به گزارش خبرنگار تشکل‌های دانشجویی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ با توجه به حضور بیش از ۷ میلیون ایرانی خارج از کشور و مشکلاتی که آنها در حوزه نظام وظیفه دارند و همچنین گزارشاتی که از غیر شفاف بودن مقررات نظام وظیفه و طرح های اصلاحات آن در رسانه ها منتشر میشود با درخواست و پیگیری دبیر انجمن اسلامی دانشجویان شهر ولگوگراد روسیه و مسئول امور صنفی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان ایرانی در اروپا وبینار مجازی با حضور سردار مهری ریاست سازمان نظام وظیفه، سرهنگ علیزاده معاونت احظار و اعزام و سرگرد مهدوی معاونت پزشکی مشمولان سازمان نظام وظیفه عمومی فراجا در تاریخ ۱۳ ژانویه ۲۰۲۴ مصادف با ۲۳ دی ماه سال ۱۴۰۲ برگزار شد و به سوالات شرکت کنندگان پاسخ داده شد.
بیگدلی معاون کنسولی وزارت امور خارجه، آقای سهرابی دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، رؤسای بخش کنسولی تعدادی از سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران و دکتر عباسی معاون سازمان ثبت احوال نیز به همراه کارشناسان دیگر وزارت امور خارجه در این جلسه حضور پیدا کردند.
این جلسه به میزبانی وزارت امور خارجه در تهران برگزار شد. برخی از رؤسای بخش کنسولی تعدادی از سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران و برخی از اعضای شورای مرکزی اتحادیه و همچنین برخی از دبیران انجمن های عضو اتحادیه از طریق بستر مجازی در جلسه حاضر شدند.
همزمان خروجی جلسه به صورت مجازی در بستر مجازی زوم پخش شد و این پخش زنده بیش از هزار و دویست دنبال کننده هنگام پخش زنده داشت. پس از برگزاری این جلسه نیز، اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا سیلی از پیام های تشکر توسط دانشجویان و ایرانیان خارج از کشور دریافت نموده است که نشانه مقبولیت و مشروعیت این تشکل دانشجویی در جامعه ایرانیان خارج از کشور و عملکرد مفید و موثر شورای مرکزی آن و دبیران انجمن های عضو اتحادیه است.
رییس سازمان نظام وظیفه گفت: جهت آمادگی سربازان برای زندگی بعد از خدمت، کارگاه های مهارت آموزی با کمک سازمان فنی و‌حرفه تحت نظر وزارت کار و رفاه اجتماعی تدارک دیده شده که سرباز در بدو ورود به مرکز خدمت با انتخاب رشته و مهارت مورد علاقه و سپری کردن دوره مهارت آموزی، آماده دریافت گواهینامه بین المللی و ورود به بازار کار پس از پایان خدمت سربازی شود.
به گفته ایشان این برنامه ها نه تنها باعث نشاط بخشی به سربازان در طول دوره خدمت سربازی میشود بلکه با هدف توانمند سازی سربازان برای ورود به بازار کار تدارک دیده شده است.
رییس سازمان نظام وظیفه اضافه کردند که طبق توافقات بین ستاد نیروهای مسلح و دولت، برخی از نیروهای واجد الشرایط در مراکز غیر نظامی مشغول به خدمت می شوند. برای مثال پیام آوران بهداشت (خدمت در نظام سلامت کشور) ، سرباز معلم در خدمت وزارت آموزش و پرورش و غیره.
رییس سازمان نظام وظیفه تشریح کردند: نخبگان داخل و خارج از کشور نیز میتوانند با انجام کارهای علمی و تحقیقاتی در حوزه های مختلف منجمله شرکت های دانش بنیان خصوصی یا دولتی از تسهیلات خدمت سربازی بهره ببرند. یا به عنوان مدرس دانشگاه سالهای خدمت سربازی خود را پشت سر بگذارند.
ایشان در خصوص مشمولین خارج از کشور، اعم از متولدین خارج از کشور، دانشجویان و مقیمین خارج از کشور گفتند: این متقاضیان میتوانند با تایید اقامت خود در کنسولی های جمهوری اسلامی ایران از تسهیلات خدمت نظام وظیفه از جمله معافیت های تحصیلی ، پزشکی و کفالت بهره ببرند.
