جایگاه دانشگاه‌های برتر ایرانی در رتبه بندی ۲۰۲۳ تایمز +جدول

به گزارش سرویس صنفی آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ رنکینگ جهانی تایمز (THE)، یکی از انواع رنکینگ‌های دانشگاهی بین‌المللی است که بهترین دانشگاه‌ها را جهت تحصیل در خارج معرفی می‌کند.  فهرست دانشگاه‌ های جهان را علاوه بر رنکینگ جهانی تایمز (THE) می‌توان در سایر رنکینگ‌های معتبر جهانی مانند رتبه‌ بندی دانشگاه‌های جهان بر اساس QS و رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان بر اساس Shanghai نیز مقایسه کرد.

نحوه شکل گیری رنکینگ جهانی تایمز (THE)

از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹، Times Higher Education و Quacquarelli Sysmonds (QS) هر سال رتبه‌بندی مشترکی را تحت عنوان «رتبه‌بندی مکمل آموزش عالی تایمز (THES)» منتشر می‌کردند. در سال ۲۰۱۰ این دو موسسه همکاری خود را متوقف کردند اما به انتشار رتبه‌بندی‌های جداگانه ادامه دادند. QS این رتبه‌بندی را به‌عنوان رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهانی QS منتشر کرده است. شورای آموزش عالی نیز نوع جدیدی از رتبه‌بندی را با نام رتبه بندی دانشگاه‌ های جهان بر اساس Times (THE) ایجاد کرد. رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهانی تایمز در سال ۲۰۲۲ شامل بیش از ۱۶۰۰ دانشگاه در ۹۹ کشور و منطقه است که آن‌را به بزرگترین و متنوع‌ترین رتبه‌بندی دانشگاه‌ها تا به امروز تبدیل می‌کند. جدول دانشگاه‌های برتر تایمز بر اساس ۱۳ شاخص عملکردی و با دقت بسیار بررسی و انتخاب شده است. 

در رتبه بندی سال ۲۰۲۳ «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» نام ۶۵ مؤسسۀ ایرانی در بین دانشگاه های جهان قرار گرفته است. در این زمینه دکتر محمد حسن زاده رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران گفتگویی انجام داده اند. به گفته دکتر محمد حسن زاده رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) حضور دانشگاه های علوم پزشکی گلستان، علوم پزشکی کردستان و علوم پزشکی مازندران در صدر دانشگاه های ایران و ورود به رتبه ۳۵۱ تا ۴۰۰ جهان  و قرار گرفتن ایران در رتبه ششم در بین کشورهای دارای بیش از ۵۰ نماینده در این رتبه بندی از جمله ویژگی های جالب این رتبه بندی بوده است.

دکتر حسن زاده استاد علم اطلاعات و دانش شناسی اعلام کرد: بر پایۀ این گزارش، دانشگاه‌های «علوم پزشکی گلستان»، «علوم پزشکی کردستان»، و «علوم پزشکی مازندران» در جایگاه نخست ملی و ۴۰۰-۳۵۱ جهانی هستند. جایگاه دو دانشگاه ایرانی نیز با عنوان «reporter» گزارش شده است. مؤسسه‌هایی که رتبة جهانی آنها «reporter» است، آنهایی هستند که داده‌های خود را به «مؤسسة آموزش عالی تایمز» داده‌اند، ولی کمینة لازم برای به دست آوردن رتبة جهانی را نداشته‌اند.

رئیس ایرانداک اضافه کرد: ایران بعد از ژاپن، چین و هندوستان چهارمین کشور آسیایی از نظر تعداد دانشگاه های حاضر در این رتبه بندی در ویرایش ۲۰۲۳  بوده ا ست. روی هم، نام ۱۷۹۹ مؤسسه از ۱۰۴ کشور گوناگون جهان در فهرست آمده است. در منطقه خاورمیانه ترکیه و ایران بیشترین سهم را به خود اختصاص داده اند. در این بین، قاره آسیا با ۶۶۹ دانشگاه بیشترین نماینده را در این رتبه بندی داشته است.  در رتبه بندی سال پیش این نظام رتبه‌بندی ۵۸ مؤسسه از ایران در میان مؤسسه‌های برتر جهان جای گرفته بودند. بررسی روند سالانه حضور دانشگاه های ایران، نشان دهنده افزایش مداوم از یک دانشگاه در ویرایش سال ۲۰۱۲ به ۶۵ دانشگاه در ویرایش ۲۰۲۳ بوده است.

حضور ۶۵ دانشگاه ایران در رتبه بندی ۲۰۲۳ موسسه آموزش عالی تایمز

روند سالانۀ شمار مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» منبع: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک، نما nema.irandoc.ac.ir)

عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد اعلام کرد: روند سالانۀ حضور مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» همواره رشد داشته است و در ویرایش ۲۰۲۳ به ۶۵ مؤسسه رسیده است. با این حال، باید توجه داشت که شمار مؤسسه‌های برتر «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» نیز سال به سال افزایش یافته است. برای نمونه، در ویرایش ۲۰۲۲ این نظام رتبه‌بندی، ۱۶۶۲ مؤسسه از کشورهای گوناگون جهان رتبه‌بندی شده بودند.

به گفته دکتر حسن زاده رتبه‌بندی جهانی آموزش عالی «تایمز»، مؤسسه‌های پیشرو جهان را در پنج زمینۀ آموزش (با وزن ۳۰ درصد)، چشم‌انداز جهانی (با وزن ۵/۷ درصد)، پژوهش (با وزن ۳۰ درصد)، استنادها (با وزن ۳۰ درصد)، و درآمدهای صنعتی (با وزن ۵/۲ درصد)؛ بر پایۀ ۱۳ سنجۀ کمی ارزیابی می‌کند.

امتیاز کل و رتبۀ 11موسسه اول  ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» در ویرایش ۲۰۲۳ میلادی. منبع : پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) برگرفته از تایمز

رتبه بندی امسال با تحلیل ۱۵.۵ میلیون انتشارات علمی، ۱۲۱ میلیون استناد، پرسش از ۴۰۰۰۰ متتخصص آموزش عالی در جهان و داده های ارسال شده از سوی دانشگاه ها انجام شده است. بر پایۀ ویرایش ۲۰۲۳ میلادی نظام رتبه‌بندی «مؤسسة آموزش عالی تایمز»، «University of Oxford» پیشگام در جهان است و دانشگاه های «Harvard University»، «University of Cambridge»، «Stanford University»، «Massachusetts Institute of Technology»، «California Institute of Technology»، «Princeton University»، «University of California, Berkeley»، «Yale University»، و «Imperial College London» در جایگاه دوم تا دهم هستند.

دکتر محمد حسن زاده اضافه کرد که پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با ساخت و بروزرسانی ابزارهایی حرفه‌ای برای ارزیابی و سنجش علم، فناوری، و نوآوری کشور می‌کوشد تا در زمینه‌های در پیوند با مأموریت‌هایش به سیاست‌گذاران برای برنامه‌ریزی‌های درست و کارآمد یاری رساند. این گزارش نیز از انتشارات سامانة جایگاه علم، فناوری، و نوآوری ایران در جهان (نما) است که به پایش و گزارشِ پیرامونِ ۹۰ شاخص گوناگون از ۵۵ نهاد جهانی در حوزه‌های علم، فناوری، و نوآوری می‌پردازد و در نشانی NEMA.IRANDOC.AC.IR در دسترس همگان است.

گزارش از محمد رمضانی