به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از آنا، همیشه در کنار خوبی، بدی نیز وجود دارد، همانطور که اساتید با اخلاق و مؤمن بسیاری در دانشگاه‌ها وجود دارند و نشاط و پویایی خوبی در سطح محیط‌های علمی برقرار کرده‌اند، اما برخی از اساتید اقدام به کارهای غیراخلاقی می‌کنند که باید طبق قانون با آنان برخورد شود.
رهبر معظم انقلاب در دیدار با خانواده‌های شهدای دانشگاه تربیت مدرس در شهریورماه سال ۱۳۷۰ می‌فرمایند: «فساد علمی معنایش این است که در دانشگاه نه معلم برای درس دادن و یاد دادن دلسوزی کند، نه متعلم و دانشجو برای یادگرفتن دلسوزی کند. نتیجه، بیسواد بارآمدن، بد فهمیدن و نفهمیدن و عدم رشد استعدادهاست. فساد اخلاقی، معنایش این است که آن که درس میخواند یا نمیخواند، از لحاظ اخلاقی، شرافت و شرف و غیرت و انگیزه و ایمان لازم را در خود پرورش ندهد. این هم نتیجهاش با شق اول یکی است؛ شاید هم گاهی بدتر» بنابراین، باید با فساد اخلاقی در دانشگاه‌ها به طور جدی برخورد شود.
بحث مشکل اخلاقی برخی از اساتید دانشگاهی، موضوع جدیدی نیست اما باید به صورت موشکافانه توسط مسئولان حوزه علمی کشور بررسی شود و فکری جدی و اساسی در این زمینه صورت بگیرد. شاید بعضاً اخباری از مشکل اخلاقی اساتید دانشگاه در رسانه‌ها به گوش برسد و یا نقل محافل دانشجویی و دانشگاهی شود. اما همین موضوع باعث شده تا این مسئله مورد بررسی قرار گیرد و با اساتیدی که دانشجو و صحن دانشگاه را درگیر چنین فضایی می‌کنند برخورد شود.
اردیبهشت‌ماه سال گذشته بود که خبر فساد اخلاقی یکی از اساتید دانشگاه تهران در سایت‌ها منتشر شد. پس از محرز شدن فساد اخلاقی آن استاد دانشگاه، با تصمیم کمیته انضباطی هیئت علمی این فرد هنوز مجاز به تدریس بود! و دانشجویان نسبت به این مسئله معترض داشتند از طرفی بسیاری از دانشجویان دختر از حاضر شدن در کلاس این استاد انصراف دادند. چراکه معتقد بودند اخراج، باید کمترین اقدام برای این استاد خاطی باید در نظر گرفته می‌شد.
در سال ۹۳ نیز یکی از اساتید پردیس کشاورزی دانشگاه تهران اقدام به کار غیراخلاقی و بی‌شرمانه‌ای کرده بود که با تجمع دانشجویان روبرو شد و قشر دانشگاهی خواستار برخورد قاطع مسئولان دانشگاهی با او شدند.
مسئولان دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد فاسد را اخراج کردند
اقدامات غیر اخلاقی برخی اساتید دانشگاه به همین‌جا ختم نشد؛ دانشگاه شهیدچمران اهواز نیز یکی دیگر مراکز دانشگاهی است که چنین اتفاقی در آن رخ داد اما اقدام مسئولان دانشگاه شهید چمران اهواز در چند سال پیش ستودنی بود که استاد فاسد را اخراج کرد. در واقع با پیگیری دانشجویان این دانشگاه و جمع‌آوری و ارائه اسناد غیر قابل انکار از این استاد، رأی به اخراج وی از دانشگاه صادر شد.
