به گزارش سرویس فناوری اطلاعات«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ شهرسازی در یک تعریف عام عبارتست از مداخله و تنظیم فضا به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان.در کتب درسی دانشگاهی آمده است که مجموعه روش ها و تدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به وسیله آن شهر را بهتر می سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد. واژه شهرسازی به علت میان رشته ای بودن آن واژه ای درست است. زیرا گرایش طراحی شهری نیز در مقطع کارشناسی ارشد در ایران ارائه می شود که مباحث زیبایی شناسی و منظرشهری در آن بیشتر از برنامه ریزی شهری به چشم می خورد.
همچنین در مقطع کارشناسی، دانشجویان واحدهای درسی مهندسی آب و فاضلاب و مهندسی ترافیک و جامعه شناسی و ... را نیز می گذرانند که این نشان از میان رشته ای بودن شهرسازی دارد و نمی توان نام آن را فقط برنامه ریزی شهری گذاشت. این رشته برای ادامه تحصیل در سطح کارشناسی ارشد دانشگاه های ایران شامل چهار گرایش مدیریت شهری، طراحی شهری، برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی منطقه ای است و در مقطع دکتری نیز تحت عنوان شهرسازی می باشد.
در ادامه گزارشی از معرفی کاربردی ترین نرم افزارها را برای دانشجویان رشته شهرسازی می خوانید.
GIS (1
نرم افزار GIS در واقع یک نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی است و از پرکاربردترین ها در نقشه برداری به شمار می رود.نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی است که مجموعه ای قوی از امکانات و قابلیت هابوده که به اخذ و ذخیره سازی و سپس تحلیل و پردازش داده ها می پردازد.مهمترین مرحله در این نرم افزار، ورود اطلاعات است. در GIS دو بخش اطلاعات مکانی (نشان دهنده موقعیت و شکل عوارض) و توصیفی (بیانگر ویژگی ها وخصوصیات عوارض) موجود در یک نقشه بطور مستقل ولی مرتبط وارد می گردد. هدف هایی در GIS ایجاد یک مدل سه بعدی از دنیای واقعی است چرا که این نرم افزار به دلیل مختصات دار بودنش، هر عارضه ای را که ترسیم می کند با همان مختصات در طبیعت قابل تطابق، دسترسی و مشاهده است.امروزه با توجه به پیشرفت علوم و سیستم های کامپیوتری فناوری GIS در زمینه های زمین شناسی، مطالعات زیست محیطی، منابع آب و آبخیزداری، کشاورزی، جنگلداری، تعلیم و تربیت، کاربردهای شهری، تجارت، صنعت، سازمان ها و ... کاربرد فراوانی پیدا نموده است.در واقع می توان گفت GIS تحولی چشمگیر در بسیاری از رشته های کاربردی پدید آورده است زیرا پردازش و تجزیه و تحلیل لایه های مجزایی از داده های فضایی را امکان پذیر می کند و ابزارهایی برای تجزیه و تحلیل و مدلسازی روابط متقابل میان لایه ها را فراهم می آورد.
بطور کلی قابلیتهای جیآیاس را می توان در موارد زیر خلاصه نمود:
• قابلیت جمعآوری، ذخیره، بازیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات با حجم زیاد
• قابلیت برقراری ارتباط بین اطلاعات جغرافیایی (نقشه) و اطلاعات غیر جغرافیایی(جداول اطلاعاتی) و ایجاد امکانات تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی با استفاده از اطلاعات غیرجغرافیایی و بالعکس؛
• توانایی انجام طیف وسیعی از تحلیلها مانند: روی هم قراردادن لایهها، پیداکردن اشیای مختلف با استفاده از خاصیت
• نزدیکی آنها به یک شیء خاص، شبیهسازی، محاسبه تعداد دفعات وقوع یک حادثه در فاصله مشخص از نقطه یا نقاط معین
• داشتن دقت، کارآیی، سرعت عمل زیاد و سهولت در بهنگامسازی دادهها
• توانایی انجام محاسبات آماری مانند محاسبه مساحت و محیط پدیدههای مشخص شده
• قابلیت ردیابی و بررسی تغییرات مکانهای جغرافیایی در طول زمان
• قابلیت استفاده برای مکانیابی پروژههای مختلف
AutoCAD Plant 3D (2
نرم افزار AutoCAD Plant 3D با ایجاد و استفاده از ابزار و روش های سازماندهی شده و استاندارد انواع خدمات و توانایی ها را در طراحی ، انواع گزارش ، اسناد و .. در اختیار مهندسان صنایع شیمی و پتروشیمی و خدمات انتقال آب و گاز و نفت و.. خدمات شهری قرار داده و باعث می شود که پروژه های این گونه تاسیسات و فرایندها سریع تر ، دقیق تر ، بسیار بهتر و زودتر انجام و به اتمام برسد . همچنین باعث استفاده بهینه از تاسیسات و تعمیر و نگهداری آنها می شود .نرم افزار Autodesk AutoCAD Plant 3D کلیه امکانات اتوکد طراحی لوله کشی از AutoCAD P&ID که P&ID یعنی piping and instrumentation diagrams را در خود دارد . و افزوده بر آن ابزار های نقشه کشی ، نمایش سه بعدی و مکانیابی ، فضا سازی جغرافیایی وابسته به تاسیسات و خطوط انتقال نفت و گاز را برای کامل نمودن طرح ریزی ها دارد.
