به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛برجام در ایستگاه پنجم کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی به پایان رسید؛ ماه ها انتظار بیهوده ایران از اروپایی ها برای جبران خروج آمریکا از برجام جواب نداد و وقت کشی اروپایی ها برای ایران گران تمام شد، البته شاید هنوز نتوان گفت این اتفاق تجربه ای برای غربگرایان شده است اما نا امیدی محض از غرب بر پیکره طرفداران سازش پیام گام پنجم کاهش تعهدات برجامی است.
5 گام کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی به شرح زیر است:
گام اول
شورای عالی امنیت ملی در این بیانیه خطاب به کشورهای عضو برجام، با اشاره به اینکه «جمهوری اسلامی ایران در طول یکسال گذشته و پس از خروج غیرقانونی ایالات متحده آمریکا از توافق برجام و نقض مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد، نهایت خویشتن داری را از خود نشان داده و به درخواست دیگر اعضای برجام فرصت قابل توجهی در اختیار آنها قرار داده است جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از امروز ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند.»
دقایقی پس از آن حسن روحانی در جلسه هیات دولت ضمن تایید برداشت گام‌های کاهش تعهدات برجامی اعلامی از سوی شورای عالی امنیت ملی، گفت: امروز یک تصمیم راهبردی و مهم ملی را اعلام می کنیم. برجام یا برد ـ برد و یا باخت ـ باخت خواهد بود؛ اجازه نمی دهیم آمریکا آن را به برد ـ باخت تبدیل کند. هفت ماه پیش در سازمان ملل اعلام کردم استراتژی ما تعهد در برابر تعهد و نقض در برابر نقض است؛ امروز به آن سخنان عمل می کنیم. امروز فروش ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخائر آب سنگین را متوقف می کنیم؛ این تصمیم برای ۶۰ روز است.
همچنین رئیس جمهور در این نطق برجامی خود تاکید کرد: اگر طرفین برجام پای میز مذاکره آمدند و منافع اصلی ما بخصوص در نفت و امور بانکی تامین شد، به نقطه قبلی باز می گردیم، مرد صلح و اعتدال هستیم؛ آغازگر نقض تعهد نبودیم و آغازگر جنگی نخواهیم بود، اما به هر متجاوزی پاسخ قاطع خواهیم داد در چارچوب برجام همچنان آماده مذاکره ایم؛ نه یک کلمه بیشتر و نه کمتر.
گام دوم
ایران روز دوشنبه ۱۶ تیر ۹۸، گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای خود را در واکنش به نقض آشکار برجام از سوی آمریکا و بدعهدی‌های مکرر اروپا، برداشت.
طبق بند ۵ برجام، ایران باید تا ۱۵ سال، غلظت اورانیوم غنی شده خود را در سطح ۳.۶۷ درصد نگه دارد. اما حالا که برجام از سوی آمریکا نقض شده و اروپا پس از ۱۴ ماه، اقدامی در راستای تامین و تضمیمن منافع برجامی ایران انجام نداده است، تهران وفق بندهای ۲۶ و ۳۶ توافق هسته‌ای، مجاز به تعلیق تعهد خود در بند ۵ برجام، است.
از همین رو، ایران از یکشنبه ۱۶ تیر ۹۸ در گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای خود، درصد یا خلوص غنی‌سازی اورانیوم را از سقف ۳.۶۷ بالاتر برد. اقدامی که به گفته بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در یک روز و به صورت دفعی انجام می‌گیرد و احتمالا امروز ماموران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنگام نمونه‌گیری از میزان غلظت اورانیوم غنی شده ایران، با عددی بیشتر از ۳.۶۷ مواجه می‌شوند.
گام سوم
برداشت گام دیگر یعنی سومین مرحله از اقدامات متقابل ایران پس از نشست سران قوا چهارشنبه ۱۳ شهریور اعلام شد. روحانی در پایان این جلسه مهم اظهار داشت: ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی را از روز جمعه بر خواهد داشت و در چارچوب آن سازمان انرژی اتمی باید هر آنچه کشور در زمینه تحقیق وتوسعه فناوری هسته ای نیاز دارد، اقدام کند.
16 شهریور بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مورد جزئیات این گام در نشست خبری با خبرنگاران تاکید کرد که از روز جمعه ۱۵ شهریور گام سوم کاهش تعهدات برجامی از سوی جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. در گام سوم سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مدنظر بوده را کنار بگذارد و شاهد گسترش در حوزه تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه که برای غنی‌سازی نیاز داریم را سازمان انرژی انجام دهد و شاهد سرعت عمل در این زمینه باشیم.
همچنین وی تصریح کرد: IR6s در بند ۳۲ ضمیمه یک قرار بوده در ابتدای سال ۱۱ برجام گازدهی شود که گازدهی آن را شروع کردیم. راه اندازی زنجیره ۲۰ تایی ماشین IR4 که براساس بند 35 ضمیمه یک برجام بوده که ابتدای سال ۱۱ قرار بود انجام شود و این هم الان انجام شده است. ماشین IR6 به صورت زنجیره ۲۰ ماشین که قرار بود از آبان ماه آغاز شود که از دیروز گازدهی کرده‌ایم و زنجیره ۳۰ تایی را در برنامه بعدی انجام می‌دهیم. این چهار اقدام عملا انجام شده است.
گام چهارم
رئیس جمهور روز سه شنبه 14 آبان ماه در مراسم افتتاح کارخانه نوآوری آزادی، گفت: امروز می‌خواهیم گام چهارم را اعلام کنیم و ابلاغ خواهم کرد که حتماً از فردا سازمان انرژی اتمی یک گام چهارم و جدید بر می‌دارد.
وی با بیان اینکه طبق برجام قرار بر این شد که ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو بچرخند، اما گازی تزریق نشود، تصریح کرد: از فردا گازدهی در فردو آغاز می‌شود که ممکن است با آغاز این گام سر و صداهایی ایجاد کنند و از حساسیت آنها نسبت به فردو باخبریم، اما هر وقت که آنها به تعهدات خود عمل کنند، این گام قابل بازگشت است و باید بدانند که نمی‌توانیم یکجانبه به برجام پایبند باشیم، اما آنها اقدامی نکنند.
البته روحانی در برداشت تمامی گام‌ها مفصلاً بیان داشته که همه گام‌ها قابل بازگشت است و هر زمان که آنان به تعهدات اول ژانویه ۲۰۱۷ خود بازگردند ما نیز به تعهدات خود در این تاریخ باز خواهیم گشت.
گام پنجم
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از اعلام گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام، در پیام توئیتری، نوشت: گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی ایران برطبق پاراگراف ۳۶ برجام است و دیگر هیچ محدودیتی در تعداد سانتریفیوژ‌ها نخواهد بود.
ظریف با بیان این که، این گام پنجم و نهایی در چارچوب برجام است، عنوان کرد که همه گام‌های برداشته شده در صورت اجرای موثر تعهدات طرف‌های مقابل قابل بازگشت است.
ظریف همچنین تأکید کرده است که جمهوری اسلامی ایران به همکاری کامل خود با آژانس ادامه می‌دهد.
گزارش از حمزه دستیار
