به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ششم مرداد روز ملی کارآفرینی و ترویج آموزشهای فنی و حرفه‌ای است. بدون تردید مهمترین سرمایه هر سازمان و جامعه نیروی انسانی ماهر و متخصص آن است.
اهمیت مهارت
در حقیقت به گفته کارشناسان شاید مهمترین عامل بیکاری جوانان نداشتن یک تخصص یا مهارت است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان آموزش فنی به‌‌عنوان عنصر مکمل نظام آموزشی در نظر گرفته می‌شود.
در کشور ایران هم اهمیت مهارت آموزی به خوبی احساس شده است و به همین منظور سوم تا نهم مرداد به عنوان هفته مهارت شناخته می‌شود و ۶ مرداد روز ملی کارآفرینی و آموزش های فنی و حرفه ای نام‌گذاری شده است.
سالها از تدوین نظری سرمایه انسانی میگذرد. در این مدت، نقش و اهمیت آموزشهای فنی و حرفه‌ای در توسعه اقتصادی نزد کشورهای توسعهیافته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شناخته شده است؛ بهگونهایکه بسیاری از کشور‌ها برای ایجاد تحول در توسعه اقتصادی به‌‌عنوان پیشزمینه و اولین گام، اقدام به اصلاح نظام آموزش فنی و حرفه‌ای خود و سرمایهگذاری در آن مینمایند.
آموزشهای فنی و حرفه‌ای، آموزشهایی هستند که انتظار میرود دانشآموختگان آن در زمان ورود به دنیای کار از سازگاری نسبی در مقایسه با دانشآموختگان رشتههای نظری برخوردار باشند. به‌عبارت دیگر، این دانشآموختگان باید توانایی لازم را برای اشتغال داشته باشند. نیروی انسانی در اثر تربیت و آموزش میتواند نگرش، دانش و مهارت لازم را بهدست آورد. بههمین علت، در اغلب کشورهای اروپایی و صنعتی بعد از دهه 1990م، توسعه صنعتی را در آموزش فنی و حرفه‌ای میدانند و در بهبود و رشد آن تأکید بسیار دارند.
صنعت و آموزش
آموزش فنی و حرفه‌ای بایستی از تربیت افراد برای شغلی ویژه با فراهم کردن مهارتها و دانش لازم، پا فرا‌تر بگذارد و همراه با آموزش عمومی، شخصیت و منش افراد را نیز پرورش دهد و توانایی درک، داوری، اظهار وجود و سازگاری با محیطهای گوناگون را در آنان تقویت کند. برای رسیدن به چنین هدفی، محتوای فرهنگی آموزش فنی و حرفه‌ای باید در سطحی باشد که تخصصی شدن گریزناپذیر در آموزش فنی و حرفه‌ای، راه دیگر علاقهها را سد نکند. آموزش فنی و حرفه‌ای، در جنبههای علمیتر خود از سالهای تحصیلی مدارس فرا‌تر میرود و وارد عرصه صنعت می‌شود. از اینرو با در نظر داشتن مهارتها و فنون، ممکن است مدارس، پایههای اساسی لازم را در اختیار بگذارند، اما این صنعت است که باید کارکنان جدید خود را در زمینههای خاصی که در زندگی کاری از آنان انتظار میرود، آموزش دهد و پیوسته دانش آنها را مطابق با پیشرفتهای زمان ارتقا دهد.
آموزشهای رسمی و فنی و حرفه‌ای در ایران با ایجاد «دارالفنون» آغاز شد. در این مدرسه که در سال 1238ق بهمنظور تربیت نیروی انسانی لازم در زمینههای اداری، علمی، فنی و پزشکی تأسیس شد؛ شاگردان هم درسهای نظری داشتند و هم درسهای عملی. در زمینه آموزش صنعت، در سال 1286ق، اولین هنرستان فنی با نام «مدرسه ایران و کمال» شروع به‌‌کار کرد و در سال 1303 به هنرستان صنعتی تبدیل شد. در زمینه کشاورزی، در سال 1297ق دبستان برزگر شروع به‌‌کار کرد که پس از انحلال بهجای آن، مدرسه فلاحت در تهران تأسیس شد. در زمینه آموزش خدمات در سال 1298ق، «مدرسه صنایع مستظرفه تهران» به ریاست کمالالملک در رشتههای هنری گشایش یافت.
در سال 1349 با تصویب قانون کارآموزی، آموزش در صنعت به صندوق کارآموزی واگذار گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهلحاظ اهمیت یافتن بحث استقلال و خودکفایی کشور، سامان بخشیدن به آموزشهای فنی و حرفه‌ای، مورد توجه خاص قرار گرفت و بههمین منظور، شورای عالی هماهنگی آموزشهای فنی و حرفه‌ای کشور در راستای جهتدهی به تشکیلات و پوشش دستگاههای متعدد به‌‌عنوان مجری این نوع آموزشها در سال 1359ش تشکیل شد. بنابراین مهارت آموزی باید جایگزین مدرک گرایی شود و خانواده‌ها و جوانان به جای اینکه تنها دغدغه مدرک‌های دانشگاهی را داشته باشند به فکر آموختن یک مهارت باشند چرا که فراگیری آموزش های فنی و حرفه ای نقش مهمی در رونق اشتغال، کارآفرینی و توسعه پایدار دارد و امروز بخش زیادی از فارغ التحصیلان به دلیل نداشتن مهارت بیکار هستند.
