به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فارس، احتمالا برای یک بار در هنگام عبور از کوچه و پس‌کوچه شهر خود با افرادی مواجه شدید که شیلنگ در دست با فشار آب قصد تمیز کردن حیاط و کوچه منزل خود را دارند. اگر به مناطق مرفه نشین شهر از جمله مناطق یک، دو و سه تهران نیز سری زده و خانه‌های لاکچری دارای باغ‌های سرسبز را دیده باشید، این سوال برای شما وجود آمده که مصرف آب این خانه‌ها چه میزان است.
اگر بخواهیم از درگاه آمار به پرسش‌هایی از این دست نظیر مصرف آب مشترکان پرمصرف در تهران پاسخ دهیم در گام ابتدایی باید بدانیم، مطابق اطلاعات اراده شده از سوی شرکت آب و فاضلاب تهران، در یک روز گرم تابستانی میزان مصرف آب معادل 3 میلیارد و 670 میلیون لیتر بوده است.
آمار مصرف روزانه تهران را به خاطر داشته باشید تا یک آمار دیگر را نیز در نظیر بگیریم. به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران:« مشترکان بد مصرف که ۵ درصد از کل مشترکان را در بر می گیرند بیش از ۱۵ درصد از آب مصرفی را به خود اختصاص می دهند.»
این مشترکان پرمصرف عمدتا مشترکانی هستند که بیش از 2 برابر الگوی مصرف، یعنی 14 متر مکعب در یک ماه، از آب شرب استفاده می‌کنند.
کنار هم قراردادن دو آمار مطرح شده یعنی 15 درصد از مصرف روزانه 3 میلیارد و 670 میلیون لیتری برابر مصرف آب پرمصرف‌هایی است که عمدتا در مناطق مرفه‌نشین پایتخت زندگی می‌کنند.
بدمصرف‌های تهرانی روزانه 1.8 میلیارد تومان یارانه آب می‌گیرند
در این راستا، مشترکان بد مصرف تهرانی در هر روز 550 میلیون 500 هزار لیتر آب مصرف می‌کنند. در نگاه ابتدایی ممکن است، مصرف این آب به دلیل اینکه هزینه آن از سوی مشترکان بد مصرف پرداخت شود منطقی به نظر بیاید اما اگر بدانیم که این مشترکان هزینه واقعی آب را نمی‌پردازند، مسئله متفاوت خواهد شد.
بر اساس به روزترین آمار شرکت آب و فاضلاب کشور، هزینه تمام شده یک متر مکعب آب برای رسیدن به دست مصرف کننده نهایی شامل هزینه‌های انتقال و توزیع به 4 هزار 320 تومان است در حالی که به طور متوسط هزینه اخذ شده از مشترکان معادل 910 تومان برآورد می‌شود. به معنای دیگر دولت از منابع متعلق به همه مردم برای هر متر مکعب آب 3 هزار 410 تومان تومان در قالب یارانه به مشترکان می‌پردازد.
در حقیقت مشترکان پرمصرف برای هر متر مکعب آب 3 هزار 410 تومان یارانه از دولت می‌گیرند و در حقیقت هزینه واقعی برق را پرداخت نمی‌کنند.
اگر بار دیگر نگاهی به مصرف 550 میلیون 500 هزار لیتری مشترکان پرمصرف نگاهی بیندازیم و آن را در یارانه آب برای هر متر مکعب با در نظر گرفتن تناسب واحدها ضرب کنیم، متوجه خواهیم شد که دولت روزانه تنها در شهر تهران هزینه 1 میلیارد 877 میلیون تومانی را صرف تامین آب اقلیت 5 درصدی پرمصرف عمدتا مرفه نشین می‌پردازد. هزینه‌ای که از جیب همه مردم برای این بخش اندک پرداخت می‌شود و به طور سالانه سر به فلک می‌کشد.
