به گزارش خبرنگار سرویس زنان «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در جهان امروز مشارکت زنان در عرصه فعالیت‌های سیاسی و داشتن حق انتخاب کردن و انتخاب شدن برای آنان بعنوان یکی از ارکان دموکراسی شناخته شده‌است. عدم ایجاد محدودیت بر پایه جنسیت برای مشارکت در امور سیاسی همواره یکی از جدی‌ترین اهداف فعالان حقوق زنان و متفکران اجتماعی بوده و هست. کشورهای اروپایی اگرچه پس از سالها مبارزه جدی و توام با خشونت فعالان جنبش زنان این حق را به رسمیت شناختند اما توانستند با سرعت بیشتری کمیت این حضور را افزایش دهند، تا آنجا که امروز حضور زنان در سمت‌های مهم سیاسی از نخست‌وزیری گرفته تا حضور در کابینه دولت و نمایندگی پارلمان در تعدادی از این کشورها با اقبال عمومی و حمایت بخش قابل توجهی از جامعه روبه‌رو ست.
حضور زنان در پارلمان‌های فرانسه و انگلستان؛ بالاترین تعداد در میان تمام دوره‌ها
در دو کشور فرانسه و انگلستان زنان توانستند در آخرین انتخابات پارلمان _ فرانسه در سال ۲۰۱۷ و انگلستان در سال ۲۰۱۹_ رکورد تعداد حضور در پارلمان را بشکنند.
در پارلمان فرانسه زنان با ۲۲۳ کرسی از مجموع ۵۷۷ کرسی نمایندگی و در پارلمان انگلستان با ۲۲۰ کرسی از تعداد۶۵۰ کرسی ، حدود یک سوم از تعداد کل نمایندگان را به خود اختصاص داده‌اند.
این تعداد حضور زنان نماینده در پارلمان این دو کشور پس از سالها تلاش و مبارزه جدی اکنون به نمادی از پیروزی برای فعالان حقوق زنان تبدیل شده است.
فرانسه در سال ۱۹۴۵ برای نخستین بار ۳۳ نفر از زنان را برای نمایندگی به پارلمان راه داد که این عدد در سال۱۹۹۳ به ۴۲ نفر، در سال۲۰۰۲ به ۷۷ نفر و در سال۲۰۱۲ به ۱۵۵ نفر افزایش یافت.
فعالان حقوق زنان در فرانسه بر این عقیده‌اند که قوانین حمایتی تصویب شده از علل مهم افزایش تعداد نمایندگان زن در پارلمان این کشور است. دو قانون حمایتی که قبل از انتخابات سال ۲۰۱۷ راه را برای رسیدن زنان به صندلی‌های پارلمان هموارتر از قبل کرد؛
اول: دو برابر کردن جریمه احزابی که حداقل ۴۹ درصد از نامزدهای نمایندگی آنان از میان زنان انتخاب نشوند و دوم: قانونی که نمایندگان مجلس را از خدمت همزمان به عنوان شهردار یا عضو شورای منطقه‌ای منع کرده و به تبع این قانون موقعیت برای حضور جوانان و زنان در عرصه انتخابات بهبود یافته است.
بیشتر بخوانید
ناگفته نماند؛ قوانینی که براساس "تبعیض مثبت" وضع می‌شوند شاید در نگاه اول به بهبود وضعیت اقلیت‌های مورد تبعیض منفی مانند زنان کمک کنند اما باید صبور بود و تاثیرات منفی احتمالی ناشی از این قوانین را در بلندمدت نیز بررسی کرد. از آنجایی که نمایندگان پارلمان‌ها زیر نگاه تیزبین رای‌دهندگان به فعالیت می‌پردازند و صرف حضور زنان در کرسی‌های نمایندگی در بلندمدت، دلیلی کافی برای رای مجدد به این افراد نخواهدبود، بلکه میزان تاثیرگذاری آنان بر روند قانون‌گذاری و نظارت رای‌دهندگان را مجاب خواهدکرد که به دفعات انتخاب خود را تکرار کنند.
در پارلمان انگلستان نیز با تصویب قانونی که به زنان حق نامزدی برای پارلمان را در سال۱۹۱۸ به رسمیت شناخت، زنان وارد فاز جدیدی از مبارزه برای حضور در عرصه مشارکت سیاسی شدند. اولین نماینده زن مجلس فرانسه به مدت دو سال در میان ۶۵۰ مرد، بعنوان تنها نماینده زن در کارزاری نابرابر سعی در حمایت از حقوق زنان داشت و ناگفته پیداست که این زن بعنوان غریبه‌ای پا در خانه‌ای گذاشته بود که پیش از آن ملک مطلق مردان شناخته می‌شد!
