به گزارش سرویس کتابخانه «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تاریخ معاصر سرشار از سوال است و شاید نخسین سوال این باشد که انقلاب اسلامی از کجا آغاز شد؟ بسیاری از نظریه پردازان، واقعه ۱۵ خرداد را، مبدا تاریخ انقلاب اسلامی می‌دانند، رویدادی که با اعتراض مردم قم و ورامین آغاز شد و تمام ایران را به تحرک واداشت. برای دانستن نسبت این تاریخ و انقلاب می‌توانید کتاب بخوانید.
در این گزارش به معرفی 5 کتاب درباره چگونگی شکل‌گیری قیام خونین 15 خرداد می‌پردازیم؛
1. تاریخ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد
این اثر به همت جواد منصوری در دوجلد و در ۵ فصل به بررسی ابعاد قیام ۱۵ خرداد به ارائه اسناد می‌پردازد.
درفصل اول تحولات پس از کودتا ۲۸ مرداد از زاهدی تا علم، فصل دوم تحولات دوران علم، فصل سوم قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد از فیضیه تا ۱۵ خرداد، فصل چهارم قیام ۱۵ خرداد و فصل پنجم تداوم قیام ۱۵ خرداد تا پیروزی انقلاب اسلامی مورد تحلیل و واکاوی قرار گرفته است.
2. موهای تو خانه‌ی ماهی‌هاست
شروع داستان کتاب مبهم است عده‌ای انگار دوست دارند کتاب خود را این گونه شروع کنند. البته بعدا کم کم واضح می‌شود که داستان از چه قرار است. خوبی متن داستان این است که گفتگوهای متن نوشتاری است.
«محمدرضا شرفی خبوشان» برایش فرقی ندارد، مخاطبش نوجوان باشد یا جوان یا بزرگسال. هربار که فرصتی دست می‌دهد و قلم دست می‌گیرد، از تاریخ می‌گوید.
خبوشان در این اثر قرار است قصۀ قیام مردم ورامین را بگوید. نویسنده خیلی شاعرانه در این کتاب توانسته قیام مردم ورامین و روستاهای اطراف آن را به سال۶۱ق گره بزند. دختر غاضریه از روزهای دور سال۶۱ق می‌گوید و پسرنوجوان روستایی، راوی سال ۱۳۴۲ش است.
دختر غاضریه و پسرنوجوان روستایی با روایت‌های موازی سعی دارند بخشی از تاریخ را برای مخاطب‌هایشان با زبان داستان بازگو کند.
3. اصلاحات آمریکایی و قیام ۱۵ خرداد
یکی از ریشه‌ها و علل قیام ۱۵ خرداد، برنامه‌ها و سیاست‌های رژیم پهلوی با عنوان برنامه‌های اصلاحات در سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۲ بود.
این اصلاحات دیکته شده آمریکا که بیشتر در جهت منافع ایالات متحده تعریف می‌شد، دارای خاستگاهی بیرونی و انگیزه‌های استعماری بود و در نتیجه پیامدهای ناهمگونی دربرداشت.
بخشی از این پیامدها به قیام ۱۵ خرداد ۴۲ منتهی شد و به همین جهت کتاب حاضر به ارزیابی میزان تاثیر برنامه اصلاحات رژیم پهلوی بر قیام ۱۵ خرداد می‌پردازد، این اثر ۳۶۰ صفحه‌ای به نویسندگی عباس خلجی ریال توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی روانه بازار کتاب شده است.
4. داستان طلوع خرداد
کتاب داستان طلوع خرداد، تالیف محمدتقی قشقایی، مجموعه‌ای ارزشمند از آثار برگزیده یادواره ملی طلوع خرداد است که در موضوعات مختلف ۱۵ خرداد، انقلاب اسلامی و موضوعات مرتبط نوشته شده تا واقعه ۱۵ خرداد را سرآغاز فصلی نوین در تاریخ ایران زمین کند.
هر آن، آنی دیگر را به یادمان می‌آورد و هیچ‌گاه در آن همانند نداریم درست مثل عشق که هر چه درباره‌اش گویند حدیث نامکرر است مانند شعر که آفریننده آن هر که باشد نمی‌تواند همانند دیگری شعر بگوید، قصه، داستان، خاطره، اگر چه درباره کنایی خاص باشد اما هرگز منیده‌های همانندی به همراه ندارد، همان‌گونه که سر انگشتان انسان‌ها همانند نیست نگاه هر کسی با دیگری درباره یک چیز مشترک یکسان نیست و این هنر و گوهری است ناشناخته که در نظام هستی وجود دارد.
در زندگی ما و از ما، صداها، قصه‌ها، خاطره‌ها، ترانک‌ها، همه و همه در یافت زندگی مانند شده‌اند. در کتاب داستان طلوع خرداد در می‌یابیم که ما از آن‌ها جدا نیستیم اما هر کسی با نگاهش به شعر و قصه و خاطره نگاه می‌کند، این افزودگی نگاه‌هاست که گاه از واژه‌هایی عادی اندیشه‌ای شاعرانه یا خردمندانه‌ای در کلام می‌آورد. واژه‌ها جامد و بی‌تحرک نیستند! زیرا در میان جمع اصلی ثابت و بر جایی نیست، همه هستند سرگردان چو پرگار.
5. درباره امام خمینی (ره)
حجت الاسلام و المسلمین سید هادی خسروشاهی، از تاریخ نگاران نهضت‌های اسلامی به شمار می‌آید، او که در سال‌های انقلاب یکی از مبارزان فعال و از نزدیکان به امام خمینی (ره) بود، حرف‌های زیادی درباره انقلاب اسلامی دارد.
کتاب درباره امام خمینی (ره) که به موضوع ۱۵ خرداد و موضوع انقلاب می‌پردازد، در بخش نخست تحلیلی تاریخی از رفتارهای امام خمینی پس از قیام ۱۵ خرداد و بخش دوم مجموعه خاطرات خسروشاهی است در طول سال‌ها فعالیت انقلابی، به دست آمده است. در بخش اول این کتاب بخش، مطالبی چون پیام امام به علمای آذربایجان، ویژگی مهم امام در رهبری نهضت، علت عقب نشینی رژیم در ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی، علت مقاومت رژیم در ماجرای رفراندوم، برخورد حوزه با فدائیان اسلام و غیره و در بخش دوم، خاطرات سیدهادی خسروشاهی از امام خمینی در تبریز، ارتباط امام خمینی و آیت الله کاشانی، بازداشت امام، و ... منتشر شده است. در بخش پایانی کتاب نیز اسناد، نامه‌ها، عکس‌های مربوط به این وقایع آورده شده است.
درباره امام خمینی (ره)، خرداد و مسئله انقلاب، خاطرات مستند استاد سید هادی خسروشاهی، در ۵۰۸ صفحه، توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) به چاپ رسیده است.
گزارش از یاسین قاسمی