قانون چه می‌گوید؟
بر اساس ماده ۵ و ۷ شرایط عمومی استخدام اعضای هیئت علمی در آیین‌نامه «تشکیل هیئت عالی جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی عالی کشور با اصلاحات بعدی مصوب جلسات ۶۰۸ و ۶۲۳ مورخ ۱۹/۴/۸۶ و ۱۰/۲/۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی»، مستخدم موظف است؛ التزام عملی به احکام اسلام(انجام واجبات و پرهیز از محرمات) و آشنایی با احکام شرعی کثیرالابتلاء داشته و همچنین از حسن شهرت اخلاقی، عقیدتی و سیاسی، عدم اعتیاد به مواد مخدر، نداشتن سوابق محکومیت کیفری و انتظامی، عدم اشتهار به فسق و فجور و اعمال منافی عفت عمومی و رفتار خلاف حیثیت شغلی برخوردار باشد.
هر چند این دو نکته برای شرایط بدو استخدام اساتید دانشگاه مطرح شده است ولی به نظر می‌رسد بررسی و رسیدگی به آن باید ادامه‌دار باشد. با این همه قانون‌گذار به این نکته بسنده نکرده و در قانونی دیگر تحت عنوان مقررات انتظامی هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش‌عالی و تحقیقاتی کشور ارائه کرده است تا بر اساس آن با فساد و تخلفات اساتید دانشگاه‌ها برخورد شود.
بر اساس ماده ۷ این قانون؛ تخلفات انتظامی و جرائم شامل تخلفات انضباطی و اعمال خلاف شرع و اخلاق عمومی به قرار زیر است:
1– ترک خدمت و یا غیبت بدون اجازه یا عذر موجه.
2– تخلف از اجرای قوانین و مقررات دانشگاه.
3– سهل‌انگاری یا غرض‌ورزی در انجام وظایف.
4– تمرد از اجرای دستورات قانونی مقامات دانشگاه.
5– استفاده غیر مجاز از امکانات و اموال دولتی.
6– تسلیم مدارک به اشخاصی که حق دریافت آنرا ندارند و یا خودداری از تسلیم مدارک به اشخاصی که حق دریافت آن‌ها را دارند.
7– تسامح در حفظ اموال و وجوه دولتی و اسناد و مدارک دانشگاه اعم از محرمانه و غیر آن.
8– افشای سؤالات امتحانی و یا تعویض برگه‌های امتحانی و یا تغییر اوراق.
9– افشای اسناد محرمانه دانشگاه.
10– از بین بردن و اخفای غیر مجاز اسناد و مدارک دانشگاه و حیف و میل اموال و وجوه دولتی.
11– اعتیاد و ارتکاب اعمال خلاف اخلاق عمومی که موجب هتک و حیثیت و شئون شغلی است.
12– ارتکاب اعمال خلاف شرع و عدم رعایت حجاب اسلامی.
13– عضویت در یکی از فرق ضاله و ساواک منحله و تشکیلات فراماسونری و مشابه آن.
14– عضویت یا فعالیت یا تبلیغ به نفع احزاب و گروه‌های الحادی یا محارب یا احزاب و گروه‌های غیر قانونی.
15– القاء اندیشه‌های الحادی و توهین به مقدسات اسلامی.
16– ارتکاب اعمال خلاف مصالح نظام جمهوری اسلامی از قبیل به تعطیل کشاندن کلاس‌ها و اعتصاب، تحصن و تظاهرات به طور غیر مجاز در‌محیط دانشگاه.
17- تخلف از ضوابط و مقررات اخلاق در پژوهش‌های علوم پزشکی که از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و براساس کدهای حفاظت آزمودنی انسانی مورد تأیید این وزارتخانه اعلام می گردد. (الحاقی مصوب ۱۳۸۷/۱۱/۰۸)
18- سوء استفاده از مالکیت معنوی یافته‌های پژوهشی نظری و عملی دیگران که قبلاً نتایج آن‌ها منتشر و یا به ثبت رسیده است. (الحاقی مصوب ۱۳۸۷/۱۱/۰۸)
در بند ۱۱ و ۱۲ این ماده قانون تخلفات انتظامی و جرائم شامل تخلفات انضباطی و اعمال خلاف شرع و اخلاق عمومی مشخص شده که فساد اخلاقی برخی اساتید دانشگاه قابل بررسی و رسیدگی بوده و کمیته مربوطه در دانشگاه باید قاطعانه با آن برخورد کند.
