به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در بحبوحه جنگ در غزه و اوکراین، مساله هسته‌ای ایران به حاشیه رانده شد اما به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در تلاش برای یافتن راه‌های جدیدی جهت جلوگیری از قدرت هسته‌ای ایران هستند.
اندیشکده «استیمسون»، در گزارشی به قلم «باربارا اسلوین» کارشناس حوزه ایران می‌نویسد، توافق هسته‌ای با ایران پس از خروج دولت ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ از هم پاشید؛ در حالی که تهران به طور کامل به آن پایبند بود. ایران یک سال صبر کرد تا از محدودیت‌های برجام عبور کند و تلاش‌های دولت بایدن، اتحادیه اروپا و دیگران برای بازگرداندن توافق با شکست مواجه شد.
در ادامه این گزارش ادعا شده است: در سپتامبر ۲۰۲۳ تهران و ایالات متحده توانستند به تفاهمی غیررسمی در مورد اختلافاتی که سرعت انباشت ۶۰ درصد اورانیوم ایران را کاهش داد برسند و پنج شهروند دو تابعیتی ایرانی- آمریکایی را آزاد کنند. در ازای به ثمر رسیدن این توافق، ایالات متحده تلاش برای جلوگیری از صادرات نفت ایران را کاهش داد و به کره جنوبی چراغ سبز نشان داد تا شش میلیارد دلار درآمد نفتی ایران که به دلیل تحریم‌های آمریکا در بانک‌های این کشور مسدود شده بود، آزاد کند. این پول به بانک‌های قطر منتقل شد اما پس از افزایش تنش میان آمریکا و گروه‌های شبه نظامی در منطقه و حمله اسرائیل به غزه، دوباره تلاش‌ها برای مذاکره متوقف شد.
اسلوین در این گزارش می‌نویسد که جنگ غزه جلسه‌ای که قرار بود در اواخر ماه اکتبر در عمان، میان مقامات ایرانی و «برت مک گورک»، هماهنگ کننده کاخ سفید در خاورمیانه و شمال آفریقا برای گفت‌وگوهای هسته‌ای برگزار شود را به خود اختصاص داد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، مک گورک در ژانویه سال ۲۰۲۴ در مذاکرات غیرمستقیم با ایران در عمان شرکت کرد اما هدف اصلی تشویق ایران به اعمال فشار بر نیروهای یمنی برای متوقف کردن حملات خود به کشتیرانی در دریای سرخ بود. جلسه دوم در ماه فوریه به تعویق افتاد، چون دولت بایدن روی آتش بس تل‌آویو و حماس و آزادی گروگان های اسرائیلی تمرکز می‌کرد.
ادعای این اندیشکده در ارتباط با مذاکرات در خصوص دریای سرخ و یمن بین ایران و آمریکا چندی پیش توسط دیگر رسانه‌های غربی عنوان شده بود. در این خصوص یک منبع آگاه ضمن رد این ادعا گفت مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن تنها در خصوص مساله رفع تحریم‌ها بوده و سایر مسائل را در برگرفته است.
در ادامه این اندیشکده آمریکایی ادعا کرده است که مقامات ایرانی اصرار دارند، تنها چیزی که می‌تواند آنها را به تولید سلاح هسته‌ای تحریک کند، حمله آمریکا یا اسرائیل به کشورشان است که این اقدام در حال حاضر بعید به نظر می رسد. با بسته شدن پنجره پیشرفت مذاکرات در دوره اول ریاست جمهوری بایدن، به نظر می رسد مقامات ایرانی در تلاش برای افزایش اهرم فشار خود در صورت بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید هستند. آنها همچنین درک می کنند که بایدن تمایلی به دادن امتیازات قابل توجهی در طول سال انتخابات ندارد، زیرا قبلا متهم به مماشات در مورد ایران شده است. با این حال، هر کس در انتخابات برنده شود، باید به زودی با این مسئله مقابله کند زیرا قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره برجام در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می شود.
این اندیشکده آمریکایی گفته است ایرانی‌ها با توجه به تجربه خود از خروج ترامپ از برجام به دنبال تضمین‌هایی هستند که محدودیت‌های اضافی که آنها قبول می‌کنند، مزایای مشخصی برای تهران خواهد داشت که نمی تواند به سادگی و با یک امضا برداشته شود. یک ایده این است که به ایران اجازه داده شود مقدار زیادی اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد را تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی در خاک ایران حفظ کند، اما به نظر می‌رسد که نمی‌شود با این اقدام آغاز کرد، مگر اینکه ایران به طور چشمگیری شفافیت در مورد برنامه خود را افزایش دهد و برخی از نظارت‌های تحت برجام را بازگرداند. این امر می‌تواند مستلزم بازگرداندن دسترسی روزانه آژانس بین المللی انرژی اتمی به تاسیسات اصلی غنی سازی ایران در نطنز و فردو و همچنین اجازه بازرسی از سایت های تولید سانتریفیوژها باشد. ایده دیگر این است که از احیای روابط دیپلماتیک ایران با عربستان سعودی برای ایجاد یک توافق منطقه‌ای استفاده شود که در ازای عقب نشینی برخی از پیشرفت‌های هسته‌ای، ایران را با سرمایه گذاری اعراب جبران کند. این همچنین می‌تواند شامل همکاری منطقه‌ای در انرژی هسته‌ای غیرنظامی، به ویژه ایمنی تاسیسات هسته‌ای باشد. در حالی که سعودی‌ها مشتاق توسعه انرژی هسته‌ای خود هستند و امارات متحده عربی در حال راه اندازی راکتور چهارم هسته‌ای خود است، چنین همکاری منطقه‌ای تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی ممکن است یک گام اعتماد ساز مفید باشد.
در انتهای این گزارش آمده است که ایران نیز مانند سایر نقاط جهان در تلاش است تا خود را برای احتمال تشکیل دولت دوم ترامپ آماده کند. مشاوران ترامپ به طور کلی در قبال ایران بسیار سختگیر بوده و وعده داده‌اند که سیاست به اصطلاح فشار حداکثری را افزایش دهند با این حال، سعودی‌ها و اماراتی‌ها ممکن است به ترامپ توصیه کنند که این سیاست را تغییر دهد. ترامپ در مبارزات انتخاباتی برای اولین دوره ریاست جمهوری خود وعده داد که برجام را که او آن را بدترین توافقی که تاکنون مذاکره شده است نامیده بود، لغو کند البته این بدان معنا نیست که او برای جایگزینی تلاش نخواهد کرد. البته باید در نظر داشت که ایرانیان ممکن است تمایلی به پاداش دادن به مردی که دستور ترور قاسم سلیمانی، مشهورترین ژنرال‌شان را در سال ۲۰۲۰ صادر کرده است نداشته باشند.