در همین رابطه حتی مشمولین غایب نیز میتوانند حداکثر سه ماه در هر سال به کشور سفر کنند و بدون هیچ مشکلی از کشور خارج شوند. *نکته مهم: این عزیزان باید قبل از سفر به کشور از طریق کنسولی کشور اقامت خود مهر تردد دانشجویی یا مشمولین دریافت کنند که پس از ورود به کشور بتوانند از کشور خارج شوند. سفرشان بیش از زمان قید شده در مهر تردد نباید باشد.*
رئیس سازمان نظام وظیفه عمومی شبکه های مجازی این سازمان را شبکه های اجتماعی ایتا، روبیکا و سروش خواند و اعلام کرد مشمولین میتوانند کانال های خبر سربازی و خبردار، را برای دریافت آخرین خبرها و ارسال سوال در خصوص آخرین مقررات برای کارشناسان، دنبال نمایند.
مشروح پرسش و پاسخ های مطرح شده در ادامه این‌مطاب آمده است:
سوال ۱: اصلاح قوانین معافیت تحصیلی دانشجویان خارج از کشور و کاهش ممنوعیت ورود به کشور به کجا رسید؟
پاسخ ۱ رییس سازمان نظام وظیفه: مواد ۳۵ تا ۳۷ قانون نظام وظیفه عمومی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۹ دستخوش تغییراتی شد که منجر به آنها تسهیلات نظام وظیفه منحصرا برای مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر امکان پذیر است (ماده ۳۶)، اما با پیگیری های وزارت امور خارجه و همکاری سازمان نظام وظیفه عمومی طرحی به کمیسیون های مربوطه در مجلس شورای اسلامی ارائه شده تا مطابق
آن دانشجویان مقطع کارشناسی نیز بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند. روند مطالعات در کمیسیون های مربوطه در حال اجرا است. در حال حاضر مشمولینی که در مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر در مراکز آموزشی مورد تایید وزارت علوم یا وزارت بهداشت در خارج از کشور ثبت نام کرده باشد می تواند از معافیت تحصیلی استفاده کنند(ماده ۳۷).
سوال ۲: آیا سازمان نظام وظیفه در ارتباط با مورد تایید بودن یا نبودن دانشگاه نقشی دارد؟
پاسخ ۲ رییس سازمان نظام وظیفه: تایید یا عدم آن خارج از اختیارات سازمان نظام وظیفه و در حوضه اختیارات وزارت علوم و وزارت بهداشت است.
پاسخ ۲ آقای سهرابی دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور: کارگروه متخصص در تایید دانشگاه ها متشکل از وزارتخانه های مربوطه در حال به روز رسانی لیست دانشگاهی مورد تایید هستند که لیست نهایی با لحاظ کردن میزان پیشرفت علمی در برخی کشورها از جمله گرجستان و ترکیه به زودی منتشر خواهد شد.
سوال ۳: آیا امکان خرید سربازی در حال حاضر وجود دارد؟ شرایط آن برای مشمولین خارج از کشور چگونه است؟
پاسخ ۳ : پرداخت جریمه غیبت ۸ سال به بالا مربوط به مصوبه سالهای ٫۹۴٫ ۹۵ و ۹۶ مجلس شورای اسلامی بوده است و در حال حاضر امکان پرداخت جریمه غیبت وجود ندارد. در همین خصوص و بنا به تشخیص فرمانده کل قوا امسال افراد دارای بالای ۴۰ سال و ۳ فرزند از انجام خدمت سربازی معاف میباشند. همچنین افراد دارای زیر ۴۰ سال و ۴ فرزند نیز از معافیت سربازی بهره مند میشوند.
سوال ۴: بیشتر دانشجوهای پسر معافیت تحصیلی ندارند و با وجود اینکه در دانشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت درس می‌خوانند بعد از فارغ‌التحصیلی و برگشت به ایران ابتدا باید به عنوان سرباز صفر به خدمت بروند و بعد مدارکشان ارزشیابی میشود. چرا نباید از تخصص این دسته از دانشجویان در حین خدمت استفاده شود؟
پاسخ ۴ معاونت احظار و اعزام: طبق مصوبه قانون نظام وظیفه در سال ۹۵ میانگین سنین تحصیلات پزشکی ۷ سال است، این مشکل عملا باید از سال بعد برای مشمولان خدمت پس از بازگشت به کشور پیش بیاید. شرط معادل سازی مدارک این دسته از غایبان خدمت سربازی، پایان خدمت سربازی است و با در نظر داشتن ۱۸۰ روز اضافه خدمت، ما در سازمان نظام وظیفه این قول را میدهیم که علاوه بر معادل سازی مدارک تحصیلی مشمولان برای خدمت در حوزه تخصص، جریمه غیبت آنها نیز در صورت انجام صحیح و منظم خدمت، بخشیده خواهد شد.
