به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ انواع قرارداد کار نقش مهمی در ایجاد روابط کاری بین کارفرما و کارگر دارند. این قراردادها نشان‌دهنده وجود رابطه کاری بین کارفرما و کارگر هستند. برای اینکه کارفرما و کارگر رابطه کاری خود را آغاز کنند، لازم است که بهترین قرارداد کار را داشته باشند. در مواقعی که اشخاص قصد دارند، یک رابطه کاری را آغاز کنند، به‌دنبال بهترین قرارداد بین کارگر و کارفرما هستند. در واقع هر دو طرف می‌خواهند قراردادی را امضا کنند که حقوق و تعهدات آن‌ها را مطابق قانون مشخص کند. برای اینکه بهترین قرارداد مشخص شود، لازم است ابتدا ویژگی‌های شغل و کاری که موردنظر کارفرما و کارگر است به همراه مدت و موضوع آن مشخص شود تا بتوان متن قرارداد کاری بین کارگر و کارفرما را تعیین کرد.
قانون‌گذار برای سامان‌دهی به رابطه کاری میان کارگر و کارفرما، طرفین را ملزم می‌کند که در چارچوب قانون کار اقدام کنند و برای روابط کاری خود، قرارداد مناسب داشته باشند. در قانون کار، در خصوص روابط کاری استخدامی به‌صورت مفصل صحبت شده و تکلیف هر دو طرف معین شده است.
چنانچه قصد دارید برای آغاز رابطه کاری با طرف مقابل، قراردادی مستحکم و قابل استناد داشته باشید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید تا در خصوص قرارداد متناسب با شغل خود، اطلاعاتی به‌دست آورید.
بهترین قرارداد بین کارگر و کارفرما چه نوع قراردادی است؟
در شرایطی که کارفرما و کارگر توافقات اولیه را انجام می‌دهند، بهتر است یک قرارداد مکتوب برای شروع رابطه کاری با یکدیگر امضا کنند. البته لازم است که این قرارداد، مطابق با رابطه کاری آن‌ها باشد. در واقع نوع قرارداد کارگران شاغل روزهای کاری ساعت کاری و نحوه دریافت دستمزدشان تعیین‌کننده نوع قرارداد آن‌ها است.
در شرایطی که کارگر و کارفرما توافق می‌کنند تا کارگر به‌صورت تمام‌وقت در محل کار حاضر شود و با کارفرما همکاری کند، این رابطه کاری استخدامی و در چارچوب قانون کار است. بهترین نمونه قرارداد کار برای هر کارگر یا کارفرما همان قراردادی است که دقیقا متناسب با شیوه کار آن‌ها تنظیم شده باشد. یعنی اگر توافق کارگر و کارفرما برمبنای کار ساعتی باشد، قراردادی دیگر نمی‌تواند برای آن‌ها انتخاب مناسبی باشد. لزوما متن قرارداد باید با شیوه کاری کارگر و ساعات کار او مطابقت داشته باشد.
تصور کنید کارگری به‌صورت فصلی فعالیت می‌کند. این کارگر در فصل پاییز برای چیدن گردو با کارفرما توافق می‌کند تا در فصل چیدن گردو در باغ او مشغول به‌کار شود. در این حالت بهترین متن قرارداد کاری بین کارگر و کارفرما برای این رابطه استخدامی، قرارداد کار فصلی است. به‌جهت اینکه کار او با پایان فصل به اتمام می‌رسد. یعنی قرارداد پیمانکاری یا ساعتی یا مواردی از این قبیل، برای این شیوه از همکاری مناسب نخواهد بود.
انواع قراردادهای کار
همان‌طورکه مطرح شد، شیوه کار کارگران تعیین‌کننده بهترین قرارداد بین کارگر و کارفرما است. در نظام حقوقی ایران قراردادهای مختلفی برای روابط کاری وجود دارد. زمانی‌که نحوه همکاری به‌صورت استخدامی باشد، کارفرما و کارگر باید قرارداد کتبی یا شفاهی خود را مطابق قانون کار تنظیم کنند.
در ادامه قراردادهای مهم مربوط به رابطه کاری استخدامی را مطابق قانون کار مطرح می‌کنیم.
قرارداد کار موقت
یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین قراردادهایی که میان کارگر و کارفرما امضا می‌شود، قرارداد کار موقت است. درواقع این قرارداد کار را می‌توان به‌عنوان متداول‌ترین قرارداد در روابط کاری کارفرما و کارگر محسوب کرد.
در شرایطی که کارفرما قصد دارد، با نیروی کار برای مدت مشخصی همکاری کند، این قرارداد کاربرد دارد.
تصور کنید کارفرما برای دفتر کار خود با منشی به توافق می‌رسد که این منشی یک‌سال در محل کار او فعالیت داشته باشد. دراین‌صورت قرارداد مناسب برای این رابطه کاری استخدامی، قرارداد کار موقت است. مطابق این قرارداد، کارفرما باید حقوق و مزایای قانونی منشی را بپردازد و او را بیمه کند.
