ماجرای عجیب و غریب طرح سنجش و پذیرش
طرح سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزشی عالی کشور فروردین ماه سال 93 بود که در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در طرحی یک فوریتی اعلام وصل می شود؛ بر اساس این طرح، که طی دو سال اخیر چندین مرتبه ماده های مختلف آن با اصلاحیه هایی همراه بوده است، برنامهریزی، تصویب مقررات، هماهنگی و نظارت بر نحوه سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی، به شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دورههای تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها با ترکیب زیر واگذار میشود، این شورا که دی ماه سال جاری ترکیب آن مشخص شد (که عبارتند از، وزیر علوم، وزیر بهداشت، دو نفر از روسای دانشگاههای دولتی به انتخاب وزارتین، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی(بدون حق رای)، رئیس دانشگاه پیامنور، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان دبیر شورا و دو نفر از نمایندگان عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری)، وظیفه دارند برنامه مدونی را برای پذیرش و سنجش دانشجویانی که قصد دارند در دوره کارشناسی ارشد و دکتری شرکت کنند، اتخاذ کنند. به طوری که گفته می شود در صورت تصویب نهایی جزئیات این طرح، آزمونی واحد برای تحصیلات دورههای تکمیلی ارشد و دکتری برای دانشگاههای آزاد، پیامنور و سراسری در نظر گرفته می شود.
البته این طرح از همان ابتدا با واکنش ها و ایراداتی همراه بود؛ اوایل بهمن ماه بود که شورای نگهبان ضمن ایراد به بندهایی از این طرح که 20 دی ماه 94 تصویب شده بود، در بخشی از مصوبه خود می آورد: "وجود اعضاء غیردولتی در ترکیب آن، مغایر اصل ۶۰ قانون اساسی است". که این همین مسئله باعث اعتراض دانشگاه آزاد که به عنوان یکی از نهادهای غیردولتی شناخته می شود، قرار می گیرد.
همین مسئله باعث شد که میرزاده، رئیس دانشگاه آزاد در همان برهه از زمان واکنش نشان دهد؛ وی اواخر آذرماه با اشاره به تصویب طرح سنجش و پذیرش در مجلس گفت: برای ما کاملا مشخص شده است، طرحی که به تازگی در دستور کار مجلس قرار دارد و برخی از مفاد آن نیز در صحن علنی به تصویب رسید، بر علیه دانشگاه آزاد طراحی شده است.
رئیس دانشگاه آزاد بیان کرد: به نظر می رسد یک اراده سیاسی در پس این طرح نهفته است و علی رغم طرح های دارای فوریت مجلس این طرح نیز در دستور بررسی قرار گرفت. از سوی دیگر از گفته های موافقان طرح نیز چنین مشخص می شود که آنها به دنبال ایجاد سد در مقابل توسعه تحصیلات تکمیلی در دانشگاه آزاد اسلامی هستند.
میرزاده افزود: با این وجود اگر این طرح به عنوان قانون به ما ابلاغ شود نمی توانیم در مقابل آن موضع منفی داشته باشیم اما امیدواریم دولت با تمهیداتی باعث وارد شدن حداقل خسارت به دانشگاه آزاد شود.
موافقین و مخالفین چه می گوید
هر چند این طرح امروز کارهای نهایی خود را برای تشکیل این شورا طی کرد، اما موافق و مخالفین خود را دارد
صابری: لاریجانی معتقد به لزوم اصلاح روشهای سنجش و پذیرش دانشجویان است
رضا صابری نماینده مردم آزادشهر که از طراحان این طرح بود در موافقت با طرح سنجش گفت: یکی از بخش های سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، لزوم اصلاح روش های سنجش و پذیرش دانشجو بوده است. وی ضمن تشکر از مرکز پژوهش ها برای همکاری با کمیسیون آموزش جهت بررسی این طرح، از علی لاریجانی رئیس مجلس به خاطر توجه به این طرح تشکر کرد و گفت: آقای لاریجانی ۳ بار ما را خواستند و درباره این طرح با ما مذاکره کردند و دغدغه هایشان را مطرح کردند. رئیس مجلس هم معتقد به لزوم اصلاح روشهای سنجش و پذیرش دانشجو بود.
وی با تاکید بر اینکه این طرح به دنبال ایجاد ثبات و عدالت آموزشی است، گفت: ما در حوزه سنجش دوره کارشناسی، قانونگذاری های متعددی انجام دادیم اما برای مقطع کارشناسی ارشد و دکتری هیچ قانونگذاری انجام نشده است در حالی که در حال حاضر دوره دکتری یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر داوطلب دارد.
نماینده آزادشهر با بیان اینکه عدم هماهنگی های موجود اعتبار سنجش را زیر سوال می برد، گفت: این طرح تلاش می کند سیاست گذاری های بخش سنجش و پذیرش دانشجویان را اثبات کند تا دولت اجازه نداشته باشد هر ساله سیاست گذاری ها را تغییر دهد.
فرهنگی: این طرح موجب مهاجرت دانشجویان برای ادامه تحصیل می شود
عبدالرضا عزیزی نماینده مردم شیروان در موافقت با این طرح می گوید: این طرح به نوعی انحصار و تمرکزگرایی را به همراه دارد و در مقابل بیانیه ۲۴۴ نماینده مجلس مبنی بر حمایت از توسعه تحصیلات تکمیلی در دانشگاه آزاد است.