سوال ۵: راه کاری برای انجام دوره خدمت در خارج از کشور به صورت همکاری با شرکت های دانش بنیان و امثالهم در دستور کار سازمان وجود دارد؟
پاسخ ۵ معاونت احظار و اعزام: در حال حاضر مشمولین نخبه علمی (تایید از طریق سازمان مای نخبگان) در پروژه های تحقیقاتی مشارکت کرده و از تسهیلات سازمان نظام وظیفه بهره میبرند. سایر نخبگان اقتصادی و کارآفرین خارج از کشور، از طریق وزارت امور خارجه به سازمان نظام وظیفه معرفی میشوند و این سازمان در حال تدارک ساز و کاری برای ارائه تسهیلات به این قشر از مشمولین عزیز است که به زودی به اطلاع هم میهنان خواهد رسید.
سوال ۶: آیا ساز و کاری برای انجام امریه در مراکز دولتی خارج از کشور وجود دارد؟
جواب ۶ معاونت احظار و اعزام: این روند مانند سایر نخبگان از طریق وزارت امور خارجه به سازمان نظام وظیفه اطلاع رسانی میشود و تدابیر لازم از این طریق اتخاذ میشود.
سوال۷: راه کار معافیت پزشکی و دیگر معافیت ها برای مشمولین خارج از کشور را توضیح دهید؟
جواب ۷ معاونت پزشکی مشمولان: مشمولین خارج از کشور که متقاضی معافیت پزشکی هستند به دو گروه تقسیم میشوند. گروه اول مشمولین با سه سال غیبت، این عده از متقاضیان میتوانند تقاضای معافیت پزشکی خود را به یکی از دو نمایندگی تعیین شده در خارج از کشور (مونیخ و دبی) ارائه دهند و پس از انجام معاینات لازم و تایید در کنسولی ایران پرونده آنها به صورت غیابی در سازمان نظام وظیفه بررسی و رای نهایی بدون مراجعه به کشور صادر میشود.
گروه دوم مشمولینی که از معافیت تحصیلی استفاده می کنند از نظر وزارت امور خارجه مقیم تلقی نشده و نمی توانند از تمامی بندها (بیماری های) تعیین شده در سازمان نظام‌وظیفه در خارج از کشور استفاده کنند. تنها بیماری هایی که مدرک تحصیلی در آنها دخیل باشد در خارج از کشور قابل بررسی است. این مشمولین میتوانند در داخل کشور با مراجعه به مراکز پلیس بعلاوه ده درخواست معافیت پزشکی خود را ارائه داده و سازمان نظام وظیفه متعهد میشود در خارج از نوبت به درخواست آنها رسیدگی کند.
سوال ۸: قوانین نظام وظیفه در مورد افرادی که پدر یا مادر غیر ایرانی دارند و یا کسانی که قبل از سن مشمولیت از کشور خارج شده اند و همچنین متولدین خارج از ایران هستند چگونه است؟
پاسخ ۸ معاونت احظار و اعزام: قوانین جمهوری اسلامی درباره اتباع ایرانی دارای ۱۸ تا ۵۰ سال صریحا بر تعیین تکلیف وضعیت خدمت مقدس سربازی تاکید دارد. اگر این افراد در سرزمین مادری خود خدمت سربازی (دوره آمادگی نظامی) را طی کرده باشند هیچ گونه مانعی برای اقامت در کشور نخواهند داشت. مشمولینی که یکی از والدین آنها ایرانی باشد با تایید هویت (شناسنامه و کارت ملی) میتوانند مانند سایر ایرانی ها از تسهیلات نظام وظیفه اعم از معافیت ها استفاده کنند.
