به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در بررسی وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم برای تصدی وزراتخانه آموزش و پرورش، جهان نیوز گزارش ها و یادداشت های ویژه ای را با محوریت آموزش و پرورش منتشر کرد. این روزها نیز که در آستانه رای گیری در مجلس شورای اسلامی برای وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش هستیم، جا دارد که به برخی از نکات مربوط به تحول در حوزه آموزش و پرورش کشور اشاره شود:
یک: از مطالبات جدی رهبر انقلاب در مورد آموزش و پرورش و یکی از موضوعاتی که ایشان بارها به آن پرداخته اند، موضوع سند تحول آموزش و پرورش است. برای مثال، معظم له اردیبهشت امسال در دیدار با معلمان فرمودند: «ما در گذشته، چند سال این سند تحول را گذاشتیم در کشو، درش را هم بستیم! هیچ تحرکی انجام نگرفت، [لذا] ضرر کردیم. آن چند سالی که سند تحول جدی گرفته نشد، پیشرفتی پیدا نکرد، ضرر کردیم. خب حالا بحمدالله شنیدم که سند، هم مورد بازنگری قرار گرفته، که رو به اتمام است و در حال نهایی شدن است، هم «نقشه‌ی راه» برای اجرای آن آماده شده، که اینها همه مهم است. بخصوص این نقشه‌ی راه برای اجرای سند خیلی مهم است؛ بدانیم این سند را چه جوری بایستی عمل کنیم که در تمام سطوح آموزش‌وپرورش اثر خودش را ببخشد؛ این خبر خوبی است. نگذارید وقفه ایجاد بشود و کار را به طور جدی پیش ببرید».
دو: مسیر نظام تعلیم و تربیت کشور باید به گونه ای باشد که حداکثر بعد از 12 سال، استعداد دانش آموز را آشکار کند، نه اینکه هم وقت دانش آموز را بگیرد، هم وقت والدین و معلمان را بگیرد و هم سرمایه مملکت را برای او خرج کند و در نهایت، دانش آموزی را تحویل دهد که پس از دریافت مدرک دیپلم، به نوعی گیج و سردرگم است.
سه: دانش آموز خوب، لزوماً دانش آموزی نیست که معدلش نوزده یا بیست باشد و یا ذهنش پر از فرمول های فیزیک، شیمی و ریاضی باشد و ... . اتفاقاً در گذشته برخی از دانش آموزان را داشتیم که اینگونه بوده اند اما موفقیت مورد انتظار را نداشتند و یا حتی با شکست روبرو شدند. بسیاری از دانش آموزان ظرفیت ها و خلاقیت های فوق العاده در عرصه های مختلف دارند. وظیفه آموزش و پرورش، شکوفا کردن این خلاقیت ها است. متأسفانه گاهی اوقات برنامه ریزی ها به سمتی پیش می رود که نه تنها برخی خلاقیت های دانش آموزان شکوفا و بارور نمی شود، بلکه براساس یک روند فرسایشی، همان خلاقیتی که دارند نیز در فضای مدرسه نابود می شود.
چهار: متأسفانه هنوز هم برخی افراد، دانش آموز را در حد ماشین محفوظات می دانند. رهبر انقلاب در یکی از سخنرانی هایشان فرمودند: «تحول در زمینه مسائل آموزش این است که ما آموزش های دانشگاهی و دبیرستانی را، حتی دبستانی را، آموزش های عمقی قرار بدهیم؛ عمقی، کاربردی، نه صرفاً حفظی؛ درس ها و بحث های فایده‌محور را مطرح بکنید. بعضی از درس ها در مدارس ما یا در دانشگاه‌های ما تدریس می شود که برای آن کسی که دارد این را می خواند، هیچ فایده‌ای تا آخر عمرش نخواهد داشت! چون در این زمینه تخصص هم پیدا نمی کند، اطلاعش هم در این زمینه اطلاع آن چنان کارآمدی نیست؛ مثل اطلاعات عمومی یک چیزی یاد می گیرد که هیچ فایده‌ای ندارد، وقت او را هم می گیرد».
پنج: یکی از اقداماتی که در آموزش و پرورش باید به صورت جدی دنبال شود، بحث مهارت آموزی است. در این زمینه، باید به رشته های فنی و حرفه ای توجه بیشتری شود و به طور کلی نیز در زمینه مهارت آموزی باید برای همه دانش آموزان برنامه وجود داشته باشد و اقدامات اساسی صورت گیرد. یکی از اثرات مهارت آموزی این است که برای آینده، نیروی کار تولید می شود و این در پیشرفت کشور تأثیر دارد. البته این مهارت آموزی ها، در زندگی شخصی دانش آموزان هم می تواند به کار آید.
شش: آموزش و پرورش همواره باید به دنبال علم نافع باشد. رهبر معظم انقلاب در مورد علم نافع می فرمایند: «در تعلیم و تربیت کشور، علمِ سودمند، دانشِ سودمند باید تعقیب بشود. اینکه شما می گویید «آموزش و پرورش اصلاح باید گردد»، یکی از مواد مهم اصلاحی، همین است که دانشی که در اینجا تعلیم داده می شود، دانش سودمند باشد؛ این جوان بتواند از این دانش، برای بهبود زندگی خود و جامعه‌اش و پیرامونیانِ خود استفاده کند؛ علم نافع این است. علم نافع،آن {علمی} است که ما را به اهدافمان نزدیک کند، حرکت ما را آسان کند، ما را پیش ببرد؛ علم نافع این است. آن چیزهایی که در ما روحیه‌ی حرکت ایجاد می کند، ما را شکوفا می کند، ظرفیت های ما را به فعلیت می رساند، اینها علم نافع است. البته یکی از علوم نافع، آگاهی از تجربه‌های ملی و افتخارات کشور و عبرت ها و درس های تاریخ است که این هم جزو علوم نافع است».
هفت: در عرصه ورزشی، آموزش و پرورش را باید معدن استعداد دانست که می تواند قهرمان ورزشی به جامعه تحوبل دهد. از جمعیت میلیونی دانش آموزان تا دلتان بخواهد می توان قهرمان و مدال آور المپیک در رشته های گوناگون در آورد.
هشت: یکی از مهمترین نقایصی که در نظام تعلیم و تربیت مشاهده می شود این است که بُعد آموزش بر بُعد پرورش غلبه دارد. این در حالی است که پرورش از جهاتی مهمتر از آموزش است. در حقیقت، معاونت پرورشی، از ایجاد، رواج و شیوع آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی جلوگیری می کند. دانش آموزان را با هنجارهای فرهنگی و اجتماعی آشنا می کند. همچنین اهمیت دادن به موضوع پرورشی، در نهایت موجب می شود که مصالح بنیادی کشور و نظام جمهوری اسلامی برای دانش آموزان تبیین و ترسیم شود، دشمن شناسی دانش آموزان قوی شود و موجب می شود که به راحتی تحت تأثیر برخی بازی های رسانه ای و تبلیغات و افکار گمراه کننده قرار نگیرند. در حقیقت، معاونت پرورشی، بر هویت شخصی و رفتاری دانش آموزان اثر گذاری فوق العاده ای دارد.
نه: با وجود اینکه ما در یک نظام دینی قرار داریم، متأسفانه بعضاً مشاهده می شود که دانش آموزان حتی در ابتدایی ترین مسائل اعتقادی، احکام و ... دچار مشکل هستند. ضروری است که از طریق همکاری مستمر با فضلای حوزه علمیه و کارشناسان دینی، در زمینه کتب درسی – چه از نظر تعداد و موضوعات کتب دینی و چه از نظر کیفیت آنها –، در شیوه های ارائه مسائل دینی در نظام تعلیم و تربیت و همچنین در به کارگیری معلمان توانمند این عرصه، بازنگری هایی صورت گیرد.
در هر صورت، انتظار می رود که هر کسی که سکاندار وزارت آموزش و پرورش می شود، به این موارد توجه ویژه داشته باشد. البته موارد مطرح شده به این معنا نیست که در سال های گذشته در این زمینه ها مطلقاً اقدامی انجام نگرفته است، بلکه منظور این است که با همه تلاش هایی که صورت گرفته، باز هم نواقص قابل توجهی مشاهده می شود. انتظار می رود که با برطرف کردن برخی نقاط ضعف، شاهد تحول بزرگ در عرصه آموزش و پرورش باشیم.