برخی از قابلیت ها Autodesk AutoCAD Plant 3D:
• بالابردن بهره وری طراحی و مهندسی
• اطمینان از دقت و یکپارچگی اطلاعات
• بالابردن توان همکاری گروهی
• فضای کاربرد مدرن و ساده این نرم افزار دقیقا با سلیقه مهندسان عزیز تطابق دارد
• امکانات فوق العاده سازمان دهی و تنظیم پروژه ها
• امکانات فوق العاده Piping
• المان های تجهیزاتی
• المان های سازه ای
• حمایت از پروسه های مختلف ساخت
• قابلیت های بسیار مناسب به منظور گزارش گیری و جستجو
3D MAX (3
یک برنامه گرافیک سهبعدی رایانهای حرفهای است که برای ساخت پویانماییها، مدلها، بازیها و تصاویر سهبعدی استفاده میگردد. این نرمافزار توسط شرکت رسانه و سرگرمی اتودسک ساخته و منتشر شدهاست. برنامه قابلیتهای مدلسازی و ساختار قابل انعطاف افزایه داشته و میتواند بر روی سکوهای رایانش مایکروسافت ویندوز اجرا شود. تریدیاس مکس مرتب توسط توسعهدهندگان بازیهای ویدئویی، بسیاری از استودیوهای تبلیغات تلویزیونی و استودیوهای مجسمسازی معماری مورد استفاده قرار میگیرد. از این برنامه همچنین در جلوههای ویژه سینمایی و مجسمسازی اولیه فیلمها استفاده میشود.
برخی از قابلیت های جذابیتهای این نرمافزار:
• طرحبندیهای بخشبندیشده دارد که روند پیکربندی و جابجایی بین رابطها را آسان کرده است.
• کیفیت تصویری و کارایی آن را میتوان با هستههای گرافیکی تسریع داد که باعث میشود کار کردن با دادههایی با حجم بالا راحتتر شود، تکرارها سریعتر شوند و تصمیمات خلاقانهی بهتری گرفته شود.
• یک جعبهابزار کامل از مدلینگ سهبعدی دارد که امکان مجسمهسازی آزادانه و نقاشی بافتها را به همراه رابط کاربری بسیار زیبایی میدهد و این مسئله به تکثیر اشیا به صورت پارامتری کمک میکند.
• جلسهی رندر آن تکرارهای موثرتری دارد چرا که به محض ایجاد تغییرات در نورپردازی، دوربین و اشکل هندسی و مواد به روز رسانی میشود.
SketchUp (4
نرم افزار قدرتمند همراه با ابزارهای متنوع جهت ساخت، ویرایش و انتشار مدل های 3D می باشد. با استفاده از برنامه SketchUp می توانید طرح کلی یک خانه، کارخانه، کشتی، سفینه فضایی و دیگر اجسام مورد نظر خود را تهیه کرده و رنگ آمیری نمایید. این برنامه بر خلاف سایر برنامه های 3D نیاز به منابع سیستم کمتری دارد و در کامپیوترهای ضعیف هم قابل اجرا می باشد. با ظاهری ساده و کاربر پسند ارتباط خوبی را با افراد تازه کار ایجاد می کند.
