به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بازار آشفته و پرتلاطم خودرو طی سال های 1397 تا 1400 هنوز از خاطر مردم نرفته است، در واقع بعد از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها علیه ایران و خروج خودروسازان خارجی کره‌ای، فرانسوی و ... از کشورمان تولید و عرضه خودرو دچار افت شدیدی شد بطوری که با کاهش تولید به زیر یک میلیون دستگاه بازار خودرو کشور دچار تلاطمات بسیار از جمله افزایش قیمت شد.
تولید کنندگان نیز با مسائلی از جمله نبود قطعه و پیرو آن انباشت خودروهای ناقص در پارکینگ های مواجه شدند. بطوریکه در سال 1397، 1398، 1399 و 1400 به ترتیب 200، 250، 250 و 200 هزار خودروی ناقص در کشور تولید شد.
در این شرایط طی سال های 1397 تا 1400 هر ساله تولید خودرو کمتر از یک میلیون دستگاه بود و این در حالی است که در سال 1396 در مجموع یک میلیون و 535 هزار خودرو تولید شده بود.
ایجاد سامانه یکپارچه خودرو در راستای نظارت بر تولید و عرضه
در این شرایط با روی کارآمدن دولت سیزدهم عزم جدی برای بهبود وضعیت صنعت خودروسازی کشور با فرمان 8 ماده ای رئیس جمهور شهید برای بهبود وضعیت صنعت خودروسازی کشور آغاز شد.
در واقع شهید آیت الله ابراهیم رئیسی در اواسط اسفند سال 1400 دستور العملی را برای بهبود صنعت خودروسازی کشور ابلاغ کرد و پس از آن نیز وزارت صمت با توجه به بندهای مختلف دستورالعمل مذکور از جمله افزایش 50 درصدی تولید، اقداماتی را برای ساماندهی تولید و عرضه خودرو آغاز کرد.
پیرو این دستورالعمل در اواسط اردیبهشت 1401 سیدرضا فاطمی امین وزیر وقت صمت سامانه ای تحت عنوان سامانه یکپارچه عرضه خودرو برای ساماندهی فروش و عرضه خودرو در بستر این سامانه ایجاد کرد. در ادامه نیز حذف قرعه کشی خودرو رقم خورد و عرضه خودرو به متقاضیان در سامانه یکپارچه از روش قرعه کشی به روش نوبت دهی تغییر کرد به این شکل که در هر دور از عرضه خودرو به متقاضیان در سامانه یکپارچه تمام متقاضیان در نوبت تحویل خودرو قرار می گرفتند.
با این اقدام دیگر نیاز نبود تا مشتریان واقعی برای خرید به بازار خودرو مراجعه کنند و لذا بازار خودرو به آرامش رسید و حتی در ابتدای آغاز این طرح و پس از عرضه‌های نوبت اول در اردیبهشت و خرداد 1401 شاهد کاهش قابل توجه قیمت انواع خودروها در بازار بودیم.
البته قیمت گذاری خودرو در آن مقطع توسط شورای رقابت نیز از عوامل افت قیمت خودروها در آن ایام بود.
اما علی آبادی وزیر صمت فعلی این شیوه عرضه را ادامه نداد و حتی معتقد است که سامانه یکپارچه خودرو باید حذف شود.
رشد تولید خودرو در دولت سیزدهم بعد از 4 سال افت شدید
همانطور که اشاره شد یکی از دستورات رئیس جمهور شهید رشد 50 درصدی تولید خودرو بود وزارت صمت با برنامه منسجمی که در آن مقطع تعریف کرد افزایش تولید خودرو را رقم زد بطوری که بعد از 4 سال تولید خودرو کمتر از یک میلیون دستگاه تولید خودرو در سال 1401 به یک میلیون و 348 هزار دستگاه رسید و در ادامه در سال 1402 تولید نیز باز همین تعداد خودرو تولید شد.
رفع ممنوعیت واردات خودرو دستاورد دولت سیزدهم
بخش دیگر از اقدامات دولت سیزدهم برای بهبود وضعیت خودرو واردات است. واردات خودرو از سال 1397 به دلیل ناترازی درآمدها و مصارف ارزی ممنوع شده بود اما با افزایش صادرات غیرنفتی کشور و کسب افزایش درآمدهای ارزی واردات خودرو در سال 1401 در دستور کار دولت قرار گرفت و آئین نامه آن در شهریور همان سال به تصویب دولت رسید و بالاخره پس از رفع ایرادات هیات تطبیق مجلس در آبان ماه 1401 نهایی شد.
پیرو آن نیز برنامه های وزارت صمت برای واردات خودرو آغاز شد. بطوری که بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال تا 20 تیرماه 8 هزار و 257 دستگاه خودرو به ارزش 165 میلیون دلار از گمرکات کشور ترخیص شده و 5 هزار و 200 دستگاه خودرو نیز در مرحله تشریفات ترخیص قرار دارد.
