به گزارش سرویس صنفی آمورشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ اشتغال دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها و مسائل و مشکلات مربوط به آن به عنوان یک مساله اساسی نیازمند دقت، بررسی و راهکارهای مختلف است زیرا دانشگاه‌ها رسالت‌هایی همچون تولید دانش، تربیت نیروی متخصص مورد نیاز جامعه، گسترش فناوری، نوآوری و خلاقیت دارند و دستیابی به توسعه پایدار در سایه به کارگیری دانش روز و فناوری پیشرفته به دست می‌آید. از این رو باید شرایطی فراهم شود که دانشگاه‌ها بتوانند دانشجویان را برای به کارگیری در زمینه‌های مورد نیاز و پذیرش مسؤولیت‌های مختلف در سطح سازمان و جامعه پرورش دهند اما نگاهی به وضعیت دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشورمان چیز دیگری را نشان می‌دهد.
نرخ اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی در حال حاضر چندان مناسب نیست و عوامل متعددی از جمله بهبود فضای کسب و کار، کاهش تصدی گری دولت و نهادها، استفاده بهینه از بازار کار و نیازهای کشور، مدیریت همکاری‌های بین المللی و بهبود کیفیت نیروی کار دانش آموخته منجر به حل این مشکل خواهد شد. بازنگری برنامه‌های درسی متناسب با نیازهای بازار کار تجهیزات آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها سازماندهی و اجرای مناسب و کارآمد در دوره‌های کارآموزی و کارورزی توسعه و تقویت برگزاری دوره‌های مهارت افزایی و افزایش آموزش‌های آزاد دانشجویان در قالب فرا برنامه‌ها و یادگیری‌های غیر رسمی از جمله برنامه‌های وزارت علوم در راستای افزایش مهارت شغلی و حرفه‌ای دانشجویان به شمار می‌رود.
دانش آموختگان دانشگاهی پس از اتمام تحصیلات مدت زمانی را که در جستجوی شغل مناسب گذراندن خدمت سربازی برای انجام امور مرتبط با فارغ التحصیلی خواهند کرد و این معمولاً امکان جذب و اشتغال بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی وجود ندارد؛ بر این اساس در طرح پایش اشتغال دانش آموختگان چندین سال است اجرایی می‌شود و وضعیت اشتغال دانش آموختگان ۴ سال قبل به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته می‌شود.
بنابراین در سال جاری وضعیت اشتغال دانش آموختگان چهار سال قبل یعنی دانش‌آموختگان مهر سال ۹۶ تا شهریور سال ۹۷ مورد بررسی قرار گرفته است دفتر ارتباط با صنعت و جامعه وزارت علوم که این طرح را پیگیری می‌کند از دانشگاه‌ها خواسته حداقل ۳۰ درصد دانش آموختگان هر رشته را برای منظور مورد بررسی قرار دهند.
طرح رصد اشتغال فارغ التحصیلان در سال‌های اخیر با اهدافی چون ایجاد نظام مناسب اطلاع رسانی به ذینفعان در رابطه با وضعیت اشتغال هر یک از رشته‌های دانشگاهی، رصد آمار و اطلاعات در خصوص رشته‌های آموزشی مازاد و مورد نیاز بازار کار و ارائه اطلاعات نتایج به مراجع ذیربط از جمله اهداف طرح رصد اشتغال دانش آموختگان، رصد مستمر ظرفیت‌های محیطی و شرایط بازار کار محلی – منطقه‌ای، بررسی ابعاد اقتصادی و اشتغالی رشته‌های دانشگاهی در تعامل با دیگر گروه‌ها و کمیته‌های تخصصی وزارت عتف، شناسایی شکاف دانشی و مهارتی دانش آموختگان در بازار کار و ترسیم وضعیت کلی اشتغال و بیکاری دانش آموختگان در رشته‌ها و زمینه‌های مختلف پیگیری و اجرایی شده است.
با استفاده از آمار اخذ شده از ۷۴ دانشگاه، پژوهشگاه و مؤسسه آموزش عالی میانگین وزنی درصد اشتغال کل کشور بر حسب مقطع تحصیلی ترسیم شده که به شرح زیر است؛
بر اساس این جدول بالاترین نرخ بیکاری در سال ۱۴۰۱ مربوط به مقطع کارشناسی و دکترا است و پایین‌ترین نرخ بیکاری نیز مربوط به مقطع کاردانی و کارشناسی ارشد می‌شود.
همچنین آمارها نشان می‌دهد که درصد اشتغال در مقطع دکتری در سال ۱۴۰۱، نسبت به ۴ سال قبل به کمترین میزان خود رسیده است در حالی که درصد اشتغال در مقطع کاردانی بیشترین افزایش را داشته است.
در سال ۱۴۰۱ درصد اشتغال نسبت به سال ۱۴۰۰ در مقاطع کاردانی، کارشناسی و ارشد افزایش داشته اما درصد اشتغال در مقطع دکتری از ۸۱ درصد به ۴۷ درصد کاهش یافته است.
گزارش از محمد رمضانی