امروزه فعالان اجتماعی در انگلستان، بهبود وضعیت زنان به لحاظ اجتماعی، اعم از قوانین حمایتی برای زنان شاغل و دستیابی نسبی به حقوق برابر در عرصه‌های گوناگون را حاصل حضور نمایندگان زن در پارلمان می‌دانند و معتقدند بدون حضور زنان نماینده، موقعیت زنان در انگلیس تغییر مثبتی نمی‌کرد.
زنان کویتی پشت درهای بسته پارلمان
اما در کشورهای غرب آسیا، وضعیت متفاوت است! تقریبا همزمان با شکستن رکورد حضور زنان در پارلمان‌های دو کشور اروپایی، زنان برای اولین بار پس از چند دوره حضور در پارلمان کویت، نتوانستند در آخرین انتخابات حتی یک صندلی را به خود اختصاص بدهند!
فعالان اجتماعی در کویت با ابراز نگرانی از غیبت کامل زنان در این دوره از پارلمان، عوامل فرهنگی و اجتماعی را مسبب اصلی این عقب‌گرد دانسته و عدم رغبت ۵۲ درصد از رای‌دهندگان به ورود همجنسانشان به پارلمان را، نشان از غلبه‌ی تفکری می‌دانند که زنان را برای انجام امور سیاسی مناسب نمی‌داند.
هم‌چنین "صالح المطیری" نویسنده سیاسی کویتی، معقتد است چون نظام انتخاباتی کویت مبتنی بر برقراری روابط مستقیم میان کاندیدا و رای دهنده از طریق دیدارهای عمومی در نشست‌های مختلف است و به دلیل بافت فرهنگی و اجتماعی کویت، زنان از این امکان برای ایجاد ارتباط و اعتماد با بدنه‌ی مردمی کویت محروم هستند، توسط رای دهندگان از عضویت در پارلمان نیز محروم می‌مانند.
طبق قانون انتخاباتی کویت، ۵ حوزه انتخابیه وجود دارد که به هر حوزه ۱۰ کرسی در پارلمان اختصاص داده شده‌است و باقی نمایندگان اعضای غیرانتخابی پارلمان شامل؛ نخست‌وزیر و اعضای کابینه دولت هستند.
امیر کویت در سال۲۰۰۶ برای نخستین بار به زنان اجازه حضور در عرصه انتخابات پارلمان را داد که از۲۷ نامزد زن در دوره اول حضور در انتخابات، هیچ یک موفق به کسب آرای لازم برای حضور در پارلمان نشدند اما پس از آن برای نخستین بار در سال۲۰۰۹ ، چهار نفر از نامزدهای زن در انتخابات پیروز شده و به پارلمان راه یافتند.
براساس آمار موجود، علی‌رغم حضور زنان در فهرست‌های انتخاباتی دوره‌های گذشته تنها ۶ زن به نام‌های "معصومه المبارک"، "رولا دشتی"، "اسیل العوضی"، "ذکری الرشیدی"، "سلوی الجسار" و "صفا الهاشم" موفق به عضویت در پارلمان کویت شدند، گفتنی‌ست "صفا الهاشم" در دوره پیشین تنها نماینده زن راه‌یافته به پارلمان کویت بود که در آخرین دوره او نیز از راه‌یابی به "خانه مردان" بازماند!
راه پر فراز و نشیب حضور زنان در جایگاه نمایندگی به نسبت تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی در سراسر جهان با موانع زیادی رو به رو بوده و هست، آنچه مسلم است لزوم این حضور برای تعدیل روند قانون‌گذاری به نفع تمام افراد جامعه است. در کشورهای اروپایی زنان تا امروز نیز همانند دهه‌های گذشته شعار برابری را سرلوحه فعالیت‌های سیاسی خود قرار داده‌اند، و زنان کشورهای آسیای غربی نیز با توجه به ریل‌گذاری پیشکسوتان خود در عرصه حقوق زنان تمایل دارند همین مسیر را با همان شعار طی کنند. اما آنچه بدیهی ست تفاوت‌های اساسی و عمیق نظام اجتماعی و فرهنگی ست، و زنان علی‌رغم خواسته‌ی به حق خود نمی‌توانند از توجه به این تفاوت‌ها برای انتخاب مسیر حضور فعال در عرصه سیاست چشم‌پوشی کنند.
گزارش از ریحانه یزدی
