به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دولت سیزدهم با همه حواشی انتخاباتی، قبل و بعد از آن بالاخره مستقر شد و اندک اندک با انتصابات سیدابراهیم رئیسی شکل عینی تری به خود می‌گیرد، دولتی که مسیر بسیار سختی در پیش دارد و شاید این گزاره تنها گزارش مورد توافق بین همه ملت ایران باشد، مردمی که به شدت خواهان تغییر و تحول گسترده در ریز و درشت فضای اقتصادی و اجتماعی خود هستند و هر انتخاب و انتصاب دولت رئیسی به واسطه پالس هایی که به جامعه می دهد بیم و امیدهایی را با خود به همراه دارد.
یکی از مهم ترین و حساس ترین انتخاب های رییس‌جمهور هشتم مربوط به حوزه سیاست خارجی یا همان دیپلمات هایی است که قرار است مناسبات سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی را در حوزه بین المللی سر و سامان بدهد.
مخالفان رئیسی قبل انتخابات و در خلال آن به مردم هشدار می دادند که اگر این تفکر رای بیاورد دروازه های بین المللی را می بندد و ارتباطات ما با دیگر کشورها را محدود می کند و از ونزوئلا و کره شمالی شدن ایران مردم را می ترساندند، حال رئیسی، چینش وی در کابینه و سیاست هایی که در صحبت های ابتدایی از آن می گوید چیز دیگری می گوید. در این گزارش به مهم ترین و یا اولویت های سیاست خارجی دولت سیزدهم می پردازیم.
در سیاست خارجی و ارتباطات و منافع حاصل از آن مهم ترین حوزه، حوزه همسایگان هر کشوری است، ملت های که از نظر فرهنگی و اجتماعی به هم نزدیک هستند، مرز دارند، هزینه مبادله پایین دارند و ارتباطات نزدیک و سازنده بین آن ها می تواند باعث ثبات، امنیت و پیشرفت متقابل باشد لذا کشورهای همسایه در اولویت هر سیاستی باید قرار بگیرند که بنظر می رسد از این بابت نگاه دولت جدید و اهمیت به این مهم مشخص است و برآورد های مختلف سیاسیون از دولت سیزدهم با این نگاه منافاتی نداشت و قابل پیش بینی بود.
و صدالبته تحکیم روابط با کشورهای دوست از جمله چین، روسیه، دیگر کشورهای شرق آسیا و البته کشورهای محور مقاومت از موارد قابل پیش بینی و منطقی است که حتما در دستور کار دولت قرار خواهد گرفت، آنچه همه را گوش به زنگ نگه داشته است نگاه دولت به ارتباط با اروپا و غرب است که باید ببینیم چه استراتژی اتخاذ می شود و اصولا چه استراتژی باید اتخاذ شود.
دیپلمات های اهل گفتگو یا مجادله؟
حضور حسین امیرعبداللهیان از جمله دیپلمات های باسابقه در کنار سید ابراهیم رئیسی در دیدار های اخیر وی با طرف های خارجی حاکی از انتخاب امیرعبداللهیان بعنوان وزیر امورخارجه جدید جمهوری اسلامی است، بررسی آخرین مواضع وی و البته سابقه او نشان می دهد شخصیتی متوازن، متعادل و اهل گفتگو است که البته مناسبت های فکری جمهوری اسلامی را می شناسند و به آن ها پایبند است که همین موارد می تواند خبر خوبی برای علاقمندان به بازگشت عزت و گفتگوی سازنده به صورت توامان به فضای سیاست خارجی کشور باشد.
نگاه رئیس جمهور به دو موضوع حیاتی سیاست خارجی!
رئیسی درباره برنامه خود برای تقویت و گسترش دیپلماسی اقتصادی گفته بود که «نسبت به بحث رفع تحریم‌ها باید بگویم هر دولتی که کار را به دست گیرد، یکی از وظایفش رفع تحریم‌های ظالمانه است و باید با همه وجود آن را دنبال کرد. در کنار این قضیه خنثی‌سازی اثر تحریم‌ها باید در دستور کار قرار گیرد و اقتصاد را هم شرطی نکنیم؛ نه کرونا و نه سیل و نه تحریم نباید تأثیر داشته باشد.»
همچنین او در مناظرات انتخاباتی در مورد برجام اینگونه توضیح می دهد: «صریح بگویم، ما به برجام به عنوان قرادادی که با ۹ بند به تایید رهبری رسیده، حتما به عنوان یک قرارداد و تعهدی که دولت‌ها باید به آن پایبند باشند، پایبندیم.»
وی همچنین در ادامه در پاسخ به سوالی با موضوع FATF خطاب به عبدالناصر همتی گفت:«شما از کجا ذهن خوانی کردید که نظر من نسبت به FATF چیست؟ FATF قرارداد و موضوعی است که بخش‌های عمده آن در حال حاضر در کشور اجرا می‌شود و تنها یکی دو مورد آن در مجمع در حال بررسی است.»
رئیسی گفت:«ما داعیه دار منافع ملت هستیم. اگر منافع ملت نه تنها در این قرارداد که در هر قراردادی تامین شود، حتما نظر ما نسبت به آن مثبت است. اگر هم منافع تامین نشود، حتما نگاه ما منفی است.»
