به گزارش سرویس صنفی-آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چند روز قبل شورای سنجش و پذیرش کشور، یک مصوبه‌ای را منتشر کرد که از سال ۱۴۰۱، سنجش و پذیرش داوطلبان در آزمون کارشناسی ارشد فقط از بین دانش‌آموختگان دوره کارشناسی رشته‌های «مرتبط»، امکان‌پذیر خواهد بود.
در بخشی از نامه محمدرضا آهنچیان مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی به دانشگاه‌ها آمده است: «به‌طور منطقی امکان شرکت کردن دانش‌آموختگان دوره کارشناسی «همه رشته‌ها» و حتی «همه رشته‌های یک گروه تحصیلی» در آزمون کارشناسی‌ارشد رشته‌های یک «زیرگروه تحصیلی» را نخواهد داشت بنابراین درج «همه رشته‌های گروه» برای هیچ رشته‌ای مجاز نیست اما درج «همه گرایش‌ها» مانعی ندارد».
رشته‌های مرتبط برای هر یک از رشته‌هایی که در آزمون کارشناسی ارشد پذیرش دانشجو دارد، قرار است به زودی تعیین شود. این اتفاق باعث شد تا صدای اعتراض تعداد زیادی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان کارشناسی بلند شود.
پیش از این پذیرش دانشجو در آزمون کارشناسی ارشد در همه رشته‌ها از بین همه داوطلبان و صرف نظر از رشته تحصیلی دانشجو در دوره کارشناسی صورت می‌پذیرفت و حتی تعداد قابل توجهی از دانشجوهای رشته‌های فنی و مهندسی در دوره کارشناسی ارشد به رشته‌های علوم انسانی مهاجرت میکردند.
ابلاغ این مصوبه موج انتقادات گسترده‌ای را در بین دانشگاهیان و کارشناسان حوزه آموزش عالی ایجاد کرد، برخی از منتقدان این موضوع معتقدند اغلب داوطلبان کنکور تحت تأثیر راهنمایی و علایق غیرواقعی هستند و پس از ورود به دانشگاه و فارغ‌التحصیلی به این نتیجه می‌رسند که رشته دوره کارشناسی‌شان مناسب نبوده و در مقطع ارشد به رشته مطلوب خود دست می‌یابند که البته با این ممنوعیت امکان تجربه دیگر از آنها گرفته میشود. از سوی دیگر عده‌ای معتقدند که این مصوبه یکی از مناسب‌ترین اقدامات شورای سنجش و پذیرش کشور بوده که جلوی هجوم فارغ التحصیلان فنی و مهندسی به علوم انسانی را گرفته است.
اگرچه وزارت علوم مصوبه ممنوعیت پذیرش دانشجوی ارشد از رشته های غیرمرتبط را تا زمان انجام بررسی های بیشتر و کارشناسانه لغو کرد؛ در بخشی از نامه محمدرضا آهنچیان مدیرکل برنامه‌ریزی آموزش عالی آمده است: «بر اساس مصوبه هفدهمین جلسه «شورای سنجش و پذیرش دانشجو»، آزمون کارشناسی ارشد به روال سال‌های گذشته انجام میشود و تصمیم‌گیری درباره تغییر در رشته‌های مرتبط برای داوطلبان ورود به دوره کارشناسی ارشد، به انجام مطالعات و بررسی‌های بیشتر، موکول شده است.».
انتشار این خبر در نگاه اول شاید برای دانشجویان فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی امیدوارکنندهباشد ولی انجام مطالعات، بررسی‌های بیشتر جهت اجرای این مصوبه که به آینده موکول شد، این مسئله را در ذهن متبادر می‌سازد که این مصوبه شاید با تغییراتی جزئی در آینده به اجرا درآید.
در ادامه این گزارش به بررسی نظرات موافقان و مخالفان این طرح می‌پردازیم که در ادامه می‌خوانید؛
* حسین شهرستانی، مدیر گروه حکمت هنر پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در موافقت با این طرح نوشت:
کاملا با این طرح موافقم. موج فارغ‌التحصیلان فنی مهندسی که با کم‌ترین بضاعت علمی و درک علوم‌انسانی وارد کارشناسی ارشد می‌شوند، نشانگر این ضرورت است. اگر کسی مشتاق است از علوم مهندسی به علوم انسانی روی آورد، کسی مانع نمیشود. برود دوباره در کنکور شرکت کند و وارد دوره لیسانس شود، چرا که سواد و سیاهه علم، در دوران لیسانس آموخته میشود. دوره ارشد و دکتری، بار علمی ندارد و صرفا بر پایه آموزش‌های کارشناسی معنا دار است.