با توجه به آمار ذکر شده، مشترکان بد مصرف آب در سرتاسر کشور نه‌تنها هزینه واقعی آب را نمی‌پردازند بلکه یا پول معلق به همه مردم استخرهای لاکچری خود را پر می‌کنند.
عدالت در توزیع یارانه آب با تغییر نظام تعرفه‌گذاری امکان‌پذیر است
بر اساس گفته بسیاری از کارشناسان، نحوه قیمت‌گذاری آب یکی از دلایل اصلی نبود عدالت در بخش تقسیم یارانه‌های دولتی است.
در همین راستا، سیما غفاری، کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با فارس ضمن انتقاد از شیوه قیمت گذاری صنعت آب گفت:« متاسفانه این شیوه قیمت گذاری موجب شده مردم به پر مصرفی تشویق شوند. در حقیقت هرچه بیشتر مصرف کنید دولت یارانه بیشتری به شما می‌پردازد.»
این کارشناس حوزه انرژی، با اشاره به راهکار توزیع عادلانه منابع دولتی در این حوزه، تصریح کرد:« ادبیات تعیین بها با استفاده از پلکان مصرفی در دنیا مرسوم است و وزارت نیرو برای باز توزیع عادلانه منابع دولتی باید با توجه به پلکان مصرفی متفاوت قیمت آب را افزایش دهد. بدین ترتیب بسیاری از مشکلات فعلی صنعت آب در خصوص قیمت گذاری حل خواهد.»
به عبارت دقیق‌تر همان طور که دولت می‌تواند برق کم‌مصرف‌ها را رایگان کند، در طرف مقابل می‌تواند آب ثروتمندان پرمصرف را با بهای واقعی به آنها بفروشد. به این ترتیب یک الگوی منطقی برای قیمت‌گذاری آب فراهم می‌شود.
تصحیح اقتصاد آب در پایان قرن با هدف کاهش اسراف
با توجه به شرایط ذکر شده، جراحی نظام اقتصاد آب به‌منظور جلوگیری از هدر رفت این مایع حیات در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و نمایندگان مردم در قالب بند «ی» تبصره 8 قانون بودجه دولت را مکلف به اصلاح نظام تعرفه‌گذاری آب کردند.
هیات دولت نیز در جلسه مورخ ۱۵ اسفند ۱۴۰۰، در اجرای حکم مندرج در بند قانون بودجه پیشنهاد وزارت نیرو درخصوص آیین نامه اجرایی این بند از قانون موضوع تعیین بهای آب مصرفی مشترکان را به تصویب رساند.
بر این اساس، وزارت نیرو موظف شد حداکثر طی سه ماه، الگوی مصرف جدید را با احتساب تعداد افراد خانوار تحت پوشش بازنگری و جهت اجرا ابلاغ کند. به موجب این آیین نامه، صورتحساب مشترکان کم مصرف یعنی مشترکان خانگی که تا یک سوم الگوی مصرف تعیین‌شده مصرف می‌کنند و مشترکان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور، با تخفیف صد درصد محاسبه می‌شود.
همچنین تعرفه آب مشترکان خانگی با مصرف بیش از الگو تا یک و نیم برابر الگو، تا دو برابر الگو، تا سه برابر، تا چهار برابر و بیش از آن، به ترتیب با ضریب (0.5)، (0.75)، (1.5)، (۳) و (۵) نسبت به قیمت غیریارانه‌ای شامل مجموع هزینه های تأمین آب و به صورت پلکانی نسبت به مازاد محاسبه و دریافت خواهد شد.
به استناد آمار موجود، 94 درصد از مشترکان صنعت آب همچنان از یارانه بخش آب استفاده می‌کنند و تنها بهای آب اقلیت 6 درصدی پرمصرف آب در سطح کشور که بیش از 2 برابر الگو از آب استفاده می‌کنند فراتر از قیمت تمام شده آب خواهد رفت.
