به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یادداشت از مهدی متولیان*/// امروز در جلسه‌ای حضور داشتم که بحث از وارفته‌گی جنبش دانشجویی بود و از سخنان اخیر رهبر انقلاب در ملاقات رمضان گذشته با دانشجویان یاد شد:
"…توقّع بنده از تشکّل‌ها خیلی زیاد است. این مقداری که شما راجع به توقّع از دولت و نظام و شخص حقیر و مانند این‌ها این‌جا بیان کردید، بدانید چند برابرش من از شما توقّع دارم... اوّلین توقّع این‌که شما باید در محیط دانشجویی اثر بگذارید؛ این اثر دیده نمی‌شود، کم دیده می‌شود. شما تشکّلید. تشکّل‌ها باید در درجه‌ی اوّل، نگاهشان به داخل دانشگاه باشد؛ شماها در درجه‌ی اوّل، نگاهتان بیش‌تر به بیرون دانشگاه است. به بیرون دانشگاه [هم] نظر داشته باشید؛ همین‌طور که گفتم، دغدغه‌مند باشید، انتقاد کنید، اشکال داشته باشید، راه حل ارائه بدهید، این‌ها خوب است، امّا از این خوب‌تر، از این لازم‌تر این است که شما به داخل دانشگاه نگاه داشته باشید؛ روی دانشگاه کار بکنید. تشکّلهای ما در دانشگاه‌ها کم کار می‌کنند؛ انصافاً این کم‌کاری وجود دارد..." (بیانات ۱۹/۱/۱۴۰۳)
در مقایسه با زمان دانشجویی ما، حدود ۲۰ سال پیش، امروز برای جنبش دانشجویی نا و رمقی نمانده و از آن تأثیرات اجتماعی و مطالبه‌گری‌های جریان‌ساز دیگر خبری نیست… در آن جلسه ما این را حمل بر ضعف مدیریت دانشگاه و امثالهم می‌کردیم، اما یکی از دوستان گفت: دقت داشته باشید که نسل امروز نسبت به نسل گذشته به‌شدت فردگراتر شده است و آمارها و تحلیل‌ها هم شاهدند که جامعه‌ی ایران به‌سرعت به سمت فردگرایی می‌رود؛ و پیش خودم گفتم چه راست گفت!
همین ابزارهای تکنولوژیک که به‌طور گسترده در اختیار فرزندان ماست و آن‌ها را به طرز نگران‌کننده‌ای خانه‌نشین کرده، یکی از لوازم این فردگرایی است و البته عوامل دیگر که گفتن‌اش در این مقال نمی‌گنجد.
اما فعالیت اجتماعی در جنبش دانشجویی و تشکّلی مثل بسیج، دقیقاً پرورنده‌ی روحیه‌ی جمع‌گرایی و در تضاد با این میل عمومی نسل جدید قرار دارد. برای این باید چه فکری کرد؟ شاید بهتر است اساساً از خیر تشکل‌های سنتی بگذریم و به اشکال نوین تشکل - مثلاً تشکل مجازی – رو بیاوریم؟!
اما واقعیت این است که فردگرایی، مسلخ زندگی و تفکر دین‌مدارانه است. فردگرایی ملازم فرو رفتن هرچه بیش‌تر در منیت و خودبنیادی است. و منش بنده‌ی باایمان خدا، دقیقاً نفی منیت و خودبنیادی است. این مهم‌ترین وجه تضاد دین الهی با دین مدرنیسم است. پس بروز این وضعیت در جامعه‌ی ایرانی را فی‌نفسه باید یک بیماری انگاشت که خود منشأ پیدایش انواع بیماری‌های روحی و روانی در آحاد جامعه خواهد بود. این فردگرایی با آن خلوت‌گزینی هر از گاه که برای تفکر و بازنگری در خویشتن توصیه شده، هیچ مناسبتی ندارد.
این فردگرایی رفته‌رفته منجر به کوته‌بینی، تنگ‌نظری و خودخواهی فرد، در عین ناتوانی و عجز از حل مسائل فردی و اجتماعی می‌شود. این فردگرایی تکنولوژیک تفکر و قوه‌ی عاقله‌ی عمومی را پایین می‌کشد و هوش جمعی را مختل می‌کند. هم‌چنین بلندنظری و آینده‌نگری را ضایع می‌کند. با چنین وضع و حالی چه‌طور باید جامعه‌ی آینده را به دست نسل جدید سپرد تا بسازند؟ یا چه‌طور می‌توان به توسعه‌ی معنوی و روحی جامعه امید بست؟
اما دقیقاً به‌ترین درمان برای این بیماری، تقویت، توسعه و تنوعبخشی به تشکّلهای اجتماعی، و از سوی دیگر جامعیت بخشیدن به تشکّل مردمی است و البته ما آن تشکّل جامع را هم‌اکنون در اختیار داریم: بسیج. اما چه‌قدر برای آن تبلیغ می‌کنیم و نسل‌های جدید را به فعالیت در آن تشویق و ترغیب کرده‌ایم؟ به‌ویژه بسیج سازندگی هم در کانسپت تفکر دینی، یک حرکت جذاب و بسیار انسان‌پرور است که با وجود گسترش فوق‌العاده‌ی آن تا امروز، اما در حیث کلی سطح تماس ناچیزی با جمعیت جوان کشور دارد.
به تصور حقیر باید مسئولین دست از دیدن نوک بینی‌شان بردارند و برای راحتی و فراغت امروزشان، تشکّلهای عمومی و به‌خصوص دانشجویی را تضعیف نکنند. امروز روزی است که باید صِرف فعال بودن و رونق گرفتن تشکل‌ها - صَرف نظر از اثرگذاری‌شان – یک اولویت اجرایی در حوزه‌ی فرهنگ عمومی شود. حتی اگر هم‌سو با ایده‌ی نظام اسلامی نباشند...
*کارشناس و فعال حوزه فرهنگی