قرارداد کار ساعتی
یکی از یکی دیگر از قراردادهای مهم قانون کار، قرارداد کار ساعتی است. این شیوه از همکاری را در جامعه با عنوان قرارداد کار پاره‌وقت نیز معرفی می‌کنند. در شرایطی که نیروی کار کمتر از ساعت کاری مشخص یعنی ۴۴ ساعت در هفته مشغول به‌کار باشد، دراین‌صورت قرارداد مناسب برای این رابطه کاری، قرارداد کار ساعتی خواهد بود.
تصور کنید یک حسابدار، سه روز در هفته و هر روز ۵ ساعت در یک شرکت حاضر می‌شود و امور حسابداری مربوط به آن را انجام می‌دهد. در این حالت، بهترین قرارداد برای این رابطه کاری که ساعات کاری آن کمتر از ساعات کار تمام‌وقت است، قرارداد کار ساعتی خواهد بود.
قرارداد کار معین
زمانی‌که کارفرما برای انجام کار مشخص و معینی کارگر را استخدام می‌کند، دراین‌صورت قرارداد مناسب برای این موضوع، قرارداد کار معین است. در این توافق چنانچه کار موردنظر کارفرما به پایان برسد، رابطه کاری نیز خاتمه پیدا می‌کند. یعنی انجام موضوع قرارداد، تعیین‌کننده نوع و مدت آن است.
تصور کنید کارفرما برای ساختن یک مدرسه، چند کارگر را استخدام می‌کند. کارفرما با کارگران توافق می‌کند که صرفا تا پایان ساخت مدرسه، با یکدیگر همکاری دارند. دراین‌صورت قراردادی که جزئیات این رابطه کاری را پوشش می‌دهد، قرارداد کار معین است.
قرارداد کار با مدت معین
قرارداد کار با مدت معین نیز یکی دیگر از قراردادهای کاری و استخدامی است. ویژگی این دسته از قراردادها مدت آن است. یعنی اگر کارفرما با کارگر قراردادی ۶ ماهه برای انجام امور موردنظرش امضا کند، کارگر باید موضوع قرارداد را در شش ماه انجام دهد. با پایان مدت ۶ ماه، این قرارداد به پایان می‌رسد. یعنی حتی اگر کارگر در این مدت ۶ ماهه، تعهدات خود را به‌صورت کامل انجام نداده باشد، این رابطه کاری و تعهدات کارگر و کارفرما با پایان مدت قرارداد خاتمه خواهد یافت.
چگونه قرارداد بین کارگر و کارفرما را انتخاب کنیم؟
اگر در مرحله آغاز به‌کار و شروع رابطه کاری هستید، باید قراردادی کاربردی و متناسب با کار خودتان را داشته باشید. نوع قرارداد کارگران شاغل روزهای کاری ساعت کاری و نحوه دریافت دستمزدشان در انتخاب بهترین قرارداد بین کارگر و کارفرما نقش مهمی دارد. اگر مایل هستید که کارگر شما به‌صورت تمام‌وقت و برای مدت مشخصی مانند ۶ ماه یا یک‌سال با شما همکاری مستمر داشته باشد، قرارداد کار موقت برای شما کاربردی خواهد بود.
در صورتی که کارگر با کارفرما توافق کند که مبلغ حقوق او را به‌صورت روزمزد محاسبه کند و بپردازد، کارفرما می‌تواند با او قرارداد کار موقت را امضا کند، ولی باید در متن قرارداد بین کارگر و کارفرما نوشته شود که پرداخت حقوق به‌صورت روزانه صورت می‌گیرد.
نکته مهمی در خصوص کارگران روزمزد باید مطرح شود، این است که این کارگران نیز مطابق قانون کار از حقوق و مزایا و حق بیمه برخوردار می‌شوند. یعنی رابطه کاری آن‌ها با کارفرما یک رابطه استخدامی است. صرفا پرداخت حقوق به‌جای پرداخت ماهیانه، به‌صورت روزانه خواهد بود.
برای اینکه قرارداد کار را با کارگران مجموعه خودتان داشته باشید، ضرورت دارد مواردی که مطرح کردیم را مدنظر داشته باشید تا بتوانید بهترین قرارداد کارگر را امضا کنید. در زمان امضای قرارداد کار، باید به ساعت کار، نحوه پرداخت دستمزد و روزهای حضور و فعالیت کارگران دقت فراوانی داشته باشید تا دقیقا برمبنای شرایط هر کارگر قرارداد مناسب را با او امضا کنید.
سخن پایانی
همه افراد مایل هستند برای روابط کاری خود بهترین قرارداد را داشته باشند. نکته‌ای که گاهی ممکن است فراموش شود این است که بهترین و مناسب‌ترین قرارداد برای هر شخصی در حقیقت مطابق با شرایط کاری او مشخص و معین خواهد شد. یعنی نمی‌توانیم یک نوع قرارداد را به همه اشخاص توصیه کنیم. باید قبل‌از امضای قرارداد، بررسی شود که این قرارداد با شیوه و موضوع کار کارگر همخوانی و سازگاری دارد یا خیر. بنابراین در نظر داشته باشید لازم است قراردادی را انتخاب کنید که همه جوانب کار شما را پوشش دهد.