با کمال احترام به فنی‌خوانده‌هایی که برای تحول در علوم‌انسانی، در خود احساس تکلیف می‌کنند...(البته می‌توان برای نخبگان و موارد خاص، راه های استثنائی برای به صورت معقول تعبیه کرد.)
* حمید نظریان، دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران در مخالفت با مصوبه اخیر شورای سنجش و پذیرش نوشت:
۱. مطابق ماده ۳ قانون قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور، و همچنین ماده ۴ آیین نامه اجرایی قانون مربوطه، تصویب مصوبه موضوع شکایت خارج از صلاحیت این شورا است.
توضیح اینکه مطابق مواد اشاره شده، شورای مذکور صرفا میتواند در محدوده تصویب عناوین و تعیین ضرایب دروس آزمون، تصویب معیارهای اختصاصی در خصوص رشته های خاص، تصیب شیوه نامه اجرائی سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه، تعیین نصاب قبولی در مرحله سنجش عمومی برای ورود به مرحله بعدی سنجش و نظارت بر حسن اجرای فرآیند سنجش و پذیرش تصمیم گیری کند و از هیچ کدام از موارد فوق چنین برداشتی نمیشود که شورای مذکور بتواند نسبت به این که چه کسانی قادر به شرکت در آزمون کارشناسی ارشد هستند و اینکه چه کسانی حق شرکت ندارند، تصمیم گیری کند. لذا اینکه شورای مزبور مصوب کرده است دارندگان مدرک کارشناسی قادر خواهند بود صرفا در آزمون کارشناسی ارشد رشته های مرتبط شرکت کنند و از شرکت در ازمون سایر رشته های محروم شده اند، امری است که تصمیم گیری در خصوص آن در صلاحیت قانونگذار بوده و خارج از صلاحیت این شوراست.
۲-همچنین مطابق ماده ۴ قانون مذکور «سنجش در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته بر اساس آزمون متمرکز از دروس تخصصی مقطع کارشناسی و تأثیر معدل داوطلب (در رشته های مرتبط)» انجام می شود. همان طور که ملاحظه می شود اشاره قانونگذار به عبارت «رشته های مرتبط» صرفا برای نحوه اعمال تاثیر معدل دوره کارشناسی داوطلبان در ازمون کارشناسی ارشد بوده است و علاوه بر شروط مزبور، در قانون هیچ شرط دیگری نظیر «داشتن رشته مرتبط کارشناسی» برای ورود به مقطع ارشد در نظر گرفته نشده است. بنابراین در حال حاضر سنجش افراد باید لزوما محدود به موارد مذکور در ماده ۴ قانون باشد. در نتیجه، اینکه شورای سنجش و پذیرش مقرر کرده است کسانی که رشته کارشناسی مرتبط ندارند حق شرکت در آزمون ارشد را نیز ندارد مغایر ماده ۴ قانون مزبور تلقی می گردد.
۳- زمان اجرای مصوبه نیز به گونه ای است که داوطلبان شرکت در کنکور امسال را دچار مشقت و سختی می کند. انتظار این است که در صورت تصویب چنین موضوعی، حداقل نحوه اجرای آن به نحوی باشد که برنامه ریزی های افراد را در زندگی شخصی و تحصیلی دچار مشکل نکند. لذا به استناد اصل انتظار مشروع نیز میشود از زمان اجرای مصوبه شکایت کرد.
* نوید خوشنام، فارغ التحصیل و دبیر اسبق انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در موافقت با این طرح می‌گوید:
در ذهن ندارم که تصمیم به این خوبی در باب دانشگاه در ایران گرفته شده باشد. قول مشهوری وجود دارد که می‌گوید «همیشه دانشکده‌های فنی سیاسی‌تر هستند.» در حالی‌که سیاست مثل اقتصاد، حقوق، جامعه‌شناسی و... علم است و بلکه طبق بیان افلاطون، بالاترینِ علوم است، پس چارچوب دارد، منطق و نظریه و استدلال دارد و قابل تدریس و قابل فراگیری است. دانشکده های فنی با رشد منطق صفر و یکی و مطلق ریاضی، دانشجویان را سیاست‌زده، تندرو، کم‌طاقت و نامنعطف بار می‌آورند و ایشان با همان نحوه نگرش، در زمین کنش‌گری سیاسی و کارشناسی ارشد، وارد زمینی می‌شوند که سراسر نسبیت و انعطاف و ریزه‌کاری‌های‌اجتماعی و انسانی است.
