به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ پژوهشگران برای اطلاع از آخرین دستاوردهای علمی در دیگر مراکز علمی دنیا نیازمند دسترسی به پایگاه‌های علمی بین‌المللی هستند و دانشگاه‌ها باید از طریق خرید اشتراک امکان دسترسی به این پایگاه‌ها را فراهم کنند. با این وجود سال‌هاست به دلیل بدهی انباشته، دسترسی دانشگاهیان کشور به پایگاه‌های علمی بین‌المللی، قطع شده است.
مشکل دسترسی دانشگاهیان به پایگاه‌های علمی مربوط به امروز و دیروز نیست و دانشگاه‌ها بیش از یک دهه است که با این چالش دست به گریبان هستند. برای مثال؛ سال ۱۳۹۴ دکتر وحید احمدی؛ معاون پژوهشی وقت وزارت علوم در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرده بود که ۷۰ درصد دانشگاه‌های کشور به دلیل بدهی ۴۰ میلیون دلاری باقیمانده از سال‌های قبل، به پایگاه‌های علمی بین‌المللی دسترسی ندارند. در آن زمان مقرر بود که بدهی دانشگاه‌ها به این پایگاه‌ها به صورت اقساط پرداخت شود. همچنین وی اظهار کرده بود که باید در بودجه سال ۹۵ اعتباراتی برای دسترسی به پایگاه‌های علمی بین المللی دیده شود و همچنین این موضوع در بودجه متمرکز وزارت علوم نیز لحاظ شود که البته این امکان فراهم نشد.
موضوع بدهی انباشته به پایگاه‌های علمی ادامه داشت و موجب اعتراض دانشگاهیان شده بود. در یک سال اخیر مسئولان وزارت علوم بارها در مورد تلاش‌های انجام شده برای برقراری اتصال دانشگاه‌ها به پایگاه‌های علمی بین‌المللی اطلاع‌رسانی کردند ولی این تلاش‌ها به نتیجه نرسیده بود.
در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ با مجوز مقام معظم رهبری ۱۰۰ میلیون یورو برای تجهیز آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها از صندوق توسعه ملی برداشته شد و به گفته دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم؛ معادل ۱۰ میلیون یورو از این ۱۰۰ میلیون یورو برای پرداخت بدهی به پایگاه‌های علمی در نظر گرفته شد.
تلاش‌ها برای پرداخت این بدهی ادامه داشت ولی به خاطر برخی مشکلات، انتقال این پول دچار چالش شده بود. روز اول مردادماه معاون پژوهشی وزیر علوم در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها خبر داد که با مذاکرات سنگین، بدهی ۲۷ میلیون یورویی ۱۲ ساله، با پرداخت ۸ میلیون یورو در حال تسویه است.
وی اعلام کرد: مراحل انتقال پول به مراحل نهایی نزدیک شده است و در حال حاضر با وجود اینکه بدهی به طور کامل پرداخت نشده، ولی مذاکرات برای اتصال پایگاه‌ها آغاز شده است.
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات به عنوان دبیرخانه شورای تأمین منابع علمی کشور، متولی پیگیری موضوع دسترسی دانشگاه‌ها به پایگاه‌های علمی است. دکتر محمد حسن‌زاده رئیس ایرانداک و رئیس شورای تأمین منابع علمی کشور به خبرنگار مهر اعلام کرد که از روز گذشته (۲۰ مرداد) دسترسی دانشگاه‌ها به پایگاه‌های علمی امکان‌پذیر شده است.
دکتر محمد حسن‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اعلام خبر برقرار شدن دسترسی دانشگاه‌ها به پایگاه‌های علمی بین‌المللی گفت: با پیگیری‌های ایرانداک و پشتیبانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بخش عمده بدهی به پایگاه‌های علمی پرداخت شده است و دسترسی دانشگاه‌ها و مؤسسات زیرمجموعه وزارت علوم به پایگاه‌های اطلاعاتی «الزویر» شامل «اسکوپوس» و «ساینس دایرکت» از بیستم مرداد ماه برقرار شد.
وی خاطر نشان کرد: حدود ۸۰ درصد از نیازهای دانشگاهیان از این طریق دسترسی به اسکوپوس و ساینس دایرکت رفع می‌شود، با این حال دسترسی به سایر پایگاه‌های علمی نیز در دست پیگیری است.
حسن‌زاده با اشاره به بدهی انباشته ۱۷ ساله به پایگاه‌هایی علمی گفت: از پنج سال پیش دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی مسدود شده بود ولی دانشگاه‌ها می‌توانند از ۲۰ مردادماه، طبق روال قبلی سفارش خود را به ایرانداک اعلام کنند.
وی در مورد جزئیات نحوه دسترسی دانشگاه‌ها توضیح داد: ایرانداک بعد از دریافت سفارش دانشگاه‌ها، از طریق شورای تأمین منابع علمی کشور نسبت به عقد قرارداد و تداوم دسترسی‌ها اقدام خواهد کرد.
رئیس ایرانداک در مورد راهکار جلوگیری از انباشت بدهی و قطعی مجدد دسترسی به پایگاه‌های علمی بین‌المللی گفت: برای جلوگیری از قطع مجدد دسترسی به پایگاه‌های علمی لازم است که بودجه خرید این پایگاه‌ها به صورت متمرکز در اختیار شورای تأمین منابع علمی کشور قرار گیرد.