وی با بیان اینکه خودم امضاء های این بیانیه را جمع کردم، تصریح کرد: این طرح نه تنها بخش خصوصی را تقویت نمی کند بلکه تضعیف نیز می کند.
وی یکی از نقاط ضعف جدی این طرح را مهاجرت دانشجویان به کشورهای خارجی برای ادامه تحصیل به ویژه در کشورهای سطح پایین خواند و گفت: در صورت تصویب نهایی این طرح، دانشگاه آزاد تضعیف شده و دانشجویان به جای اینکه در داخل کشور در دانشگاه های معتبر ادامه تحصیل دهند، مجبور به مهاجرت هستند.
وی دانشگاه آزاد را گنجینه مهم انقلاب خواند و گفت: با این کار توی سر دانشگاه آزاد می زنیم.
زاهدی: طرح سنجش برای تضعیف دانشگاه آزاد نیست
در ادامه محمد مهدی زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات در مخالفت با مسکوت ماندن بررسی این طرح گفت: در حال حاضر دانشگاه آزاد، پیام نور و سراسری هر کدام سبکی خاص برای پذیرش دانشجو دارند اما در صورت تصویب این طرح، برگزاری آزمون دانشگاه های مختلف برای مقطع دکتری تجمیع می شود.
وی تصریح کرد: چرا علی رغم افزایش دانشجویان دکتری، رشد علمی کشور کاهش یافته است؟ در میدان انقلاب، مقاله فروش و پایان نامه فروش ها وجود دارد که در صورت تصویب این طرح، این روند متوقف می شود.
خسروی: طرح سنجش موجب وحدت رویه در دانشگاهها می شود
علیرضا خسروی نماینده مردم سمنان در مخالفت با کلیات این طرح نیز معتقد است: این طرح آنقدر شفاف نیست که همه مشکلات پذیرش و سنجش دانشجویان را حل کند. مشکل ما عدم آمایش است.
وی ادامه داد: در حال حاضر مشخص نیست که کشور ما با توجه به ظرفیت های مختلفی که در اختیار دارد، به چه تعداد فارغ التحصیل مقطع دکتری و کارشناسی ارشاد در چه رشته هایی نیاز دارد.
وی ادامه داد: بهتر بود قبل از ارائه این طرح، در مورد ادغام دانشگاه های علوم پزشکی در وزارت علوم صحبت می کردیم و یا مشکل بورسیه ها را حل می کردیم و یا وظایف و اختیارات دانشگاه آزاد معلوم می شد.
وی با تاکید بر اینکه این طرح بار مالی نداشته و وحدت رویه ایجاد می کند، گفت: مرکز پژوهش ها نیز اعلام کردند که با این طرح موافق است.
وی تصریح کرد: برخی معتقدند دانشگاه آزاد ضوابط لازم برای جذب دانشجویان مقطع دکتری را رعایت نمی کند، بنابراین طرح فوق ضوابط و وظایف را مشخص کرده و از قانون گریزی ها جلوگیری می کند.
مخالفت ماهیتی وزارت علوم با طرح سنجش و پذیرش
شریعتی نماینده وزارت علوم که چندی پیش در صحن مجلس حاضر شده بود، در مخالفت با این طرح گفت: در شرایطی که سیاست دولت بر ایجاد تمرکز در دانشگاه ها این طرح اختیارات دانشگاه ها را تضعیف می کند.
وی طرح سنجش و پذیرش را برگشت به عقب خواند و گفت: در صورت تصویب این طرح، اشتباهات گذشته مجدداً تکرار می شود.
نماینده دولت با تاکید بر اینکه محل تامین اعتبار اجرای این طرح پیش بینی نشده است، گفت: آمارها حاکی از آن است که کیفیت پذیرفته شدگان در آزمون دکتری نسبت به سالهای قبل بیشتر است.
وی گفت: اساساً در مقطع دکتری نیاز به افرادی داریم که قدرت استنباط و استدلال آنها بیشتر است.
مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزیر علوم اظهار داشت: پذیرش دانشجویان باید در چارچوب واحد انجام شود در حالی که این طرح در کمیسیون بهداشت و درمان رد شده است و به نظر می رسد وزارت علوم مخالف با پذیرش دانشجویان به این شیوه باشد.
شریعتی اظهار داشت: این طرح بر جزئیات امتیازدهی و برگزاری آزمون متمرکز تاکید کرده و اعلام کرده است که روش ها به مدت ۵ سال غیر قابل تغییر است. در حالی که اولاً باید امکان اصلاح روش ها وجود داشته باشد و ثانیاً انتخاب روش های اجرایی برگزاری آزمون ها بر عهده وزارت علوم و دانشگاه ها است.
چه اتفاقی می افتد؟
به هر حال آنچه که مهم است و در متـــــــن این طرح نیز آمده است، آموزش عالی کشور نیاز به یک حرکت و تکانی برای خروج است این وضعیت فعلی خود است؛ وضعیتی که باعث شده است که سالیانه نزدیک به یک میلیون بیکار فارغ التحصیل دانشجو در کشور داشته باشیم. و از طرفی چون یک نظارت یکپارچه ای بر نحوه پذیرش دانشجو موجود نیست، به نظر می رسد این طرح می تواند یک حرکت حداقلی را محقق کند؛ البته این طرح با اصلاحیه امروز مجلس قطعا با واکنش هایی تندی به خصوص از طرف دانشگاه آزاد مواجه خواهد شد.
* گزارش از محمدرضا حیاتی