مهدی ضیغمی رئیس سازمان توسعه تجارت نیز گفته است حدود 1.5 میلیارد دلار ثبت سفارش خودرو انجام شده است.
فراهم‌سازی واردات خودرو توسط اشخاص حقیقی به همت دولت
آخرین اقدام دولت سیزدهم برای واردات خودرو نیز در روزهای گذشته نهایی و اعلام شد به این صورت که دولت سال گذشته لایحه واردات خودروهای کارکرده را به مجلس تقدیم کرد و بالاخره این لایحه در سال جاری به تصویب رسید و هیات دولت نیز در روزهای گذشته این آئین نامه را که فراهم سازی شرایط برای واردات خودروهای کارکرده برای افراد حقیقی است را ابلاغ کرد.
براساس این آیین نامه تمام ایرانیان با ارائه کد ملی و با داشتن ارز دارای منشا خارجی می توانند یکی از خودروهای مورد تایید و پیشنهادی وزارت صمت را که دارای خدمات پس از فروش باشد و مدل خودرو هم در بازه 3 تا 5 ساله گذشته باشد وارد کنند.
رفع انحصار از بازار با واردات خودروهای کارکرده
به گفته سعیدمؤتمنی کارشناس بازار خودرو، واردات خودروهای روز موجب می شود مصرف سوخت در کشور کاهش یابد، همچنین با شکست انحصار خودروساز داخلی، آنها تلاش خواهند کرد در بازاری رقابتی، محصولی با کیفیت و کم مصرف تولید کنند.
وی که معتقد است افزایش قیمت خودرو بعد از ممنوعیت واردات خودرو آغاز شده است، به فارس گفت: با واردات خودروهای کارکرده حتما بازار خودرو به تعادل می رسد و می توانیم شاهد کاهش قیمت خودرو در بازار باشیم.
واردات خودروهای کارکرده باعث افت قیمت بازار می‌شود
سپهر زنگنه کارشناس بازار خودرو هم که یکی دیگر از موافقان آزادسازی واردات خودروهای کارکرده است، گفت: واردات خودروهای کارکرده برای تنظیم بازار داخلی بسیار موثر است و قطعا می تواند بر کاهش قیمت خودرو در بازار اثرگذار باشد همانطور که هم اکنون نیز بدون اینکه واردات خودروی کارکرده عملیاتی شده باشد فقط با انتشار خبر مربوط به واردات این خودروها شاهد افت قیمت خودرو در بازار هستیم.
این کارشناس اظهار داشت: در تمام دنیا واردات خودرو انجام می شود و هیچ مشکلی نیز وجود ندارد.
زنگنه بیان داشت: اما آئین نامه واردات خودرو کارکرده بندهایی دارد که به نظر می رسد برای رسیدن به اهداف واردات خودروهای کارکرده که تنظیم بازار خودرو کشور است باید بعضی از بندهای این آئین نامه تسهیل شود.
وی افزود: در آئین نامه آمده است که خودروهای وارداتی کارکرده باید مربوط به مدل خودروهای 3 تا 5 سال گذشته باشند در حالی که در این بازه زمانی جهان درگیر بیماری کرونا بود و در این سال ها تولید خودروسازان حتی خودروسازان بزرگ با افت شدید تولید مواجه بودند، بنابراین خودروهای مربوط به این سال ها در بازارهای خارجی کم است.
وی با بیان اینکه تاکید به خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی نیز یکی از موانع واردات این خودروها است زیرا با توجه به اینکه این خودروها قرار است توسط اشخاص وارد شود بنابراین خودروهای متنوعی وارد خواهد شد و قطعا هیچ شرکتی حاضر نیست خدمات پس از فروش این خودروها را بر عهده بگیرد.
زنگنه بیان داشت: در مورد شماره گذاری این خودروها جای بحث و بررسی زیادی وجود دارد زیرا معلوم نیست که یک خودرو وارداتی توسط فرد حقیقی چگونه می تواند مجوز استاندارد آلایندگی را برای شماره گذاری دریافت کند.
وی افزود: در مجموع واردات خودروهای کارکرده خوب و مصوب شدن آئین نامه مربوط به واردات خودروهای کارکرده نیز بسیار خوب است و امید است که در آینده شاهد نتایج مثبت آن باشیم اما همانطور که بیان شد شاید لازم باشد که برخی از بندهای آن تسهیل شود تا واردات توسط اشخاص حقیقی آسان تر انجام شود.
تمام تلاش دولت سیزدهم در حوزه خودرو طی سه سال گذشته تنظیم بازار خودرو کشور در جهت رفاه حال مردم بوده است که با توجه به اقداماتی برای افزایش تولید، واردات و در نتیجه ایجاد ثبات تقریبی قیمت ها و جلوگیری از جهش قیمت‌ها که در سال‌های 1397 تا 1400 شاهد آن بودیم می توان گفت که این خواسته دولت سیزدهم با تلاش های مسئولین در حد قابل توجهی محقق شده است.
