به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تائید صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی به عهده شورای نگهبان است اما قانون اساسی برای نمایندگی مجلس شرط دیگری نیز تحت عنوان «تائید اعتبارنامه» پیش‌بینی کرده است. عدم تائید اعتبارنامه به معنای عدم تکمیل فرآیند نماینده شدن یک نامزد انتخابات است.
اصل 93 قانون اساسی درباره صلاحیت مجلس برای بررسی اعتبارنامه نمایندگان این‌گونه توضیح می‌دهد که «مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان اعتبار قانونی ندارد مگر در مورد تصویب اعتبارنامه نمایندگان و انتخاب شش نفر حقوقدان اعضای شورای نگهبان».
طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان در توضیح این اصل قانون اساس گفته که بررسی صلاحیت و بررسی اعتبارنامه، دو نهاد (شورای نگهبان و مجلس) برآمده از قانون است و نتیجه هر دو، اعتبار حقوقی دارد. اولی مستند به اصل ۹۹ و دومی مستند به اصل ۹۳ قانون اساسی است. انجام دقیق آن‌ها وظیفه شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی است و تصویب یا عدم تصویب اعتبارنامه حق قانونی نمایندگان است.
روند بررسی اعتبارنامه‌های مجلس دوازدهم از دوشنبه آغازشده است
دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه این هفته آغاز به کار کرد. یکی از دستور کارهای دوره جدید تعیین شعب 15گانه برای بررسی اعتبارنامه منتخبان بود. در روز افتتاحیه نمایندگان بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس بین 15 شعب بررسی اعتبارنامه تقسیم شدند. در روز افتتاحیه شعب تشکل جلسه دادند و اعضای هیئت‌رئیسه هر شعبه مشخص شد.
روز گذشته اسامی اعضای هیئت‌رئیسه شعب و اعضای کمیسیون تحقیق در صحن مجلس شورای اسلامی قرائت شد.
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان جلسه علنی روز گذشته اعلام کرد که دستور جلسه روز پنج‌شنبه بررسی اعتبارنامه منتخبان مجلس دوازدهم خواهد بود.
اعتبارنامه‌هایی که نسبت به آن‌ها اعتراضی وجود ندارد
بر اساس ماده 29 آیین‌نامه داخلی مجلس شعبه موظف‌اند حداکثر ظرف مدت سه روز کاری گزارش تأیید آن دسته از اعتبارنامه‌های واصله را که معترض ندارند، به‌صورت یکجا به هیئت‌رئیسه ارسال کند تا برای تصمیم‌گیری مجلس در دستور کار قرار گیرد.
معترضان 3 روز فرصت دارند اعتراض خود را ثبت کنند
همچنین در ماده 28 آمده است که چنانچه هر یک از نمایندگان به اعتبارنامه‌ای معترض باشد، ظرف مدت سه روز از تاریخ انتشار اعتبارنامه منتخبان حداکثر تا پایان وقت اداری روز سوم، موظف است اعتراض کتبی خود را امضا و به انضمام مدارک و اسناد مربوط به شعبه ذی‌ربط تقدیم کند.
بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی زمان اعتراض به اعتبارنامه نمایندگان منتخب امروز به پایان می‌رسد.
در تبصره 1 ماده 28 آمده که شعبه موظف است عدم رسیدگی شورای نگهبان به موضوع مورد اعتراض یا حادث‌شده آن بعد از اعلام صحت انتخابات را احراز کند.
صحن مجلس تصمیم نهایی را می‌گیرد
در ماده 29 آیین‌نامه آمده است که اعتبارنامه‌هایی که مورد اعتراض نمایندگان قرارگرفته است، حداکثر ظرف مدت پنج روز کاری توسط شعبه رسیدگی می‌شود. درصورتی‌که نظر شعبه تأیید اعتبارنامه باشد، گزارش تأیید آن برای تصمیم‌گیری به مجلس ارائه می‌شود. چنانچه نظر شعبه رد اعتبارنامه باشد، از طریق هیئت‌رئیسه مجلس به کمیسیون تحقیق ارجاع خواهد شد تا پس از رسیدگی و ارائه گزارش، برای تصمیم‌گیری مجلس در دستور کار قرار گیرد.
در تبصره همین ماده نیز آمده که شعبه موظف است حداقل بیست‌وچهار ساعت قبل از بررسی اعتبارنامه از معترض یا معترضان جهت توضیح اعتراض و از نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش مورد اعتراض قرارگرفته جهت دفاع دعوت به عمل آورد.
کمیسیون تحقیق 15 روز مهلت دارد به اعتراض رسیدگی کند
اگر نظر شعبه بر رد اعتبارنامه باشد هیئت‌رئیسه آن را به کمیسیون تحقیق ارجاع می‌دهد. در ماده 31 آیین‌نامه آمده که کمیسیون تحقیق حداکثر ظرف مدت پانزده روزبه دلایل و توضیحات کتبی شعب و معترض یا معترضان رسیدگی می‌کند و پس از استماع و بررسی توضیحات معترض یا معترضان و دفاعیات کتبی یا حضوری نماینده مورد اعتراض، نظر خود را به مجلس ارسال می‌کند.
چنانچه کمیسیون تحقیق، اعتبارنامه رد شده از سوی شعبه را رسیدگی کند و نظر به تأیید اعتبارنامه داشته باشد، گزارش آن برای تصمیم‌گیری مجلس در دستور کار قرار می‌گیرد.
اعتبارنامه رد شده چگونه در صحن بررسی می‌شود؟
اگر کمیسیون تحقیق نظرش بر تائید اعتبارنامه باشد باید گزارش تائید را به مجلس ارائه کند و مجلس نسبت به آن تصمیم بگیرد. در ماده 32 به این نکته ذکرشده است که درصورتی‌که نظر کمیسیون تحقیق مبنی بر رد اعتبارنامه باشد گزارش آن حداکثر به مدت پانزده دقیقه در مجلس مطرح و ادله رد اعتبارنامه ارائه می‌شود.
نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش توسط کمیسیون رد شده است حداکثر به مدت سی دقیقه فرصت دارد تا از خود دفاع کند، ضمن اینکه می‌تواند بخشی از وقت خود را حداکثر به دو نفر از نمایندگان واگذار کند، سپس گزارش کمیسیون تحقیق به رأی گذاشته می‌شود.
رأی‌گیری برای اعتبارنامه مورد اعتراض مخفی انجام می‌شود
در هر مرحله رأی‌گیری برای اعتبارنامه مورد اعتراض رأی‌گیری مخفی و با ورقه مخصوص انجام می‌شود.
