به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ همانطورکه می دانید، پس از عقد نکاح زوج و زوجه نسبت به یکدیگر حقوق و تعهداتی دارند؛ برای مثال مهریه یکی از حقوق زوجه به شمار می آید که مرد موظف است هر زمان که درخواست بدهد، آن را بپردازد. اما باید گفت حق و حقوق زن تنها به مهریه محدود نمی شود و نفقه نیز یکی دیگر از این حقوق به شمار می آید که مرد نسبت به پرداخت آن وظیفه دارد و در صورتی که این پرداخت انجام نشود، زوجه می تواند با مراجعه به بخش های مربوطه پیگیری این پرونده را انجام دهد. البته توصیه می شود در صورت مواجه با چنین شرایطی، از بهترین وکیل خانواده کرمان کمک بگیرید تا وکیل با تخصص و تجربه ای که دارد، شما را در این مسیر یاری دهد و کمک کند تا شما زودتر به حق و حقوق خود برسید.
نفقه چیست؟
نفقه مانند مهریه جزو حقوق مادی زوجه است، که حدود آن طبق ماده 1107 قانون مدنی بدین شرح است:
« نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. »
براساس این ماده:
-
تهیه مسکن به عهده زوج بوده و خانه ای برای زندگی مشترک باید خریداری یا اجاره شود؛ به دلیل اهمیت زیاد این مورد برای زوجه و فرزندان، در صورت عدم تامین مسکن تا مدت زمان مشخصی، با رأی دادگاه امکان صدور حکم طلاق نیز ممکن است.
-
انواع لباس و اثاث منزل متناسب با شأن خانوادگی زوجه، باید با هزینه زوج تهیه شود؛ معنای لغوی شأن قدر و مرتبه است، اما این کلمه در مباحث حقوقی به معنای کرامت و حیثیتی است که فرد براساس شرایط اجتماعی یا خانوادگی به دست می آورد. نکته قابل توجه اینجاست که در قانون کشور تامین وسایل خانه برعهده زوج بوده و جهیزیه تنها حالت هدیه ای از طرف خانواده زوجه (زن) به زوجین می باشد؛ به همین دلیل است که در پرونده های طلاق، جهیزیه حق مسلم زن بوده و به وی واگذار می شود. در صورت عدم واگذاری، امکان پیگرد قانونی و مطالبه ی قانونی جهیزیه با مامور وجود دارد.
-
غذا و وسایل بهداشتی جزو ملزومات اصلی و همیشگی زندگی فرد بوده و جای هیچگونه توضیح باقی نمی ماند.
-
در صورتی که زوجه از روی عادت نیاز به خادم داشته (یعنی در خانه پدر خادم داشته است.) یا به دلیل نقص مادرزادی یا بیماری ناگهانی نیاز به کمک خادم داشته باشد، وظیفه شوهر است تا شرایط استخدام خادمی را فراهم آورد.
آیا عدم پرداخت نفقه پیگرد قانونی دارد؟
قانونگذار در طی ماده 1115 قانون مدنی، پاسخی صریح به این سوال داده است:
« اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن علی‌حده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه‌ی ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده‌ی شوهر خواهد بود. »
استفاده از پوشاک، خوراک و مسکن نامناسب (عدم پرداخت نفقه یا پرداخت ناکافی) منجر به ضرر بدنی و شرافتی (شأن) زوجه می شود؛ دراین شرایط زن می تواند خانه همسر را قانونا ترک کند، بدان معنا که حکم برگشت به خانه شوهر توسط دادگاه صادر نمی شود. همچنین هنگامی که زوج بخاطر این دلایل خانه را ترک می کند، نفقه اش همچنان با زوج است و باید این مخارج در نهایت از شوهرش مطالبه شود.
در قانون مقدار مشخصی برای نفقه مشخص نشده است و مقدار قانونی آن با فاکتور های مختلفی مثل شرایط اقتصادی جامعه، توسط مراجع قانونی برآورد می شود.
