به گزارش گروه سیاسی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ همزمان با پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای در بیست و سومین نشست سران این سازمان که بصورت مجازی در حال برقراری است رئیس جمهور ایران نیز به سخرانی پرداخت که در این گزارش قصد داریم ضمن مرور مهمترین محورهای سخرانی ابراهیم رئیسی، در این نشست به واکنش سران سایر کشور های عضو نسبت به پیوستن کامل ایران به سازمان همکاری شانگهای نیز بپردازیم.
سازمان همکاری شانگهای یک ائتلاف اقتصادی و امنیتی در منطقه اوراسیا بوده و از لحاظ وسعت و جمعیت جغرافیایی، بزرگترین ائتلاف منطقه‌ای در جهان به شمار می‌رود. این سازمان تقریباً ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص داده و در حال حاضر، از هشت عضو دائمی شامل روسیه، چین، هندوستان، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان تشکیل شده و با پیوستن کامل ایران، این کشور به نهمین عضو دائم این سازمان اقتصادی-امنیتی بدل خواهد شد.
در ذیل مهمترین بخش های سخرانی ابراهیم رئیسی در این نشست را مرور می‌کنیم:
مزایای عضویت رسمی ایران در سازمان شانگهای
سازمان همکاری شانگهای به عنوان سازمانی در حال رشــد با شاخصه ها و ظرفیت های قابل توجه، از جایگاه ممتازی در ارتقای روند توسعه همکاری های سیاسی، امنیتی و اقتصادی مزایای عضویت رسمی جمهوری اسلامی برخوردار است. قطعا ایران در سازمان همکاری شانگهای، در تاریخ ماندگار خواهد شد. به صورت خاص امیدوارم حضور ایران در این سازمان مهم و تاثیرگذار، بستر تامین امنیت دسته جمعی، رهنمون شدن به سوی توسعه پایدار، گسترش پیوندها و ارتباطات، تقویت وحدت، احترام بیش از پیش به حق حاکمیت کشورها و هم افزایی برای مقابله با تهدیدات محیط زیستی را فراهم آورد. اینک مایلم در ارتباط با نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران در این شش حوزه، نکاتی را به اختصار بیان نمایم: در باب امنیت؛ تجربه ملل مختلف در دو دهه گذشته، بیش از پیش نشان داده که امنیت، امری درون زا و دستاوردی جمعی اســت. صلح و ثبات پایدار، زمانی میسر می شود که ملت های منطقه با تکیه بر آرمان های مشترک برآمده از فرهنگ و تمدن خود، بستر همکاری را فراهم آورند. امنیت منطقه ای از خواست ملت ها آغاز شده، با اراده دولت ها قوام یافته و به دور از مداخله قدرت های سلطه گر میسر می گردد.
ایران ضامن امنیت در منطقه
ایران تعهد خود به تضمین امنیت و مبارزه با سلطه گری در منطقه را به اثبات رسانده جمهوری اسلامی ایران بر اساس چنیــن دیدگاهی، سیاست همسایگی و همگرایی را مبنای سیاست خارجی خود قرار داده و آن را مسیر مطلوب برای تحقق صلح و ثبات منطقه ای می داند. جمهوری اسلامی ایران با تجربه بیش از دو دهه مبارزه موفق با تروریسم و افراط گرایی، تعهد خود به تضمین امنیت و مبارزه با سلطه گری در منطقه را به اثبات رسانده است و آمادگی دارد که تجربه و ظرفیت های خود را در چارچوب سازوکارهای سازمان همکاری شانگهای به اشتراک بگذارد تا به سوی منطقه ای عاری از تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی پیش رویم. جمهوری اسـلامی که حتی فراتر از سهم عادلانه خود از آوارگان ملت سـتم دیده افغانستان میزبانی کرده، بر این باور است که صلح پایدار در این کشور راه حلی جز تشکیل حکومت فراگیر از همه گروه ها و اقوام و احزاب سیاســی و جریان های مذهبی ندارد.