این مواضع رئیسی در مورد برجام و FATF بسیار قابل اهمیت و تامل است و باید دید در عمل هم این نگاه متعادل ادامه خواهد داشت یا نه.
نگاه اروپا به دولت سیزدهم: برجام و گفتگوی منتقدانه
سخنگوی دفتر سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به انتقادات در زمینه سفر نماینده این اتحادیه به تهران و شرکت در مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی بر لزوم ارتباط مستقیم دیپلماتیک با دولت جدید جمهوری اسلامی با هدف پیشبرد مذاکرات احیای برجام در وین تاکید کرد.
نابیلا ماسرآلی گفت: «انریکه مورا، معاون دفتر سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به نمایندگی از جوزف بورل، رئیس سیاست خارجی، در این مراسم شرکت کرده است. ارتباط دیپلماتیک با دولت جدید و همچنین انتقال پیام به صورت مستقیم بسیار مهم است.»
او افزود: «به عنوان هماهنگ‌کننده برجام، اولویت کلیدی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا از سرگیری مذاکرات در وین و همچنین تسهیل اجرای کامل برجام است.»
این سخنگو تصریح کرد: «رویکرد ما بر کسی پوشیده نیست. رویکرد ما در قبال ایران، سیاست‌گذاری متوازن از طریق گفت‌وگوست؛ گفت‌وگوی منتقدانه در زمانی که اختلاف نظر وجود دارد و مبتنی بر همکاری در زمانی که منافع مشترک در میان است.»
حال با بررسی نگاه وزیر امورخارجه احتمالی، نگاه رئیس دولت، موضع اتحادیه اروپا و برآوردهای عمومی از دولت سیزدهم مهم ترین برنامه های این دولت برای سیاست خارجی چیست؟ مهم ترین این موارد را باتوجه به برنامه اعلامی تیم انتخاباتی سید ابراهیم رئیسی در ادامه آورده ایم،:
اصول اساسی رئیسی در حوزه سیاست ها خارجی
درحوزه سیاست خارجی، با توجه به اصول سه گانه ترسیمی رهبر معظم انقلاب (عزت، حکمت و مصلحت) محورهای اساسی، عبارت خواهد بود از:
۱. امنیت از موضع اقتدار
۲. صلح از موضع قدرت
۳. مذاکره و دیپلماسی از موضع عزت و منفعت
وعده های برجامی دولت سیزدهم
در دفاع از حقوق ملت ایران قویاً این «نقض عهدها» را که خلاف متن و روح توافق و معاهدات بین المللی است پیگیری می کنیم و هیچگونه تعهدی را نیز در قبال سایر توافقات مکتوب و غیرمکتوب پنهان و فرابرجامی دولت یازدهم نخواهیم پذیرفت. اجرای درست برجام و واکنش متناسب به زیاده خواهی های هر طرف خارجی دستور کار ماست؛ لذا:
۱. ما برجام را به مسیر اصلی آن بازخواهیم گرداند.
۲. اجازه نمی دهیم برجام به ابزار زیاده خواهی و باج گیری از ملت ایران تبدیل شود.
۳. اجرای برجام را به نحوی مدیریت می کنیم که انجام تعهداتمان با گرفتن حق مان برابری کند و متوازن شود.
۴. بر هر طرف یا طرف هایی که برجام را نقض کند، هزینه های مازاد تحمیل می کنیم.
۵. به دشمنان مردم ایران و کشور اجازه نمی دهیم که همزمان هم مسیر «تعامل» و هم مسیر «فشار» را پیش ببرند.
۶. سیاست «تعامل و فشار»ی که مردم تاکنون شاهد آن بوده اند یک بازی «برد-باخت» برای ملت ما رقم زده است؛ ما این مسیر را به نفع مردممان باز می گردانیم.
۷. نحوه اجرا و پیشبرد برجام، تحمیل شدنی و حقوق مردم ایران، خوردنی نیست.
۸. دوران واگذاری امتیازات یکجانبه از جیب مردم ایران به بیگانه برای حفظ بقای سیاسی دیری نمی پاید و خیلی زود به پایان خط می رسد؛ چرا که این مسیر با ماهیت ظلم ستیز انقلاب اسلامی و روح عزت خواه ملت ایران در تعارض است.
اولویت های دولت سیزدهم در سیاست خارجی
۱. تقویت ارتباطات اقتصادی و سیاسی با کشورهای پیرامونی و همسایه.
۲. مانع زدایی یا تنش زدایی با کشورهای همسایه از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس.
۳. توازن در روابط خارجی ایران میان کشورهای شرقی و غربی با سیاست نگاه به شرق و تقویت بیشتر روابط با همسایگان،چین و روسیه، هند و حضور در نهادهایی همچون اتحادیه اوراسیا تقویت شود.
۴. تقویت منطق اقتصادی و نگاه سرمایه سازی و گسترش مناسبات اقتصادی با جهان با اولویت‌یابی اقتصاد در سیاست خارجی.
۵.رفع تحریم‌ها و احیای برجام شاید مهمترین اولویت دولت سیزدهم در زمینه سیاست خارجی است.
گزارش از حمزه دستیار