قانون‌گذار در ماده ۸ همین قانون به مجازات‌های اساتید متخلف نیز اشاره کرده است:
1– احضار و اخطار شفاهی.
2– اخطار کتبی با درج در پرونده.
3– توبیخ کتبی با درج در پرونده.
4– کسر حقوق و مزایای دریافتی تا یک سوم، از یک ماه تا سه ماه.
5– تعلیق رتبه از یک سال تا دو سال.
6– تنزل یک پایه.
7– انفصال موقت از یک ماه تا یک سال.
8– بازخرید خدمت با پرداخت ۴۵ روز حقوق در قبال هر سال خدمت دولتی تا ۱۰ سال و پرداخت یک ماه حقوق در قبال هر سال نسبت به مازاد ۱۰ سال خدمت. کسور بازنشستگی افرادی که خدمت آنان بازخرید می‌شود به آنان مسترد خواهد شد و کسر یک سال خدمت یک سال محسوب می‌شود.
9– اخراج از دانشگاه یا مؤسسه آموزشی یا تحقیقاتی مربوط.
10– اخراج از مؤسسه متبوع و محرومیت از پذیرش در سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی کشور.
11– انفصال دائم از خدمات دولتی.
12-بر اساس تبصره ماده ۱۲ قانون تخلفات انتظامی و جرائم شامل تخلفات انضباطی و اعمال خلاف شرع و اخلاق عمومی هیئت بدوی رسیدگی به این تخلفات می‌تواند حکم مجازات‌های ماده ۸ را به استاد متخلف را صادر کند. از طرفی در ادامه همین قانون و در ماده ۱۳ آن، تخلفاتی که عضو هیأت علمی عنوان یکی از جرائم مندرج در قوانین جزایی را نیز داشته باشد هیأت رسیدگی به تخلفات انتظامی‌مکلف است پرونده امر را به مرجع قضایی ارسال دارد حکم مراجع قضایی از جهت ارتکاب جرم عمومی برای هیأت انتظامی لازم‌الاتباع است.
باید با اساتیدی که ایرادات اخلاقی دارند قاطعانه برخورد شود
علیرضا پارسا رئیس بسیج اساتید دانشگاه پیام نور در گفتگو با خبرنگار آنا، با اشاره به انحراف اخلاقی برخی از اساتید دانشگاه گفت: فعالیت‌های فرهنگی برای اساتید باید گسترش پیدا کند، متأسفانه برای ارتقای اخلاقی و اعتقادی اساتید و خانواده‌های آنان برنامه‌های کمی برگزار می‌شود و مسئولان فقط به قشر دانشجو توجه دارند که باید برای این قضیه فکر اساسی شود.
رئیس بسیج اساتید دانشگاه پیام نور با بیان اینکه مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب بر روی مسئله معنویت و خودسازی تأکید کرده‌اند، خاطرنشان کرد: باید برای ارتقای معنویت اساتید برنامه‌های ویژه‌ای توسط مسئولان مربوطه تدارک دیده شود. معاونت فرهنگی دانشگاه، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و بسیج باید برای ارتقای معنوی اساتید تلاش مضاعف کنند.
پارسا تصریح کرد: مسئولان دانشگاه‌ها با نظارت مستمر باعث جلوگیری از فساد اخلاقی اساتید شوند. مسئولان باید در دوران تدریس استاد دانشگاه به جنبه‌های اخلاقی او توجه و با افرادی که مشکل اخلاقی دارند محکم برخورد کنند. اگر افراد خطاکار تنبیه بشوند درس عبرتی برای سایر اساتید می‌شود که دنبال کار غیراخلاقی نروند.