همچنین آمادگی همکاری در مقابله با تهدیدهای نوین از جمله در حوزه جرایم سایبری، جرایم سازمان یافته مواد مخدر را از طریق سازمان همکاری های شانگهای را داریم. در باب اقتصــاد؛ ســازمان همکاری شــانگهای بیش از ۶۰ درصد منطقه اوراسیا و بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است. این ظرفیت عظیم، توان بالقوه گســترده ای را به این سازمان برای توســعه تجارت و تعمیق همکاری های اقتصادی در اشکال مختلف اعطا کرده است. جمهوری اسلامی ایران ضمن حمایت از ابتکارهای سازنده همچون ابتکار توسعه جهانی، بر این باور است که همکاری اعضا در حوزه انرژی، فناوری، صنعت، کشــاورزی، تجــارت و بازرگانــی می تواند چشــم اندازی روشــن از نظم منطقه ای عادلانه، پیش چشم ملل جهان بگشاید. این در حالی است که قدرت های سلطه گر غربی با توسل به اجبار اقتصادی و تحریم، امنیت و رفــاه اقتصادی و اصول تجارت عادلانه را در جهان به مخاطره انداخته اند.
با اتکا به تجربه دهه های گذشته، اینک کامال مشهود است که در کنار نظامی گری، آنچه بسترساز نظام سلطه غربی شده، سلطه دلار بوده است و لذا هرگونه چالش برای شکل دهی به یک نظام عادلانه بین المللی، نیازمند حذف این ابزار سلطه در مناسبات درون منطقه ای است. گسترش استفاده از ارزهای ملی در تجارت بین المللی و مبادلات مالی میان اعضای این سازمان و شرکای تجاری آنها، نیازمند توجه جدی تری است. جمهوری اسلامی ایران از هرگونه اقدام جهت معرفی ابزارهای مالی پرداخت، مبتنی بر فناوری های نوین، جهت تسهیل تبادلات مالی میان اعضا و شرکای تجاری، به ویژه در چارچوب های چندجانبه، استقبال می‌کند.
چندجانبه گرایی واقعی به نفع ملت هاست و نه در خدمت قدرت ها در باب احترام به حق حاکمیت ملت ها:
چندجانبه گرایی در جهان معاصر به معنای تشریک مساعی و هم افزایی کشورهای مستقل برای نیل به خیر مشترک است. چنین برداشتی از چندجانبه گرایی در تعارض با ائتلاف سازی های امنیتی برای ترویج خشونت و خصومت با سایر کشورها است. چندجانبه گرایی واقعی، به نفع ملت هاست و نه درخدمت قدرت ها در پرتو احترام به حق حاکمیت کشورها و تکیه بر همکاری های سودمند متقابل، اهداف والای امنیت و توسعه پایدار قابل تحقق است. دولتی که امروز در چهارم جولای سالگرد استقلال خود را جشن می گیرد، استقلال بسیاری از کشورها را زیر پا می‌گذارد و حق تعیین سرنوشت را از بسیاری از ملت ها بخصوص ملت بزرگ فلسطین سلب کرده است. هیچ انسان آزاده یا ملت متمدنی نیست مگر آنکه دل در گرو آرمان فلسطین و آزادی این ملت مظلوم داشته باشد.
تصویب و اعطای عضویت اصلی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای همچنین در جریان برگزاری بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شــانگهای که به شکل مجازی و به میزبانی هند برگزار شد، عضویت رسمی به عنوان نهمین عضو اصلی این سازمان منطقه ای، پس از طی فرآیند عضویت قطعی و انجام تعهدات رویه ای به جمهوری اسلامی ایران اعطا و به تصویب و امضای دیگر اعضا رسید. همزمان با اعطای عضویت اصلی به جمهوری اسلامی ایران در بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای، در مراسمی با حضور سفیر کشورمان پرچم ایران در کنار پرچم ۸ عضو اصلی دیگر در برابر مقر دبیرخانه این سازمان در پکن به اهتزاز در آمد.
روند تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای از عضو ناظر به عضو اصلی، شهریور سال، ۱۴۰۰ در اولین حضور آیت رئیسی به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران در بیست و یکمین نشست سران این سازمان در دوشنبه پایتخت تاجیکستان آغاز شد. در پایان این نشســت که ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ برگزار شد، سران ۸ کشور عضو اصلی، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضو اصلی اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند و بر این اساس فرآیند فنی تبدیل عضویت ایران آغاز شد. با انجام فرآینــد فنی و انجام تعهدات رویه ای در روند تبدیل عضویت کشورمان، قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری شانگهای در روز ۴ بهمن ۱۴۰۱ در مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۵ بهمن به تایید شورای نگهبان رسید. رئیسی رئیس جمهوری اســالمی ایران نیز هجدم بهمن ۱۴۰۱ قانون الحاق ایران به ســازمان همکاری شــانگهای را برای اجرا ابلاغ کرد.
