به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از اقداماتی که در ابتدای مجالس شورای اسلامی صورت می‌گیرد تشکیل کمیسیون‌های تخصصی است، بر همین اساس پس از آغاز به کار مجلس دوازدهم در ۷ خرداد و انتخاب رئیس و اعضای هیأت رئیسه مجلس، اعضا و هیئت‌رئیسه برخی از کمیسیون‌های تخصصی مجلس هم انتخاب و اعلام شدند. اکنون ۲ ماه از آغاز به کار مجلس می‌گذرد؛ اما همچنان ۲ کمیسیون فرهنگی و قضایی هنوز تشکیل نشده‌اند.
در ماده ۳۸ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی آمده که «مجلس دارای کمیسیون‌های تخصصی و کمیسیون‌های خاص با محدوده وظایف مشخص به‌شرح مذکور در آیین‌نامه داخلی مجلس است. تعداد اعضای کمیسیون‌های تخصصی، حداقل نوزده و حداکثر بیست و سه نفر است و تعداد اعضای کمیسیون‌های خاص طبق مواد (۳۹) تا (۴۴) آیین‌نامه داخلی تعیین می‌شود.»
بااین‌حال تاکنون ۲ کمیسیون فرهنگی و قضایی نتوانسته‌اند به حد نصاب تعداد ذکر شده در ماده ۳۸ آئین‌نامه داخلی مجلس برسند. تا به امروز ۱۰ نفر از نمایندگان نام خود را در کمیسیون فرهنگی به ثبت رسانده‌اند که اسامی این ۱۰ نماینده بدین قرار است؛ مرتضی آقاتهرانی، حسنعلی اخلاقی، امیرحسین بانکی‌پور، امیرحسین ثابتی، علی خزائی، احمد راستینه، حمید رسائی، اسماعیل سیاوشی، بیژن نوباوه‌وطن، سید علی یزدی‌خواه.
دلیل عدم استقبال از برخی کمیسیون‌ها چیست؟
حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس با اشاره به علت عدم استقبال نمایندگان از کمیسیون فرهنگی و قضائی، گفت که نمایندگان باتوجه‌به سوابق و تخصص خود در کمیسیون عضو می‌شوند. به طور مثال کسانی که سابقه عمرانی دارند نمی‌توانند و نمی‌خواهند به عضویت کمیسیون فرهنگی درآیند.
وی اضافه کرد: البته در جلسه‌ای که نماینده شورای نگهبان نیز حضور داشت بحث تشکیل کمسیون فرهنگی مطرح شد و قرار شد تا آخر این هفته کمیسیون فرهنگی شکل گیرد. سلیمی تصریح کرد: علاوه بر این علاقه افراد نیز بر انتخاب کمیسیون تأثیرگذار است. علاقه موجب حضور مؤثر نماینده می‌شود. علاقه افراد در هر دوره باعث شده که برخی کمیسیون‌ها به حدنصاب نرسند و بعضی کمیسیون‌ها پر طرف‌دار باشند.
وی خاطرنشان کرد: در جلسه‌ای که نماینده شورای نگهبان نیز حضور داشت بحث تشکیل کمسیون فرهنگی مطرح شد و قرار شد تا آخر این هفته کمیسیون فرهنگی شکل گیرد. "البته برخی نمایندگان اذعان کرده‌اند، بعضی مزایای احتمالی، سفرهای خارجی و غلبه نگاه محلی بر ملی از جمله دلایلی است که این تقاضای نامتوازن را درباره کمیسیون‌های مجلس ایجاد کرده است."
اصلاح یک ماده در مجلس برای تشکیل سریع‌تر کمیسیون فرهنگی
مجلس در چند هفته اخیر به اصلاح این ماده پرداخت تا این ۲ کمیسیون مهم هر چه سریع‌تر شکل بگیرد. در سی‌ام خرداد‌ماه علیرضا سلیمی نماینده تهران در جلسه علنی مجلس تقاضای دو فوریت طرح اصلاح ماده ۳۸ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی را کرد.