تکنولوژی در جهان امروز
هیچ ملتی نمیتواند اثر تکنولوژی را در جهان امروز انکار کند. درحقیقت، پیشرفتهای پرشتاب در همه رشتههای فنی و صنعتی در دهههای اخیر، خطوط اساسی تمدن کنونی را تعیین کرده است. اگر قرار باشد که از تکنولوژی به درستی و در جهت رفاه انسان، نه انهدام او، حداکثر بهره را ببریم، لازم است پابه‌‌پای این دگرگونیها، در آموزش فنی و حرفه‌ای نیز به پیشرفتهایی دست یابیم.
خوار شمردن آموزش فنی و حرفه‌ای به بهانه اینکه ماهیتی فرومایه دارد، درواقع، ستیز با واقعیتهای زندگی نوین و روی گرداندن از مجالهایی است که برای بهتر کردن این زندگی پیش میآید. توصیه یونسکو درباره آموزش فنی و حرفه‌ای این است که: آموزش فنی و حرفه‌ای باید بخش مکمل نظام آموزشی همهجانبه باشد، و به این سبب باید به محتوای فرهنگی آن توجه کافی بشود.»
نقش و اهمیت آموزشهای فنی و حرفه‌ای در توسعه اقتصادی نزد کشورهای توسعهیافته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شناخته شده است؛ بهگونهایکه بسیاری از کشور‌ها برای ایجاد تحول در توسعه اقتصادی به‌‌عنوان پیشزمینه و اولین گام، اقدام به اصلاح نظام آموزش فنی و حرفه‌ای خود و سرمایهگذاری در آن مینمایند. آموزشهای فنی و حرفه‌ای، آموزشهایی هستند که انتظار میرود دانشآموختگان آن در ورود به دنیای واقعی کار از سازگاری نسبی برخوردار باشند.
نیروی انسانی در اثر تربیت و آموزش میتواند نگرش، دانش و مهارت لازم را بهدست آورد. بههمین علت، در اغلب کشورهای اروپایی و صنعتی بعد از دهه ۱۹۹۰م، توسعه صنعتی را در آموزش فنی و حرفه‌ای میدانند و در بهبود و رشد آن تأکید بسیار دارند.
شاید بنیادیترین مانع در راه گسترش آموزش در برخی از کشورهای در حال رشد، همانگونه که در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز چنین است، وجود نگرش منفی بسیاری از افراد نسبت به آموزش است.
روشن است که نمیتوان نگرش‌‌ها را یک‌‌شبه دگرگون کرد، اما با آموزش فنی به‌‌عنوان عنصر مکمل نظام آموزشی و با آگاهسازی مردم نسبت به امکاناتی که آموزش فنی و حرفه‌ای در اختیار افراد قرار میدهد، تغییر نگرش‌‌ها خیلی سریع انجام خواهد گرفت.
این رویداد بزرگ ملی به منظور توسعه، ترویج و ارتقای فرهنگ مهارت آموزی، کار و کارآفرینی ، ایجاد انگیزه و عزم ملی برای دستیابی به فرصت های شغلی پایدار در مسیر اقتصاد مقاومتی و اطلاع رسانی و هدایت و فراگیر نمودن هرچه بیشتر آموزش های مهارتی در سراسر کشور به طور هماهنگ برگزار می شود.
اطلاع رسانی گسترده از فعالیت ها، خدمات و برنامه های سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور با استفاده از ظرفیت های رسانه ای، راه اندازی کمپ اطلاع رسانی مشاوره"مهارت و اشتغال" در سطح شهر، برپایی نمایشگاه دستاوردهای مهارتی در سطح استان ها، برگزاری مسابقات مهارتی از جمله برنامه های جشنواره مذکور در طول هفته ملی مهارت می باشد.
آموزش فنی و حرفه‌ای بایستی از تربیت افراد برای شغلی ویژه با فراهم کردن مهارتها و دانش لازم، پا فرا‌تر بگذارد و همراه با آموزش عمومی، شخصیت و منش افراد را نیز پرورش دهد و توانایی درک، داوری، اظهار وجود و سازگاری با محیطهای گوناگون را در آنان تقویت کند.
برای رسیدن به چنین هدفی، محتوای فرهنگی آموزش فنی و حرفه‌ای باید در سطحی باشد که تخصصی شدن گریزناپذیر در آموزش فنی و حرفه‌ای، راه دیگر علاقهها را سد نکند. آموزش فنی و حرفه‌ای، در جنبههای علمیتر خود از سالهای تحصیلی مدارس فرا‌تر میرود و وارد عرصه صنعت می‌شود. از اینرو با در نظر داشتن مهارتها و فنون، ممکن است مدارس، پایههای اساسی لازم را در اختیار بگذارند، اما این صنعت است که باید کارکنان جدید خود را در زمینههای خاصی که در زندگی کاری از آنان انتظار میرود، آموزش دهد و پیوسته دانش آنها را مطابق با پیشرفتهای زمان ارتقا دهد.
گزارش از عرفان عباسی
