که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱)نهضت تنباکو؛ و حکم معروف میرزای شیرازی و به دنبال آن لغو امتیاز رژی(توتون و تنباکو)
۲) انقلاب مشروطه؛ که در آن آخوند خراسانی، حاج میرزا حسین تهرانی و شیخ عبدالله لاهیجی نقش بسزایی داشتند
۳)جنبش ملی شدن صنعت نفت
۴)و مهمترین رویداد ایران انقلاب ۱۳۵۷ که بخشی از آن توسط روحانیت صورت گرفت
از دیگر اقدامات روحانیت میتوان مهاجرت صغری و مهاجرت کبری و تاسیس عدالت خانه، نبرد آزادی خواهان روسیه به فرماندهی روحانیون در ماجرای اولتیماتوم روسیه و قضیه مورگان شوستر، تخریب ساختمان بانک استقراضی روس در بازار تهران که در زمین وقفی ساخته شده بود به فرماندهی شیخ محمد واعظ و برکناری امین السلطان از صدارت مظفر الدین شاه با مخالفت و مبارزه آیت الله بهبهانی و شیخ فضل الله نوری را نام برد.
در این میان نمی توان از نقش روحانیت مبارز نیز غافل شد، جامعه روحانیت مبارز که با هدف حفظ ارزش های انقلاب تاسیس شده است که در زمان تاسیس با حمایت شهید مطهری هسته اصلی جامعه روحانیت مبارز شکل گرفت در نخستین انتخابات حامی بنی صدر بودند و پس از بنی صدر و انقلاب به یکی از تشکل های با نفوذ در ایران تبدیل شدند.
از جمله روحانیون مبارزی که میتوان نام برد: آیت الله بهشتی، آیت الله مهدوی کنی، آیت الله مطهری و... بوده است.
اما با گذشت چند دهه از انقلاب با توجه به روحیه انقلابی گری روحانیون و پایبند به شعار و هدف انقلاب چه در آستانه انقلاب و چه بعد از انقلاب که یک انقلاب مستضعفین بوده است و خط ابطال کشیدن بر روی تجمل گرایی و اشراف گرایی را سر لوحه کار خودشان قرار دادند، متاسفانه امروزه ما شاهد کم کاری و سکوت و حتی تجمل گرایی و اشرافی گری برخی روحانیون هستیم اشرافیتی که باعث متزلزل شدن دین مردم است.
یک روحانی زمانی می تواند دارای قوه تاثیر گزاری در بین مردم و جامعه باشد که خودش سالم باشد، سالم بودن هم در درجه اول با ساده زیستی همراه با ایمان و اخلاص شکل می گیرد.
امروزه با توجه به مسائل و مشکلاتی که در کشورمان وجود دارد با توجه به گذشته پر ثمری که روحانیون در مواقع حساس از خود به جای گذاشتند در مقابل، سکوتی که روحانیون حال حاضر گرفته اند نمیتوانیم آن را به دید مثبت نگاه کنیم، که این سخن در اذهان تداعی میشود که: "هرگاه عالمی سکوت کرد قرار است یک حسینی کشته شود". بر همگان واضح است که در طول تاریخ، روحانیت پرچمدار و پیشتاز و پیشمرگ قیام های اعتراضی و انقلابی مردم بوده است.
اما گویا روحانیت امروزِ جامعه‌ی ما محافظه کار شده است. «محافظه کاری» قتلگاه انقلاب است و عدالتخواهی بهترین حافظ و قوام دهنده نظام انقلابی است.
متاسفانه در سال های گذشته شاهد شکاف بین مردم و روحانیت هستیم؛ در کوچه و بازار که با مردم هم‌کلام میشویم، نقدهای زیادی را خطاب به جامعه روحانیت وارد می‌سازند. حال اگر روحانیون بخواهند از خواب چند ساله خود بیدار شوند باید صادقانه و مخلصانه گذشته را جبران کنند تا شاید آهسته آهسته این شکاف بین مردم و روحانیت بر طرف گردد، به این دلیل که هنوز هم امید به همین شخصیت های عالم بسیار وجود دارد.
یکی دیگر از عواملی که به این شکاف دامن زده است، از زمانی بوده که برخی روحانیون پُست و مقام گرفتند و برای جایگاه بهتر در مقابل دیدگان مردم به تخریب یکدیگر پرداختند و تا جایی که توانستند اشرافی گری را ترویج دادند ولی تلاش نکردند ساده زیست و انقلابی باشند.
چند روز گذشته شاهد مانور عدالتخواهی روحانیون بودیم ولی کسی صدای آن ها را نشنید زیرا برای مبارزه با فساد و تبعیض و نان شب مردم پیش قدم نشدند و گویا فقط برای رفع تکلیف این تجمع شکل گرفت.
حسن رحیم‌پور ازغدی در تجمع بزرگ علما، اساتید و طلاب حوزه علمیه قم که در مدرسه فیضیه برگزار شد، اظهار داشت: پیام این تجمع در وهله نخست این است که حوزه و روحانیت خود را از طبقات محروم و مستضعف جدا ندانسته و بخشی از خود روحانیون از خود طبقات محروم هستند.
رحیم‌پور ازغدی درباره وضعیت حوزه های علمیه گفت: علی‌رغم اینکه برخی از افراد ریشه سکولاریسم را در دانشگاه دنبال می‌کنند، باید گفت که ریشه سکولاریسم در حوزه علمیه بوده و در حوزه علمیه به مسائل روز کشور و مسائل حل نشده توجه نمی‌شود و در زمینهٔ فقه بانکی و اقتصادی بی‌سوادی حوزه و دانشگاه موج می‌زند.
رهبر انقلاب در دیداری با طلاب و نمایندگان آن ها در حوزه علمیه قم بیان داشتند: حوزه علمیه قم باید " انقلابی و مهد انقلاب" بماند.
ما معتقدیم که انقلاب از حوزه علمیه و دانشگاه شروع شد و چون حوزه علمیه نقش ممتاز و بی بدیلی داشته و دارد طرح هایی برای " انقلاب زدایی" از حوزه علمیه وجود دارد و برای اینکه حوزه علمیه اسلامی و انقلابی باقی بماند نیازمند اندیشه، بصیرت، تدبر، و برنامه برنامه ریزی جامع و کامل است.
*دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی
