به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در شروع کار دولت سیزدهم نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی دچار انحراف از میانگین روند بلندمدت خود شده بود، در همین راستا بانک مرکزی سیاست کنترل رشد نقدینگی و پایه پولی را به عنوان عوامل اصلی تورم در دستور کار خود قرار داد. بر همین اساس، بازگشت نرخ رشد نقدینگی به 24 درصد در ابتدای سال 1403 که کمتر از میانگین بلندمدت 60 ساله و 25 ساله است حاکی از توفیق بانک مرکزی در اجرای این سیاست دارد.
حجم نقدینگی مقدماتی در پایان سال 1402 به رقم 78774.5 هزار میلیارد ریال رسیده است به طوری که رشد 12 ماهه آن معادل 24.3 درصد است. بدین ترتیب رشد نقدینگی طی یک روند نزولی از 40.6 درصد در پایان سال 1399 و 39 درصد در پایان سال 1400 به 31.1 درصد در پایان سال 1401 کاهش یافته و با تداوم این روند نزولی رشد نقدینگی به 24.3 درصد در پایان سال 1402 رسید.
این امر بیانگر توفیق بانک مرکزی در کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها و دستیابی به اهداف کنترل مقداری کل‌های پولی و مدیریت رشد نقدینگی در محدوده هدف تعیین شده برای سال 1401 (30 درصد) و توفیق کامل بانک مرکزی در محدوده هدف تعیین شده برای پایان سال 1402 است، به طوری که 0.7 واحد درصد پایین‌تر از سطح تعیین شده در برنامه پولی تنظیم شده برای هدف 25 درصدی در سال 1402 بوده است. لازم به اشاره است نرخ رشد 12 ماهه نقدینگی در پایان مرداد ماه 1400 معادل 39.1 درصد اعلام شده است.
رشد 12 ماهه نقدینگی در پایان فروردین ماه سال 1403 به 24.1 درصد رسید که نشان‌دهنده تدوام روند نزولی متغیر مذکور در ابتدای سال 1403 است.
پیشرفت نسبت به متوسط عملکرد دولت‌های قبل
پیشرفت نسبت به متوسط عملکرد سه ساله پایانی دولت قبل رشد متوسط 12 ماهه (استمراری) نقدینگی در دولت سیزدهم (پایان فروردین‌ماه سال 1403 نسبت به پایان مردادماه 1400) معادل 30.5 درصد بوده است.
رشد متوسط 12 ماهه (استمراری) نقدینگی در سه سال پایانی دولت دوازدهم (پایان مردادماه سال 1400 نسبت به پایان مردادماه 1397) معادل 33.5 درصد است.بر اساس آخرین آمار و اطلاعات رشد 12 ماهه نقدینگی در پایان فروردین ماه سال 1403 معادل 24.1 درصد است.
این درحالیست که رشد متوسط 12 ماهه (استمراری) نقدینگی از ابتدای دولت نهم (مرداد 1384) تا پایان دولت دوازدهم (پایان مرداد ماه 1400) معادل 30.0 درصد بوده است.* کنترل پایه پولی؛ کاهش 14.2 واحد درصدی رشد پایه پولی در دو سالبر اساس آمار و اطلاعات مقدماتی، پایه پولی در پایان سال 1402 رشدی معادل 28.1 درصد نسبت به پایان سال 1401 داشته است.
این در حالی است که حجم پایه پولی در پایان سال 1401 نسبت به پایان سال 1400، رشدی معادل 42.3 درصد را تجربه نمود.در تحلیل کل‌های پولی و تاثیر آن بر تورم، متغیر نقدینگی (که نمایانگر مجموع خلق پول بانک‌ها و بانک مرکزی است) از اهمیت بالایی برخوردار است.
بانک مرکزی در جهت دستیابی به هدف رشد نقدینگی تعیین شده در سال 1401 با پیگیری جدی سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری و جریمه بانک‌های متخلف از طریق افزایش نسبت سپرده قانونی در سطح شبکه بانکی به میزان نیم واحد درصد بر اساس بند 3 از چهل و نهمین صورت‌جلسه مورخ 3/10/1401 هیات عامل بانک مرکزی و همچنین در دی ماه سال 1402 با افزایش 0.5 واحد درصدی سپرده قانونی تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری،
اقدامات موثری را در جهت کنترل و کاهش قدرت خلق پول بانک‌ها و در نهایت کاهش رشد نقدینگی انجام داد.هرچند در این میان ناترازی برخی از بانک‌ها و موسسات اعتباری و نیاز آنها به ذخایر برای تادیه سپرده قانونی نزد بانک مرکزی منجر به افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و افزایش پایه پولی شد، لیکن با پیگیری برنامه اصلاح نظام بانکی در سال 1402 و تداوم جدی برنامه کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری ضمن کاهش رشد پایه پولی، رشد نقدینگی نیز در سال 1402 در سطحی پایین‌تر از سطح هدف تعیین شده (25 درصد) محقق شد.
نرخ رشد 12 ماهه پایه پولی در پایان مردادماه 1400 معادل 42.1 درصد بوده است.رشد متوسط 12 ماهه (استمراری) پایه پولی در دولت سیزدهم (پایان اسفندماه سال 1402 نسبت به پایان مردادماه 1400) معادل 34.4 درصد بوده است. این در حالی است که نرخ رشد 12 ماهه پایه پولی در پایان مردادماه 1400 معادل 42.1 درصد اعلام شده است.کنترل رشد نقدینگی و پایه پولی نتیجه اعمال مجموعه‌ای از سیاست‌ها مانند افزایش نسبت سپرده قانونی، عملیات بازار باز و از همه مهمتر کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها بوده است.