استقبال کشورها از عضویت ایران در شانگهای
استقبال روسیه، هند و چین از عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای همچنین نارندرا مودی، نخست وزیر هند به عنوان میزبان در ابتدای نشست مجازی سران سازمان همکاری شانگهای، پیوستن رسمی ایران به این سازمان را تبریک گفت. مودی گفت: باعث مسرت است که اعلام کنم ایران به عنوان عضو رسمی و کامل به خانواده SCO پیوسته است. در این زمینه آرزوی همه موفقیت ها را برای ایران، رئیس جمهور ابراهیم رئیسی و مردم ایران دارم. در ادامه، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین نیز در نطق خود در این اجلاس، از پیوستن رسمی تهران به سازمان همکاری شانگهای استقبال کرد. شی جین پینگ نیز تاکید کرد: در نشست امروز از ایران به عنوان عضو رســمی اســتقبال خواهیم کرد. به این کشور تبریک می گوئیم.
وی همچنین از اعضای این سازمان خواست تا با تالش ها در راســتای به راه انداختن یک جنگ ســرد جدید در منطقه مقابله کنند. او بر مخالفت کشورش با سیاست انقلاب های رنگی و مداخله خارجی در امور داخلی سایر کشور، تاکید کرد. رئیس جمهور چین همچنین در اظهاراتش پیشنهاد داد که توافقات و تبادلات تجاری با ارزهای ملی بین کشــورهای سازمان همکاری شانگهای افزایش پیدا کند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در نشست مجازی سران سازمان همکاری شــانگهای ضمن تبریک به ایران برای پیوستن رسمی به این سازمان تأکید کرد که سازمان همکاری شــانگهای متعهد به برقراری نظم جهانی عادلانه با نقش مرکزی سازمان ملل متحد است. وی دراین باره افزود: سازمان شانگهای در حفظ صلح، ثبات، توســعه و رشد پایدار کشورهای عضو سازمان و تقویت روابط بین مردم مشــارکت دارد.
پوتین در ادامه با بیان اینکه « در جنگ اوکراین، جنگ هیبریدی علیه روسیه به راه افتاده » گفت: از همه شرکای سازمان شانگهای برای حمایت از روسیه پس از وقایع ۲۴ ژوئن شورش پریگوژین و واگنرعلیه ارتش روسیه قدردانی می کنم. راهکار پیشنهادی ایران برای کاستن از تنش های زیست محیطی در چارچوب سازمان شانگهای در باب محیط زیست: یکی از مهم ترین تهدیدهایی که جامعه جهانی را در دوران حاضر تهدید می کند تغییرات آب و هوایی است.
تغییرات اقلیمی امکان تبدیل شدن بــه تنش های ژئوپلتیکی را دارد که می تواند کشــورها را با بحران های امنیتی پیچیده دست به گریبان کند. منطقه ما نیــز با انواع تهدیدهای زیست محیطی نظیر کمبود منابع آب و گرمایش هوا و فرسایش خاک مواجه است. ماهیت این تهدیدها به گونه ای است که جز در پرتو همکاری های چندجانبه، درک آسیب های احتمالی در درازمدت و تنظیم قواعد و مقررات در چارچوب ســازمان های منطقه ای امکان مقابله با آنها وجود ندارد.
در همین راستا جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که با ایجاد سازوکارهای چندجانبه از جمله تشکیل کارگروه های مشترک برای مدیریت و توزیع عادلانه منابع آبی، می توان مانع از تبدیل شدن این گونه چالش ها به تنش شد. جناب آقــای رئیس، همــکاران عزیز، در پایان ضمن تشکر مجدد از نخست وزیر محترم هند بابت میزبانی و سایر دست اندرکاران جهت برگزاری موفق این نشست مهم، ریاست جدید ســازمان به جمهوری قزاقستان را تبریک می گویم و موفقیت این نشست ارزشمند را در دستیابی به اهداف بزرگ آن آرزومندم.
گزارش از محمد جهاد