سوال ۹: تعداد دفعات استفاده از معافیت تحصیلی
معافیت افرادی که هنوز وارد دانشگاه نشدند و در حال حاضر در کالج یا پادفک تحصیل می کنند به چه صورت است؟
پاسخ ۹ معاونت احظار و اعزام: درمورد کالج و پادفک مرخصی تحصیلی تعلق نمیگیرد. مشمولین ایرانی پس از دریافت گواهینامه دیپلم، یک سال مهلت دارند وضعیت نظام وظیفه خود را مشخص نمایند. در صورتی که در این یک سال تحصیلات خود را آغاز نماید، مرخصی تحصیلی به ایشان تعلق پیدا خواهد کرد در غیر این صورت به افراد غایب معافیت تحصیلی تعلق نمی گیرد. بستگی به نوع کالج (پادفک) اگر این تحصیلات بخشی از دانشگاه باشد طبیعتا به آن مرخصی تحصیلی تعلق پیدا می کند.
سوال ۹: تسهیلات مشمولین متاهل و دارای فرزند به چه صورت است؟
پاسخ ۹ رییس سازمان نظام وظیفه: به غیر از موارد فوق، به سربازان متاهل دو ماه کسر خدمت، فرزند اول سه ماه و فرزند دوم ۴ ماه کسر خدمت تعلق میگیرد.
سوال ۱۰: شرایط عمومی استفاده از کسری خدمت چیست؟
پاسخ ۱۰ رییس سازمان نظام وظیفه: کسری خدمت با معافیت متفاوت است و به مشمولین حاضر به خدمت و بدون غیبت پس از آغاز خدمت تعلق می گیرد. تنها استثاء این قانون برای نخبگان خارج از کشور است که حتی با غیبت سربازی نیز میتوانند از کسری خدمت استفاده کنند.
سوال ۱۱: تکلیف افرادی که در میان دوره خدمت سربازی به صورت غیر مجاز از ایران خارج شدند چیست.(سرباز فراری)
پاسخ ۱۱ رییس سازمان نظام وظیفه: تعیین تکلیف سربازان فراری پس از بازگشت به وطن بر عهده یگان مربوطه است که معمولا ادامه خدمت در همان یگان قبلی پس از بازگشت امکانپذیر است.
سوال ۱۲: طرحی برای معافیت متولدین ۵۴ تا ۶۰ وجود دارد.
پاسخ ۱۲ رییس سازمان نظام وظیفه: انجام خدمت سربازی برای افراد داری سنین ۱۸ تا ۵۰ سال ضروری است و اگر فردی بالای این سن داشته باشد شناسنامه وی به منزله کارت پایان خدمت بوده و میتواند از همه امکانات کارت پایان خدمت از جمله دریافت گذرنامه بهره ببرد.
سوال ۱۳: قانونی وجود دارد که افراد مشمول به دلایل ضروری مدتی کوتاهی بتوانند وارد ایران شوند و بدون مشکل از کشور خارج شوند؟
پاسخ ۱۳: تمامی مشمولین غایب با تایید اقامت در یکی از مراکز کنسولی در‌خارج از کشور میتوانند سالانه ۳ ماه به داخل کشور تردد کنند.
سوال ۱۴: دانشجویان مقطع دکتری که قبل از اتمام تحصیل معافیتشان تمام می شوند چگونه می توانند معافیت خودشان را تمدید کنم
پاسخ ۱۴ معاونت احظار و اعزام: مدت زمان مرخصی تحصیلی برای دانشجویان مقطع دکتری تخصصی ۶ سال و دکتری پزشکی ۸ سال است. این مدت زمان برای یکسال قابل تمدید است. تمدید بیش از یکسال غیر ممکن است ولی دانشجویان میتوانند از یک سال اجازه بین فراغت از تحصیل و آمادگی به خدمت برای تکمیل تحصیلات خود استفاده کنند. بدین صورت که با اتمام سالهای مجاز برای مقطع تحصیلی دکتری از یک سال اضافه نیز بهره مند گردد و در صورت فارغ التحصیلی پس از یک سال بر مدت مقرر در مرخصی تحصیلی، برای اعزام به خدمت آمادگی اعلام‌کند که با تدابیر اندیشیده شده در سازمان نظام وظیفه با مدرک دکتری به خدمت اعزام گردد.
دکتر بیگدلی معاون کنسولی وزارت امور خارجه، آقای سهرابی دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، رؤسای بخش کنسولی تعدادی از سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران و دکتر عباسی معاون سازمان ثبت احوال در این جلسه به نکات خود پرداختند.