چون مطلق نگرند و فاقد منطق فازی، خود را سیاسی‌تر نام می‌نهند؛ حال آنکه اساسا معنای آنان از مفهوم «سیاسی» روبروی مفهوم آکادمیک «سیاست» است و این یعنی اکثر دانشجویان فنی تا امروز وارد آن زمینه -سیاست- و رشته‌هایی شده‌اند که متضاد تار و پود شکل گرفته در ذهن و مغزشان بوده. این قانون شاید بتواند علوم مطلق را به مطلق‌گرایان و علوم انسانی را به اهل خود نزدیک‌تر کند و از این باب بهترین اتفاق ممکن است.
هدی محمدی، پژوهشگر و محقق حوزه مطالعات فرهنگی از دیگر مخالفان این مصوبه بود که در صفحه اینستاگرامی خود نوشت:
۱. با انحصار کنکور برای یک رشته خاص و مصوبه حذف پذیرش دانشجویان از رشته‌های غیرمرتبط مخالفم! حذف این امکان تاییدی بر ادعای جماعتیست که معتقدند در ع.انسانی از انسانی خوانده‌ها قویترند. اصلاح سوالات متمرکز بر حفظیات، ریاضیات و زبان انگلیسی و تغییر ضرایب دروس تخصصی کنکور ارشد بهترین راهکار است تا عیار مطالعات ع.ا کنار رشته‌های فنی‌شان ثابت شود!
۲. من دیپلم ریاضی دارم، در مقطع ارشد با عزیزانی همکلاسی بودم که مهندس بودند، در دانشگاه شاگرد اساتید ریاضیات خوانده بودم. تمایز جدی آنها با این جماعت فهم اشتباه است! فهمیده بودند که انتخابی اشتباه داشته‌اند، تلاش میکردند یاد بگیرند، نگاه عمودی نداشتند و خود را ناجیان کشتی غرق شده علوم انسانی نمیدیدند! ادبیات نقد مهم است! مادامی که تصور می‌کنید بامهندس شدن چیز ویژه‌ای پیداکردید که باقی در حسرت آن‌اند یعنی فهم درستی از اشتباهتان ندارید! دچار بحران خود خفن پنداری هستید و باید به روانشناس مراجعه کنید!
۳. علوم انسانی خواندن هزینه دارد، همانقدرکه تجربی و ریاضی خواندن در دبیرستان کلاس دارد! هزینه‌اش مطالعه و تحقیق است، وقت گذاشتن است!علوم انسانی را دوست دارید؟ بسم الله! هزینه بدهید! از دانشکده فنی انصراف دهید،جای کسی که واقعا دوست دارد مهندس شود را تنگ نکنید!بخوانید!حتی بیشتر از ما بخوانید!نگاه فنی زده‌تان را اصلاح کنید!ما برخلاف شما رابطه خوبی با فاشیسم نداریم! (جزئیات بیشتر)
تغییری در آزمون کارشناسی ارشد امسال ایجاد نمیشود
علی خاکی‌صدیق معاون آموزشی وزیر علوم در تبیین موضوع مصوبه هفدهمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو اظهار کرد: نامه‌ای که از طرف اداره‌کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی این وزارت برای کارگروه‌های تخصصی دانشگاه‌ها ارسال شده است، در ادامه و تبیین مواد مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در سال ۹۷ بوده که حوزه معاونت آموزشی را موظف کرده است ارتباط بین رشته‌ها در کارشناسی و کارشناسی ارشد را روشن کند.
وی با اشاره به اینکه مصوبه مذکور برای کار کارشناسی به دانشگاه‌ها ارسال شده و هیچ تصمیم قطعی در این ارتباط گرفته نشده است، تأکید کرد: در آزمون کارشناسی ارشد امسال که هیچ‌گونه تغییری وجود نخواهد داشت و بدون اعمال محدودیت رشته‌ای برگزار میشود و داوطلبان دوره‌های کارشناسی ارشد می توانند در رشته‌های مورد نظر خود با رعایت سایر مقررات در آزمون شرکت و در صورت قبولی ادامه تحصیل دهند.
گزارش از مسلم خلخال