قابلیت های نرم افزار SketchUp:
• خروجی مدل های 3D به CAD و دیگر فرمت های 3D
• توانایی ساخت و نمایش اسناد طراحی چند صفحه ای
• قابلیت مرتب کردن و تفسیر چندین تصویر در یک صفحه
• امکان ساخت عناصر و سمبول ها برای نمایش تنظیم ابزار گرافیک های برداری 2D
• قابلیت ساخت، سند سازی و نمایش طرح های شما
• امکان جستجو از انبار 3D
• قابلیت وارد کردن DXF ،DWG ،3D
• قرار دادن مدل های خود در گوگل مپ
• توانایی وارد کردن تصاویر
• امکان مدل سازی بسیار سریع
• امکان اضافه کردن اطلاعات به طرح هایتان
• قابلیت ذخیره مناظر و ساخت انیمیشن ها
• توانایی تبدیل از 2D به 3D
• امکان استفاده از رنگ و متن و قرار دادن سایه
• امکان تماشای داخل مدل ها
• توانایی ارائه گزارش کلی
• قرار دادن علامت تجاری بر روی مدل ها
• قابلیت خروجی به صورت تصاویر برداری 2D
• گرفتن خروجی با فرمت های گوناگون مانند
Autodesk AutoCAD Civil 3D (5
اتوکد سیویل تری دی توان و قدرت مهندسی شهر سازی و عمران آن افزایش و برتری چشمگیری یافته است ، توانایی های بیشتر ، طراحی های بهتر و همچنین روش های کارگروهی مدرن و جدید به کمک آن امکان پذیر گردیده است . می توان از Autodesk AutoCAD Civil 3D در طراحی ، طرح ریزی و پیاده سازی سیستم های حمل و نقل جاده ای ، خشکی به صورت بسیار پیشرفته و توسعه یافته ، مهندسی منابع آب از ذخیره سازی ، کانال کشی و انتقال آب تا جمع آوری پس ماند فاضل آب و هدایت آب های سطحی حاصل ازبارش و فاضل آب ، و بسیاری از کارها وپروژه هایی بسیار مفید تر در عمران و شهرسازی ، امکانات سکونت انسان استفاده نمود .نرم افزار Autodesk AutoCAD Civil 3D اتوکد عمران و شهرسازی لایه ها و رتبه های مختلفی در استفاده و کاربری ازآن در استفاده ساده تا طراحی های پیشرفته کاملا شناخته نشده دارد. ابزارهای ایجاد شده و کاربردی در آن استفاده از این نرم افزار با محیط آشنای اتوکد را بسیار سریع تر و آسان تر می نماید . اشتراک کاری بین طراحی و طرح ریزی ، فاصله مابین تصورات و ایده های مهندسین عمران ، معماری و شهرسازی را تا مجسم نمودن و طراحی آن بسیار کم و یکی نموده است .
Expert Choice (6
فرآیند سلسله مراتبی یکی از پرکاربردترین روشها برای وزندهی و ارزشگذاری تصمیمات است. پایهی این روش برای وزندهی به تصمیمات استفاده از روش مقایسه زوجی است اما چون به مرور تعداد عناصر برای بررسی افزایش مییابد و کار مقایسه زوجی را دشوار میکند؛ بنابراین به یک نرم افزار برای انجام فرآیند سلسله مراتبی نیاز است، یکی از این نرم افزارها نرم افزار Expert Choice (اکسپرت چویس) است که تنها برای حل مدلهای سلسله مراتبی استفاده میشود. نرم افزار اکسپرت چویس در حوزه مهندسی صنایع کاربردهای فراوانی را در تولید ومدیریت دارد.
برخی از کاربردهای نرم افزار Expert Choice:
• انجام تصمیمگیری چند معیاره بر اساس روش سلسله مراتبی
• طراحی نمودار سلسله مراتبی و طراحی سوالات مربوط به تصمیمها
• محاسبه وزن معیارها با استفاده از روش مقایسهی زوجی
• تحلیل حساسیت تصمیمگیری نسبت به تغییر پارامترهای مسئله
• سازگار با نسخههای مختلف ویندوز
• استفاده از روش طوفان فکری(Brainstorm) و وارد کردن مدل در نرم افزار
• ترکیب کردن نتایج حاصل از حل مدل و انتخاب بهترین گزینه
• دارای محیطی کاربرپسند و قابل درک
• استفاده از نمودارها برای گزارش نتایج
CityEngine (7
نرم افزار CityEngine یک نرم افزار سه بعدی است، که برای طراحی شهری استفاده می شود. این برنامه همچنین عمل مدلسازی را انجام داده و در واقع برای برنامه ریزی و طراحی فضاهای شهری به کار می رود. این نرم افزار امکان طراحی نماها، راه ها و مسیرهای شهری، و بلوک های شهررا میسر می سازد.
برخی کاربردهای نرم افزار City Engine:
• سهولت استفاده از داده های GIS ی در محیط CityEngine
• امکان سه بعدی کردن عناصر شهری
• امکان سرعت دقت در ترسیمات
• امکان به اشتراک گذاری داده ها
• امکان گزارش جامع و کامل از فضاهای سه بعدی شهر
• تبدیل داده های GIS به مدل های 3 بعدی
گزارش از شکوفه راشدی