به گزارش ابتکار، برخی آمارها نشان می‌دهد استعمال دخانیات به‌ویژه سیگار بین دانشجویان ما افزایش پیدا کرده است به طوری که بر اساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بیش از یک میلیارد نفر در جهان و حدود ۱۰ میلیون نفر در ایران سیگار مصرف می‌کنند و متاسفانه گرایش به سیگار بین نوجوانان و جوانان به سرعت در حال افزایش است.
در حال حاضر مصرف دخانیات یکی از عوامل مهم تهدیدکننده سلامت جامعه است که مرگ سالانه حدود پنج میلیون نفر در جهان است. از سوی دیگر مصرف سیگار ضررهای زیادی را به اقتصاد خانواده و در نتیجه آن به جامعه وارد می‌کند. برای مثال اگر هر بسته سیگار داخلی به طور متوسط سه هزار تومان قیمت داشته باشد و فرد در روز یک بسته سیگار بکشد در ماه ۹۰هزار ومان هزینه سیگار را پرداخت می‌کند. اگر هزینه‌های بیماری‌های ناشی از سیگار را در خانواده هم به آن اضافه کنیم حدود ۴۰۰هزار تومان در ماه هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم آسیب‌های اقتصادی سیگار را پرداخت می‌کند که در سال رقمی معادل چهار میلیون و ۸۰۰ هزار تومان می‌شود که رقم قابل توجهی است.حمید صرامی، مدیرکل سابق دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه ۳۰ درصد پسران و ۱۲ درصد دختران دانشگاه‌های دولتی کشور سیگار و قلیان مصرف می‌کنند، تصریح کرد: عصبانیت، پرخاشگری، عدم پایبندی به مذهب، افسردگی، هیجان طلبی و کمبود اعتماد به نفس از دلایلی است که منجر به تشویق دانشجویان به مصرف مواد می‌شود.
او با تاکید بر اینکه ۹ درصد پسران و ۱۱ درصد دختران دانشجوی دانشگاه‌های دولتی به مصرف داروهای حاوی مواد اعتیاد دارند، به ایسنا گفت: این آمارها نشان می‌دهد باید برنامه ریزی‌های بیشتری جهت کنترل آسیبب‌های اجتماعی دانشگاه‌ها صورت گیرد.صرامی با اشاره به اینکه ۷۶ درصد دانشجویان دانشگاه‌های دولتی امکانات تفریحی دانشگاه‌ها را کافی نمی‌دانند، ادامه داد: میزان مصرف مواد بین دانشجوهایی که منزل مجردی دارند، بیشتر از دانشجویان خوابگاهی است. همچنین میزان مصرف مواد در دانشجویان خوابگاهی بیشتر از دانشجویان بومی یا دانشجویانی است که با والدین خود زندگی می‌کنند.صرامی با اشاره به اینکه یک نوجوان یا جوان انتظارهایی از ارکان مختلف کشور دارد، افزود: اختلال در عملکرد بین رکن‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی منجر به بی‌اخلاقی اجتماعی، عدم هویت و گرایش به سمت اعتیاد می‌شود.
هر ۱۰ دقیقه یک ایرانی سیگاری می‌میرد
از سوی دیگر حر‌ف‌های مسوول سوء مواد دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره مصرف دخانیات در جامعه بسیار جالب است. خدیجه محصلی با اشاره به اینکه متاسفانه بر اساس اطلاعات بدست آمده در حال حاضر حدود یک و نیم میلیارد نفر در جهان سیگار مصرف می‌کنند، گفت: انتظار می رود تا سال ۲۰۲۰ این آمار به ۱.۶ میلیارد نفر در سال برسد.او در ادامه با تاکید اینکه الگوی مصرف سیگار در ایران به سمت جوانان تغییر کرده است، افزود: متاسفانه سیگار یکی از مشکلات نسل جوان است که می‌تواند زمینه گرایش به مواد مخدر را فراهم کند.محصلی با اشاره به اینکه هر ۷ ثانیه یک نفر در دنیا بر اثر مصرف سیگار می‌میرد، ادامه داد: در کشور ما هر ۱۰ دقیقه یک نفر در اثر مصرف سیگار می‌میرد و اگر اقدامی برای کنترل این موضوع در کشور صورت نگیرد، در ۱۰ سال آینده آمار مرگ و میر افراد سیگاری به هر ۲.۵ دقیقه یک نفر می‌رسد.
کاهش سن مصرف دخانیات
وی سن شروع مصرف دخانیات در دنیا را ۱۲ تا ۱۴ اعلام کرد و افزود: بر اساس گزارش سازمان C.D.C، سن شروع مصرف سیگار در ایران به سال آخر دوره راهنمایی و سال اول دوره دبیرستان رسیده است؛ متاسفانه مصرف دیگر مواد دخانی هم از ۲ به ۱۴ درصد رسیده است.مسوول سوء مواد دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت همچنین گفت: آمارها نشان می‌دهد روزانه ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نفر از جوانان و نوجوانان جهان سیگار کشیدن را آغاز می کنند و در بیشتر مواقع مدت زمان بین اولین تجربه سیگار کشیدن تا وابستگی شدید در یک سال یا کمتر از آن اتفاق می‌افتد. به گفته محصلی، ایران از لحاظ داشتن جمعیت جوان نیازمند توجه خاص در حوزه کنترل دخانیات است.وی با تاکید بر اینکه حدود ۲۷ درصد مردان و ۴/۳ درصد زنان در ایران سیگار می‌کشند، اضافه کرد: نتایج یک مطالعه نشان داد ۷۰ درصد افراد سیگاری زیر ۴۰ سال سن دارند. دو سوم آنان نیز نخستین سیگار را در سن ۱۵ تا ۲۴ سال تجربه کردند. محصلی ادامه داد: متاسفانه بسیاری از افراد سیگار را در حد مصرف چای می‌دانند؛ در حالیکه سیگار نوعی اعتیاد است و افراد سیگاری که مدت طولانی به مصرف سیگار عادت دارند معتادان واقعی هستند و هنگام ترک واکنش‌های مشابه ترک موادمخدر را تجربه می‌کنند.
