به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کرسی علمی که به انواع کرسی های نظریه پردازی، نوآوری و نقد تقسیم می شود عبارت است از: مسند علمی ثابتی که برای حمایت از نظریه ها و نقدها و داوری دربارة آن ها تأسیس می شود، که نوعاً یکی از شخصیت های علمی نخبة موجه رشتة مربوط به آن کرسی، رئیس آن می شود و جمعی از صاحب نظران دارای رتبه در آن حوزه، شورای علمی و اعضای پیوستة آن کرسی می شوند.
طیفی از صاحب نظران از دانشگاه ها و حوزه های علمیه مختلف، که نمی توانند ارتباط مستمر با آن کرسی داشته باشند به عنوان اعضای وابسته با هر کرسی همکاری می کنند.
اما کرسی ها گاه برای ارائه نظریات جدید تشکیل می شوند. در واقع به تعبیر دقیق تر، جلسات دفاع و داوری برای قضاوت و ارزیابی مدعاهای جدید تشکیل می شود؛ گاه صاحب نظری می گوید: من نظریه یا علمی جدید تأسیس کرده ام، یا یک نوآورده دارم که در حد نظریه نیست ولی جدید است.
با شرایطی اجلاسیه در حضور شورای داوری و کمیتة ناقدان تشکیل می شود؛ هر چند جلسه که لازم باشد، نظرات و پرسش ها مطرح می شود، نقدها انجام می شود، دفاع ها صورت می گیرد، تا این که جمع به کفایت مذاکرات علمی می رسند. در این هنگام جلسه محرمانه ای برای داوری با حضور اعضای داوران و بدون حضور ناقدان و صاحب نظر تشکیل می شود و قضاوت می کنند و می گویند این نظریه یا بالاتر از نظریه بود، یا پایین تر از آن بود، یا نقد بود. و هر کدام از این ها که بود چه امتیازی می شود به آن داد؟ یک نوآورده و یک مدعا ممکن است بین ۰ تا ۱۰۰ امتیاز را احراز کند؛ اگر امتیاز به ۶۰ رسید، مقبول قلمداد می شود. برای امتیاز بالای ۶۰ هم رتبة آن نظر را مشخص می کند.
تعریف کرسی آزاد اندیشی
کرسی های آزاداندیشی به نشست هایی می گویند که افراد برای اظهار نظرهای غیر متعارف خودشان در حضور جمع نخبه تشکیل می دهند. آنجا بنا نیست که داوری بشود و امتیاز داده شود و رتبه تعیین گردد، بلکه مجالی است برای ارائه نظرات مخالف و مغایر و متفاوت با نظرات شایع و رایج. پس ما در کرسی های آزاداندیشی شورای داوری و امتیازدهی نهایی نداریم. اما کمیته های ناقد داریم؛ ناقدانی وجود دارند که نظریات فرد را نقد می کنند.
کرسی های مناظره هم کرسی هایی است که دو صاحب نظر در تقابل با یکدیگر، به مواجهه علمی حضوری می پردازند و حرف های متفاوتشان را با هم رد و بدل می کنند و همدیگر را نقد می کنند تا هر کس که توانست، نظریات خودش را به کرسی اثبات برساند. البته کرسی های مناظره، هم شورای داوری دارد و هم کمیتة ناقدان.
در خصوص جایگاه کرسی ها، کرسی ها از یک نظر دو نوع هستند: کرسی های علمی و کرسی های ترویجی. کرسی های علمی، جلساتی هستند که برای دفاع و داوری راجع به یک نظر جدید، چه ایجابی و چه سلبی، تحت حمایت هیئت حمایت از کرسی های نظریه پردازی و در چارچوب فرآیند مصوب تشکیل می شود، که اگر تشکیل شد آثار حقوقی بر آن مترتب است؛ در ارتقای اعضای هیئت علمی مؤثر است؛ در این که احیاناً بنیاد ملی نخبگان امتیازاتی قائل شود و خدماتی را ارائه کند؛ و او را به جشنواره های علمی بین المللی مثل جشنوارة فارابی معرفی کند و جایزه بدهد و سایر آثار حقوقی که به آن کرسی و جشنواره تعلق دارد، بر آن مترتب شود مؤثر است.
اما کرسی ها و اجلاسیه های ترویجی همان طور که از اسمش پیداست، صرفاً جنبة ترویجی دارد و بیش تر برای نشاط علمی و ایجاد فضای باز برای ارائه نظرات رقیب و مخالف و متفاوت تشکیل می شود و آثار حقوقی بر آن مترتب نیست.