شرایط پرداخت نفقه چیست؟
تا این بخش از مقاله ی «شرایط پرداخت نفقه» مفهوم و حدود نفقه شرح داده شد؛ زن چه اصالتا تمکن مالی داشته باشد، چه شغلی پردرآمد، نفقه حق وی و پرداخت آن وظیفه شوهر است. حال حین استناد به مواد قانون مدنی، به شرایط قانونی و حقوقی بهره مند شدن از این حق توسط زوجه پرداخته می شود:
ازدواج رسمی: زوجه ای از حق دریافت نفقه برخوردار می شود که ازدواجش به صورت رسمی ثبت شود و عقدنامه و سند ازدواجی معتبر در دسترس باشد؛ بدیهی است که به زوجه در ازدواج غیر رسمی (صیغه)، نفقه ای پرداخت نمی شود، مگر آنکه حین عقد شرط شده باشد که هر ماه باید فلان مقدار به عنوان نفقه به زوجه پرداخت شود. قانونگذار درمورد این موضوع، طی ماده 1106 قانون مدنی چنین فرمان داده است: «در عقد دائم، نفقه زن برعهده ی شوهر است. »
تمکین زوجه: از نظر قانونگذار کشور، زوج وظایف شوهری (پشتیبانی مالی یا همان نفقه) را انجام دهد و زوجه نیز باید وظیفه اش، یعنی تمکین را انجام دهد. تمکین در لغت به معنای تن دادن است، اما در مباحث قانونی به معنای انجام وظایف زناشویی در هر زمان(مناسب) است؛ شرط رخ دادن تمکین، اقامت دائم زوجه در خانه شوهر است، در نتیجه نفقه وقتی پرداخت می شود که زن با همسرش در خانه ای مشترک زندگی کنند.
در صورت عدم تمکین توسط زن، حق دریافت نفقه قانونا از وی سلب می شود؛ در پی عدم تمکین زن، شوهر می تواند به مراجع قانونی مراجعه کرده و درخواست صدور حکم عدم نیاز به پرداخت نفقه و ازدواج مجدد بدون رضایت همسر اول را از دادگاه بکنند. البته لازم به ذکر است که اگر زوجه به دلیل بیماری یا احرام (اعتکاف در خانه خدا) اقدام به تمکین نکند، همچنان حق دریافت نفقه را دارد.
عدم پرداخت نفقه چه نتایجی را به دنبال دارد؟
در صورت استطاعت زوج
مستند به ماده 642 قانون مدنی، اگر شوهر استطاعت کافی برای پرداخت نفقه را داشته باشد، اما از پرداختن آن سرباز زند، مجازات تعزیری (حبس) خواهد داشت؛ این مجازات بین سه ماه و یک روز تا پنج ماه متغییر است. پس از مجازات تعزیری، اگر مقاومت شوهر در برابر پرداخت نفقه به زوجه همچنان وجود داشته باشد، امکان ثبت دادخواست طلاق از سمت زوجه به وجود می آید.
در صورت عدم استطاعت زوج
اگر زوج به دلیل شغل نامناسب نتواند نفقه را بپردازد و فقیر بودن وی در دادگاه اثبات شود، زوجه می تواند درخواست صدور حکم طلاق را ثبت کند.
کلام آخر
نفقه هزینه ای است که باید برای امرار معاش و برطرف کردن نیازهای ضروری زوجه (زن) از جمله خوراک، پوشاک، مسکن، خادم (در صورت بیماری یا عادت در خانه پدری) و ... توسط زوج (شوهر) پرداخته شود؛ لازم به ذکر است که عدم پرداخت آن، مجازات کیفری و واگذاری حق طلاق به زوجه را به میان می آورد. البته دو شرط اساسی برای پرداخت نفقه وجود دارد: اول اینکه ازدواج باید حتما رسمی و ثبت شده باشد تا نفقه تعلق بگیرد و در غیر این صورت (صیغه)، نفقه تنها اگر در حین عقد شرط شود، لازم به پرداخت است. دومین شرط نیز این است که تمکین از سمت زن باید صورت بگیرد تا مستحق دریافت نفقه شود؛ بدان معنا که باید وظایف زناشویی اش را به درستی انجام دهد.
لازم به ذکر است که این مقاله تنها برای آگاهی عمومی و تسهیل روند پرونده های حقوقی شماست؛ پیشنهاد می شود در صورت عدم پرداخت نفقه از بهترین وکیل کرمان یا محل زندگیتان درخواست کمک کنید، چراکه افراد غیر متخصص حین روند قانونی پیگیری پرونده های این چنینی، به مشکلاتی متعددی بر می خورند.
منبع: mastervakil.com