مرگ و میرهای مصرف دخانیات، ۱۰ میلیون نفر
این کارشناس مسوول دخانیات در وزارت بهداشت با اشاره به اینکه همه‌گیری مصرف دخانیات در حال تغییر از کشورهای صنعتی به سمت کشورهای کم درآمد است، گفت: برآورد می‌شود مرگ و میر ناشی از بیماری‌های وایسته به استعمال دخانیات از حدود سه میلیون نفر به ۱۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۵ میلادی افزایش پیدا کند که البته حدود هفت میلیون نفر از این مرگ‌ها در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد. در حالیکه در بسیاری از کشورها دخانیات شایعترین عامل قابل پیشگیری مرگ و میر و ناتوانی است.
۴۰۰ نوع ماده بیماری‌زا در سیگار
وی به اجزای تشکیل دهنده سیگار و ارتباط آن با بیماری‌ها اشاره کرد و گفت: هر نوع سیگاری که کشیده می‌شود کشنده است چراکه از توتون، کاغذ اسانس و مواد نگهدارنده،نیکوتین، قطران، (خطرناک ترین ماده شیمیایی سیگار)، فنل،کانکول، کرزول، ایندول و هزاران ماده شیمیایی دیگر تشکیل شده‌است. محصلی با اشاره به اینکه درجه حرارت آتش سیگار حدود ۹۰۰ درجه سانتیگراد است، ادامه داد: به دلیل این حرارت زیاد تجزیه حرارتی روی می‌دهد و ترکیبات مضری بوجود می‌آید. در حال حاضر چهار هزار ماده در سیگار شناسایی شده که ۴۰۰ نوع آن بیماری‌زا بوده و حدود ۴۰ نوع سرطان به دلیل استعمال سیگار به‌وجود می‌آید.او بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار در کشورهای در حال توسعه را شایع‌تر دانست و افزود: به دلیل اینکه شیوع مصرف سیگار در این کشورها بیشتر است، بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی عروقی، حملات مغزی، انواع سرطان‌ها(معده، خون، حفره دهان، شکم، مثانه، کلیه، ریه، حفره مری)، بیماری‌های بدخیم تنفسی، حملات مغزی، بیماری‌های روان شناختی، پوستی، زایمان زودرس و سقط جنین در بین سیگاری‌های این کشورها بیشتر دیده می‌شود. این کارشناس ادامه داد: بر اساس تحقیقات انجام گرفته، سیگار در زنان سبب ایجاد مشکلات تولید مثلی نظیر ناباروری، سقط جنین، مرگ زودهنگام و کاهش وزن نوزاد می‌شود. در مردان هم به ناهنجاری‌های ژنتیکی، کاهش غلظت اسپرم و کاهش تحرک آنها می‌شود.
مرگ سالانه ۵۰ هزار سیگاری
او با اشاره به اینکه تعداد مرگ و میرهای ناشی از مصرف سیگار در کشور ۵۰ هزار نفر در سال گزارش داده شده است، اضافه کرد: مصرف هر سیگار بیش از ۵ دقیقه از عمر انسان می‌کاهد. دانشمندان در توتون ماده‌ای را کشف کردند که عامل اصلی ایجاد بیماری دیابت، سرطان، آلزایمر و تسریع کننده روند پیری است. همچنین از هر هزار نفری که به علت سرطان ریه می‌میرند ۹۰ درصد سیگاری هستند. افراد غیرسیگاری هم که با سیگاری‌ها زندگی می‌کنند حدود ۳۰ درصد ریسک خطر ابتلا به سکته‌های قلبی دارند و میزان شیوع سرطان ریه در بین این افراد سه برابر بیشتر افراد دیگر است.
۶۹ درصد سیگاری‌ها افسرده‌اند
این پژوهشگر حوزه دخانیات، افسردگی را بیشترین انگیزه روانی برای مصرف دخانیات دانست و افزود: بر اساس نتایج بدست آمده شیوع افسردگی بین افراد سیگاری ۶۹ و بین افراد غیرسیگاری ۴۰ درصد است. بنابراین افسردگی بیشترین انگیزه روانی برای مصرف سیگار است. البته مصرف دخانیات همانند مصرف سیگار، پیپ، چپق و قلیان نه تنها اعتیاد روانی بلکه جسمانی نیز ایجاد می‌کند. او از افزایش مصرف سیگار در بین زنان و کودکان خبر داد و گفت: متاسفانه اپیدمی استعمال دخانیات در سال‌های اخیر بین زنان سراسر دنیا افزایش چشمگیری پیدا کرده‌است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش مصرف دخانیات بین جوانان به‌ویژه دختران به مراتب افزایش یافته است و این شیوع در مقایسه با پسران قابل توجه بوده است.