وی با اشاره به اینکه مسئولان ابتدا باید بر روی خود کار کنند و خودسازی داشته باشند، گفت: اگر مسئولی خودسازی روی خودش انجام دهد، می‌تواند به‌درستی با استاد خطاکار برخورد کند. برخی مسئولان، خودشان زمینه‌های فساد را به وجود می‌آورند که نهادهای مربوطه باید با آنان برخورد کنند. مسئولان دانشگاهی باید شرایط را در دانشگاه به‌گونه‌ای فراهم کنند که زمینه فساد اخلاقی در استاد و دانشجو به وجود نیاید.
انحراف اخلاقی در شأن استاد دانشگاه نیست و باید با آن برخورد باشد
محمدرضا جلیلی رئیس بسیج اساتید دانشگاه فنی و حرفه‌ای در گفتگو با خبرنگار آنا، با اشاره به انحراف اخلاقی برخی از اساتید دانشگاه گفت: کمیته انضباطی در دانشگاه‌ها طبق آئین‌نامه وظیفه دارد که با اساتید متخلف برخورد قانونی کند. چراکه انحراف اخلاقی در شأن یک استاد نیست و انحراف، غیر از اشتباه اخلاقی است.
وی افزود: باتوجه به اینکه اساتید در دانشگاه تدریس می‌کنند باید به قوانین اسلامی و شریعت مقدس آن احترام بگذارند؛ مسئولان دانشگاه با استادی که مشکل اخلاقی دارد، اصلاح پذیر نیست و مسمومیت اخلاقی در فضای کلاس منتشر می‌کند باید قاطعانه برخورد کنند. زیرا نقش استاد در تخریب اخلاقی و متزلزل ساختن شخصیت دانشجویان بسیار مؤثر است.
رئیس بسیج اساتید دانشگاه فنی و حرفه‌ای تأکید کرد: مسئولان دانشگاه با همکاری نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه، بسیج اساتید و معاونت فرهنگی جلساتی به طور مداوم با اساتید و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه برای افزایش ارتقای صلاحیت‌های اخلاقی داشته باشند و همواره از تأثیر مثبت برگزاری دوره‌های اخلاق حرفه‌ای و ارتقای روش‌های اخلاقی، فرهنگی و تربیتی اساتید غافل نشوند.
وی با اشاره به اینکه صلاحیت استاد فقط نباید از طریق علمی بررسی شود، اظهار کرد: مسائل اخلاقی و اعتقادی نیز مهم است و باید در احراز صلاحیت‌ها لحاظ شود. اگر استادی مسائل اخلاقی را رعایت نکرد، از طریق کمیته انضباطی با او برخورد و از تدریس کردن محروم کنند.
استادی که مشکل اخلاقی داشته باشد باید اخراج شود
ابوالفضل محرمی عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در گفتگو با خبرنگار آنا، با اشاره به فساد اخلاقی برخی از اساتید دانشگاه گفت: باید با این افراد به صورت قاطعانه برخورد کرد. استاد دانشگاه باید علم و فرهنگ به دانشجو بیاموزد و او را برای آینده تربیت کند، اگر استادی دچار سقوط اخلاقی بشود، باید او را از دانشگاه اخراج کنند.
اخراج، بهترین برخورد با اساتید دارای فساد اخلاقی است
ایاز سپهری‌راد دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز در گفتگو با خبرنگار آنا، با اشاره به انحراف اخلاقی برخی از اساتید دانشگاه، گفت: استادی که مشکل اخلاقی دارد موجب انحطاط جامعه اسلامی می‌شود و باید اخراج شود. استاد دانشگاه علاوه بر اینکه از نظر علمی برای ما استاد محسوب می‌شود، از لحاظ اخلاقی نیز می‌تواند استاد و الگویی برای ما باشد.