نظر رهبر انقلاب درخصوص کرسی‌های آزاد اندیشی
خیلى از این حرفهایى که دوستان در اینجا گفتند، حرفهایى است که تکلیف آنها باید در خود جلسات دانشجویى و در بحثهاى آزاد دانشجویى معین بشود؛ که من یادداشت کردم، این «کرسى‌‌هاى آزاد اندیشى» که ما مطرح کردیم که مستلزم بحثهاى آزاد دانشجویى در محیط دانشگاهها است، بسیارى از مسائلى را که در اینجا دوستان مطرح کردند، میتواند تعیین تکلیف کند، روشن کند؛ جهات مثبت و منفىِ هر مطلبى را در بحثهاى دانشجویى باید بتوانند به دست بیاورند.۱۳۹۳/۰۵/۰۱
معاون فرهنگی وزیر علوم چه می‌گوید؟
عبدالحسین کلانتری در اختتامیه نشست کارشناسان کرسی‌های آزاداندیشی دانشگاهها گفت: پیروزی‌های اخیر رزمندگان فلسطینی بزرگ و بی‌نظیر است و تحلیل‌گران داخلی و خارجی در بزرگی و اهمیت این پیروزی‌ها اختلاف ندارند.
وی افزود: در ظاهر غزه در محاصره اسراییل است ولی امروزه ابتکار عمل را جریان مقاومت در دست دارد و اسراییل در محاصره است. شالوده پوشالی رژیم جعلی اسراییل فروریخته و مدیریت امروز آنجا دست آمریکاست.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم پیروزی‌های اخیر را در نتیجه دم مسیحایی امام خمینی (ره) و شهید حاج قاسم سلیمانی دانست و گفت: امام انقلاب را محصور به مرزهای ایران ندانست و دنبال سلطه جهانی با نفوذ در قلب‌ها و افکار بود.
کلانتری گفت: مردم مسلمان و سایر کشورها با فلسطین همدردی کردند و دولت‌ها کمترین اثرگذاری را داشته‌اند آیا این همنوایی در محکومیت اسراییل در راستای امت واحده که امام مطرح کرده بود نیست.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: آزادی در کنار استقلال از شعارهای اصلی انقلاب بود. آزادی که تفاوت مشخصی با اندیشه لیبرالیستی و سوسیالیستی داشت. آزادی مدنظر انقلاب آن را به آزادی نفس تقلیل نمی‌داد و دنبال آزادی اندیشه در مسیر شکوفایی هویت انسان بود.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: تمام آزادی‌هایی که نظام لیبرالیستی بنا کرده برای سرکوب آزادی اندیشه است. در دل آمریکا آزادی هم‌جنس‌گرایی است ولی اجازه نقد هولوکاست و اجازه اعتراض به اسراییل نیست.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: انقلاب اسلامی داعیه‌دار نگاه جدیدی به کرامت انسان شد و سعی کرد در دوگانه آزادی و عدالت و آزادی امنیت مسیر تاریخی خود را پیدا کند.
وی به فرازهایی از بیانات رهبر انقلاب اسلامی درباره آزاداندیشی اشاره کرد که فرمودند: آزاداندیشی در کشور ما مظلوم است و فرمودند تشکل‌ها برای رشد خود دنبال آزاداندیشی باشند. با نگاه به بیانات رهبر معظم انقلاب معلوم می‌شود ولنگاری و تحجر دو لبه تیغ یک قیچی هستند که آزاداندیشی را در تنگنا قرار می‌دهد.
آزاداندیشی مورد تاکید رهبری
کلانتری گفت: آزاد فکری معرفتی و سیاسی در دانشگاهها مورد تاکید رهبر انقلاب است. از نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، بدون آزاداندیشی امکان رشد علمی و فرهنگی وجود ندارد و ایشان معتقد هستند که بدون آزاد اندیشی امکان شکل گیری تمدن نوین وجود ندارد.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: ایجاد محیط آزاداندیشی وظیفه مسئولان است هرچند برای آنان هزینه بر باشد. باید تجربه‌های موفق بیان نظرات و آزاداندیشی را مستند و به دانشجویان ارائه کنیم تا مرز آزاداندیشی مدنظر ما و هرج و مرج روشن شود.
کلانتری در ادامه گفت: اگر آزاداندیشی در دانشگاهها به خوبی تجربه شود به سایر بخش‌های جامعه تسری می‌یابد و بسیاری از مشکلات جامعه حل می‌شود. به زودی اولین دوره جشنواره کرسی‌های آزاداندیشی با محوریت وزارت علوم برگزار می‌شود.
گزارش از عرفان عباسی
