بررسی علمی و کارشناسی وضعیت اقتصادی کشور، تنها راه برون رفت از وضعیت بحرانی موجود را، نگاه توسعه ای به ظرفیت های درون کشور دانسته اند و بر همین اساس ضمن مشورت با جمع کثیری از کارشناسان اقتصادی، سیاست های 23 گانه اقتصاد مقاومتی و نحوه تحقق آن را در سر فصل های برنامه ششم توسعه بیان نموده اند.

مقام معظم رهبری در دیدار روز گذشته خود با جمعی از نخبگان نیز، نارضایتی خویش را از نحوه اجرای این سیاست ها با صراحت اعلام نمودند لذا از دولتمردان انتظار می رود که به جای اقدامات نمادین و دفع الوقت در تشکیل کمیته اجرایی اقتصاد مقاومتی، نحوه تحقق این سیاست ها و فرآیند های اجرایی آن را به صورت دقیق در برنامه های خود بگنجانند تا امکان واقعی حضور مردم در صحنه های اقتصادی فراهم گردد.