وی با بیان اینکه قابل قبول نیست که یک استاد دانشگاه مشکل اخلاقی داشته باشد، خاطرنشان کرد: برخی از دانشجویان با الگوبرداری از استاد منحرف، رویه غلطی را در پیش می‌گیرند که عواقب بدی خواهد داشت. برای اینکه یک نفر به عنوان استاد دانشگاه منصوب شود، از طرف کمیته انضباطی تأیید می‌شود بنابراین با سقوط اخلاقی او در حین خدمت باید محکم برخورد شود و آن استاد را اخراج کنند. استادی که مشکل اخلاقی دارد، معمولاً سر کلاس درس خوب تدریس نمی‌کند و به نوعی وظیفه‌شناس نیست و نمی‌تواند مطلب علمی و اخلاقی را به دانشجو انتقال دهد.
بر رفتار و اعمال استاد نظارت ویژه شود
سیدرسول حسینی مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه خوارزمی در گفتگو با خبرنگار آنا، با اشاره به وجود برخی اساتید دارای مشکل اخلاقی در دانشگاه‌ها، گفت: مسئولین مربوطه باید در طریقه جذب اساتید رویه خود را تغییر دهند و با دقت بیشتری نسبت به جذب استاد عمل کنند تا شاهد استادی با مشکل اخلاقی در دانشگاه‌ها نباشیم. کرسی استادی دانشگاه، جایگاهی نیست که به‌سادگی به کسی سپرده شود، مسئولان باید فیلترهای قوی‌تری را اعمال کنند تا شایستگی‌های اخلاقی و علمی اساتید اثبات شود.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه هر شخصی که دارای مدرک دکتری است لزوماً نمی‌تواند استاد دانشگاه باشد، خاطرنشان کرد: در احراز صلاحیت‌ها باید با وسواس بیشتری افراد را برای تصدی کرسی استادی انتخاب کرد.
حسینی تصریح کرد: مسئولان دانشگاه‌ها همانطور که بر کوچک‌ترین رفتار دانشجویان ناظر هستند، باید همین نظارت و حتی بیشتر و جدی‌تر را بر رفتار و اخلاق اساتید اعمال کنند، چراکه رفتار استاد بر اخلاق و رفتار قشر کثیری از دانشجویان اثر می‌گذارد. اگرچه رعایت احترام اساتید مهم است اما مسئولان باید دقت کنند تا هرکس، با هر اخلاق و رفتاری، نام استاد به خود نگیرد.
مسئولان دانشگاه، استاد دارای فساد اخلاقی را به مراجع قانونی معرفی کنند
مهرنوش علیخواه دبیر واحد آموزش جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان در گفتگو با خبرنگار آنا، با اشاره به اینکه اساتید به‌عنوان الگو برای دانشجویان باید رفتار درست و شایسته داشته باشند، گفت: قابل‌قبول نیست که در دانشگاهی، یک استاد دانشگاه دارای مشکل اخلاقی باشد. بعضی از اساتید آن رفتاری را که درخور و شایسته جایگاه استادی دانشگاه است، انجام نمی‌دهند و رفتارهای غیراخلاقی آنان قربانیانی را داشته است.
دبیر واحد آموزش جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان با بیان اینکه باید با استادی که مشکل اخلاقی دارد برخورد جدی شود، خاطرنشان کرد: مسئولان دانشگاه باید وی را به مراجع قانونی معرفی کرده، درجه علمی او را تنزل داده و از دانشگاه اخراج کنند. همچنین حکم عدم استخدام وی در دستگاه‌های اجرایی، قضائی و حقوقی کشور صادر شود.
علیخواه تصریح کرد: برای اینکه شاهد حضور چنین اساتیدی نباشیم، پیشنهاد می‌شود نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه که مسئول اصلی حفظ شئون اسلامی در دانشگاه‌هاست به کمک ریاست و معاونت فرهنگی دانشگاه ستادی برای این مشکل تدارک ببینند و با همکاری نماینده تشکل‌های دانشجویی این مشکل را به‌طور کامل رفع کرده و سیستم غربالگری اخلاقی میان اساتید راه بیندازند.
