به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ حضور همزمان روسای جمهوری روسیه و ترکیه در ایران آن هم چند روز پس از سفر نمایشی جو بایدن به خاورمیانه نشان از رساندن پیام آشکار به کاخ سفید و متحدان منطقه‌ای آن است که از جمله این پیام‌ها، اثبات جایگاه محوری تهران در معادلات منطقه‌ای است.
ایران کانون دیپلماسی منطقه
در شرایطی که آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال نمایش هستند، ایران کانون مهمترین تحولات دیپلماسی منطقه ای است.
اعلام خبر نهایی شدن سفر پوتین و اردوغان به تهران، در رسانه های ترکیه بازتاب گسترده ای پیدا کرده است.
روزنامه آکشام ترکیه از روزنامه های نزدیک به حزب عدالت و توسعه، با اعلام خبر دیدار قریب الوقوع اردوغان، پوتین و رئیسی در روز ۱۹ جولای در تهران، این نشست را مهم و تاثیرگذار وصف و به نقل از دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اعلام کرده که نشست تهران، در چارچوب تداوم همکاری های روند آستانه است که مذاکرات سوریه را در بر می گیرد و علاوه بر این، دیگر مسائل مهم منطقه و جهان نیز مورد بحث و برسی قرار خواهد گرفت. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به تازگی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گفتگوی تلفنی انجام داده و با او علاوه بر اوضاع سوریه، درباره ضرورت ایجاد کریدورهای امن برای صادرات غلات در دریای سیاه صحبت کرده است. اردوغان امیدوار است بخشی از سخنان و اهداف خود را در تهران و در گفتگوی مستقیم با رئیسی و پوتین عملی کند.
هدف نهایی دو کشور عدم تغییر مرزهای جغرافیایی، تمامیت ارضی کشورها و نیز ثبات و امنیت منطقه است که درخصوص سوریه مذاکرات سه‌جانبه با روسیه ادامه خواهد یافت.
تغییر در بازی امنیتی منطقه
سفر دو روزه اردوغان رئیس جمهور ترکیه به ریاض به احتمال زیاد روابط دوجانبه را تقویت خواهد کرد، اما مهمتر از آن این است که می‌تواند وضعیت امنیتی کل منطقه را از ایران تا جنگ یمن تغییر دهد.
به ندرت پیش می‌آید که سفر یک رئیس دولت، باعث حبس نفس کل منطقه شود. با این حال، سفر دو روزه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به عربستان سعودی، نه تنها این پتانسیل را دارد که روابط بین دو کشور را احیا کند، بلکه می‌تواند یک تغییر بازی برای کل منطقه باشد.
از پوتین تا اردوغان
هر چند که روسای جمهور روسیه و ترکیه برای نشست روند آستانه به تهران آمدند اما برخی تحلیلگران معتقدند که حضور هریک از این شخصیت‌ها می‌تواند ظرفیت خوبی برای برقراری و تحکیم ارتباطات دوجانبه با تهران و افزایش تعاملات تجاری و اقتصادی باشد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به دعوت رسمی آیت‌ا... سید ابراهیم رئیسی و در راس هیاتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی کشورش عصر دوشنبه وارد تهران شد و دیدار و گفت‌وگو با آیت‌ا.. رئیسی، برگزاری هفتمین نشست شورای عالی همکاری ایران و ترکیه و برگزاری نشست مطبوعاتی از برنامه‌های اردوغان در ایران بود. اما شاید آنچه که بیش از پیش به چشم آمد حضور پوتین در تهران بود. چه اینکه سفر رئیس‌جمهور روسیه به ایران توجه بسیاری از کشورها به‌ویژه هند و چین را به خود جلب خواهد کرد و این کشورها مترصد تشکیل ائتلافی جدید علیه آمریکا هستند. تشکیل چنین محوری با اضافه شدن ترکیه دور از دسترس نخواهد بود؛ البته مسائل اقتصادی و نظامی کنونی و همچنین تشکیل محوری اقتصادی از کشورهای فوق می‌تواند زمینه‌ساز چنین پیوندی در آینده نزدیک باشد. روسیه همچنین برای دور زدن تحریم‌ها و ترانزیت کالاهای خود به ایران نگاه ویژه داشته و امیدوار است تا در پرتو همراهی کشورمان با خود بتواند اثرات تحریم‌ها را مدیریت کند. ایران نیز از سفر رئیس‌جمهور روسیه در فاصله زمانی کوتاه از سفر جو بایدن به اسرائیل و عربستان استقبال می‌کند؛ چراکه تهران همواره از ایجاد یک ائتلاف در محور شرق علیه ائتلاف‌های شکل گرفته با محوریت ایالات متحده در منطقه سخن به میان آورده و توسعه همکاری با روسیه که در دیدارهای دوجانبه و چندجانبه با رئیس‌جمهور این کشور نمود پیدا می‌کند، به نوعی هدف تهران را محقق شده می‌نماید.
روﺳﯿﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻨﻮﻧﯽ با تحریم و اﻧﺰوای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ روبه‌روست و ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺤﺪودی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ روﺳﯿﻪ ﻫﻤﮑﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﭘﻮﺗﯿﻦ در ﺳﻔﺮ ﺑﻪ اﯾﺮان ﺗﻼش ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﯿﻦ اﯾﺮان و روﺳﯿﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﮑﻠﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻨﺪ.در اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ روﺳﯿﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﯾﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ را ﺑﭙﺮدازد و ﻫﻢ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺧﻮد را ﺑﺎ اﯾﺮان اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺪﻫﺪ.ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ روسﻫﺎ ﺑﯽ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ را در آﯾﻨﺪه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪ و ﻫﻢ راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﯾﺮان را. ﻣﻮﺿﻮع دﯾﮕﺮی ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺳﻔﺮ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ وﺿﻌﯿﺖ ﺳﻮرﯾﻪ اﺳﺖ. از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺿﻮع دﺳﺘﺮﺳﯽ روﺳﯿﻪ ﺑﻪ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺣﺘﻤاﻞ ﺧﺮﯾﺪ ﭘﻬﭙﺎد از اﯾﺮان ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در دﺳﺘﻮر ﮐﺎر اﯾﻦ ﺳﻔﺮ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
غرب، مقصر همه تهدیدها
روسیه این روزها به ایران نیاز بیشتری دارد. در همین راستا همکاری‌ها بیشتر شده و به صورت ضمنی نیز سخنگوی وزیرخارجه ایران تایید کرده که ایران همکاری پهپادی با روسیه داشته است. مشخصا امروز باید مقصر هر تهدیدی را غرب دانست زیرا آنها از برجام خارج شدند و ایران را در حوزه‌های مختلف از جمله تسلیحاتی تحریم کرده‌اند.ایران با توجه به تهدیدهایی که متوجهش است نیاز دارد تا اقدام به خرید هواپیما، قطعات و تسلیحات کند و مشخصا روسیه در این میان به ایران کمک کرده و این تجهیزات را در اختیار ایران قرار داده است. در چنین وضعیتی ایران نمی‌تواند درخواست روسیه را برای خرید پهپاد از ایران بی‌پاسخ بگذارد و باید به این پاسخ جواب مثبت بدهد زیرا اگر این اتفاق رخ ندهد، آنها نیز دیگر تجهیزات مورد نیاز را در اختیار ایران قرار نمی‌دهند. این تعامل حاصل تحریم ایران است. زمانی که جنگ اوکراین آغاز شد باز هم غرب درس عبرت نگرفت و با وجود اینکه می‌دانستند جنگ روسیه و اوکراین طولانی خواهد شد، به سمت توافق با ایران نیامدند و سبب شدند تا همکاری ایران و روسیه بیش از پیش شود. این اشتباه بزرگ غرب بود زیرا ایران اگر نتواند نیازهای خود را از کشورهای دیگر تامین کند، به سمت روسیه خواهد رفت. امروز روابط ایران و روسیه هنوز راهبردی نشده است اما اگر غرب این مسیر فعلی را طی کند، روسیه و ایران مشخصا روابط نزدیک و راهبردی شکل خواهند داد. در روزهای آتی که پوتین به تهران خواهد آمد مشخصا با پوتین گذشته متفاوت خواهد بود و با دست‌های باز به سمت ایران می‌آید. روسیه مشخصا این بار در حوزه غنی‌سازی اورانیوم، فروش سلاح، فروش قطعات و همکاری‌های اقتصادی بیشتر با ایران همکاری خواهد کرد.
در روابط نزدیکی که میان ایران و روسیه با هم شکل خواهند داد، مشخصا غرب تاثیرگذار بوده زیرا بدون تحلیل شرایط ایران و منطقه به سمتی حرکت کردند که باعث شدند ایران و روسیه به یکدیگر نزدیک شوند. باید توجه داشت که اردوغان نیز به تهران خواهد آمد. روسیه به ترکیه نیز نیاز دارد تا ژئوپلیتیک خود را باز کند. در این همکاری‌ها روسیه و ترکیه اختلاف پیرامون غلات را حل کردند و غلات اوکراین امروز صادر می‌شود. امروز ایران و ترکیه از فرصت ایجاد شده استفاده خواهند کرد تا روابط خود را با روسیه گسترش دهند. در این مسیر شاید کار ترکیه راحت‌تر باشد زیرا در عرصه انرژی با روسیه رقابت ندارد در حالی که ایران و روسیه در این عرصه رقیب هستند. ترکیه امروز از بحث انرژی می‌تواند سود بیشتری داشته باشد و حتی انرژی ارزان‌تری دریافت کند. امروز روسیه نفت خود را ارزان می‌فروشد و ایران نیز وارد رقابت با آنها شده است. در مجموع سفر اردوغان و پوتین به تهران بسیار مثبت است و اگر ایران دقت داشته باشد می‌تواند از این سفرها علیه غرب به نتیجه برسد.
گزارش از حامد ملکی ولوکشی