در ۳۱ خرداد طرح محمّدقسیم عثمانی سخنگوی کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی به توضیح طرح عادی اصلاح ماده ۳۸ پرداخت؛ اما باتوجه‌به دیدار نمایندگان با رهبر انقلاب ادامه بررسی‌ها به‌روز دیگری موکول شد.دوم مردادماه کلیات و جزئیات این طرح در صحن علنی مجلس به تصویب رسید و به شورای نگهبان ارسال شد. اکنون طرح برای اصلاحات ایرادات شورای نگهبان به صحن مجلس عودت پیدا کرده است.
ایرادات شورای نگهبان به طرح مجلس
هادی طحان‌نظیف سخنگوی شورای نگهبان در نشست خبری با بیان ایرادات شورا به «طرح اصلاح تبصره یک ماده ۳۸ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی»، گفت: از نظر اعضای شورای نگهبان، تفویض تعیین حداقل اعضای کمیسیون‌های مجلس نیازمند تقنین است و امکان واگذاری آن بدون ذکر ضابطه‌ای به یک هیئت، خلاف اصل ۸۵ قانون اساسی شناخته شد. اگر مجلس اصلاحات لازم را انجام بدهد، مجدد این طرح را مورد بررسی قرار خواهیم داد. امیدواریم تدبیری اتخاذ شود که در هر دوره با این موضوع مواجه نباشیم که برخی از کمیسیون‌های تخصصی مجلس امکان تشکیل نداشته باشند.
رفع ایرادات در مجلس
مجتبی یوسفی عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس به روند پیگیری اصلاح ماده ۳۸ قانون آئین‌نامه داخلی مجلس اشاره کرد.یوسفی گفت: بر اساس آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی باید تعداد اعضا کمیسیون حداقل ۱۹ و حداکثر ۲۳ نفر باشد. اگر به این تعداد نرسید کمیسیون‌ها نمی‌توانند تشکیل شوند.
وی افزود: در حال حاضر ۲ کمیسیون فرهنگی و قضایی به حدنصاب نرسیده است. ازاین‌جهت اصلاحات ماده ۳۸ آیین‌نامه داخلی را قبل از تعطیلات تصویب کردیم که حداقل را کاهش دهیم تا این ۲ کمیسیون مهم بتواند تشکیل شود.
عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: شورای نگهبان اشکالاتی را گرفتند که هفته گذشته در هیئت‌رئیسه مورد بررسی قرار دادیم. بنا شد یکشنبه یعنی امروز با اصلاحاتی که صورت می‌گیرد مجدداً ماده ۳۸ در دستور کار قرار گیرد تا ایرادات شورای نگهبان برطرف شود.یوسفی با اشاره به اهمیت اصلاح ماده ۳۸ آئین‌نامه داخلی مجلس، گفت: تشکیل کمیسیون فرهنگی و قضائی حائز اهمیت است.
این ۲ کمیسیون برای انتخاب وزرا باید نظر دهند. انتخاب ۳ وزیر به صورت مستقیم با کمیسیون فرهنگی در ارتباط است. بنا بر قانون کمیسیون فرهنگی وظیفهٔ بررسی وزرای "فرهنگ و ارشاد اسلامی" و "میراث فرهنگی و گردشگری " را بر عهده دارد.وی اظهار داشت: همچنین کمیسیون قضایی در مورد وزیر دادگستری باید نظر دهد.
از این جهت آیین‌نامه این هفته باید اصلاح شود.عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: شاید در مورد هیئت رئیسه و رئیس کمیسیون گمانه‌زنی شده باشد اما انتخاب با اعضای کمیسیون است؛ بنابراین تا اعضا مشخص نشوند شنیده‌های پیرامون ریاست این ۲ کمیسیون قطعی نیست.
گفتنی است به حد نصاب نرسیدن کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی موضوع تازه‌ای نیست. در ادوار گذشته نیز مجلس شاهد این اتفاق بوده است. در مجلس دهم نیز این اتفاق رخ داد پس از دو هفته‌ی کاری تنها چهار نفر متقاضی کمیسیون فرهنگی بودند.