وی با اشاره به اینکه دانشگاه‌ها موتور محرک و مظهر جهان‌بینی جامعه هستند، اظهار کرد: دانشگاه باید در سطوح عالی اجتماعی و اخلاقی جامعه قرار بگیرد. دانشجویان، مدیران آینده کشور هستند و باید سرمایه‌گذاری علمی و اخلاقی بر روی این قشر تأثیرگذار صورت بگیرد.
دبیر واحد آموزش جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان خاطرنشان کرد: وزارت علوم با همکاری نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها باید دقت و تأمل بیشتری بر روی اساتید داشته باشند. متأسفانه برخی از مسئولان دانشگاهی برخورد جدی با اساتید متخلف به دلیل نام و اعتبار دانشگاه، انجام نمی‌دهند.
فضای دانشگاه با حضور اساتید دارای مشکل اخلاقی چرکین می‌شود
محسن اسماعیل‌زاده دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی بیرجند در گفتگو با خبرنگار آنا، با اشاره به مشکل اخلاقی برخی از اساتید دانشگاه گفت: متأسفانه شاهد بی‌اخلاقی و عدم رعایت موازین شرعی و عرفی از جانب بعضی از اساتید دانشگاه‌ها هستیم که باید قاطعانه با آن برخورد شود.
وی افزود: دانشگاه محل انسان‌سازی بوده و اساتید آن الگوهای جامعه هستند، وقتی که شاهد بی‌اخلاقی از طرف اساتید باشیم طبیعتاً دانشجویان که از اساتید الگوبرداری می‌کنند، رفتار نادرست آنان را سرچشمه اخلاقیات خود قرار می‌دهند.
دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی بیرجند با بیان اینکه برای ارتکاب فساد اخلاقی در احکام قضایی و اسلامی مجازات مناسبی در نظر گرفته شده است، خاطرنشان کرد: فضای دانشگاه با حضور اساتید دارای مشکل اخلاقی چرکین می‌شود، پیشنهاد می‌شود که این احکام برای اساتید دانشگاه دو برابر شود چراکه بناست هزاران دانشجو به‌عنوان آینده‌سازان مملکت زیر نظر آنان تربیت شوند.
اسماعیل‌زاده تصریح کرد: باید در زمینه مشکل اخلاقی اساتید، شاهد حضور قاطعانه دستگاه قضا و مسئولان وزارت‌های علوم و بهداشت باشیم که هیچ‌گاه در جامعه انسان‌ساز دانشگاه، شاهد بی‌اخلاقی از جانب الگوهای آن که همان اساتید هستند، نباشیم.
وی با اشاره به تعداد اندک اساتید دارای مشکل اخلاقی، اظهار کرد: همین تعداد کم، موجب می‌شود که دانشگاهیان نسبت به سایر اساتید بدبین شوند؛ بنابراین باید با استاد دارای فاسد اخلاقی برخورد قاطعانه کرد که درس عبرتی برای دیگران شود.
دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی بیرجند خاطرنشان کرد: از مسئولان دانشگاه‌ها انتظار می‌رود حداقل همان‌گونه که بر رفتار دانشجویان نظارت دارند، بر رفتار اساتید نیز نظارت داشته باشند تا فضای پاک دانشگاه‌ها مورد هجمه تهاجم فرهنگی و فساد اخلاقی قرار نگیرد.
با استناد به آرای فعالان دانشگاهی و بندهای قانونی؛ مطالبه اصلی دانشگاهیان در قبال اساتیدی که دارای مشکل اخلاقی هستند؛ برخورد قاطعانه و اشد مجازات و معرفی به مراجع قضایی است. چنان که حتی قانون نیز این اجازه را به هیئت بدوی رسیدگی به تخلفات انتظامی اساتید داده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد مراکز آموزش عالی دولتی و غیر دولتی باید این مسئله را در دستور کار خود قرار دهند تا قاطعانه با اساتیدی که چنین ویژگی‌هایی دارند برخورد شود.
