بررسی آیین‌نامه «نحوه نظارت بر مؤسسات آموزش عالی آزاد»

به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ موسسات آموزش عالی آزاد از نهادهای آموزشی است که با برگزاری دوره‌های آزاد کوتاه مدت، به تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز جامعه می‌پردازند.

موسسات آموزش عالی آزاد بر اساس مصوبه جلسه ۴۱۳ چهاردهم بهمن ماه ۷۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی و آیین‌نامه مصوب شورای گسترش آموزش عالی، در چارچوب مقررات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می‌کنند.

این موسسات با هدف مشارکت در ارتقای سطح دانش و فرهنگ جامعه و کمک به تربیت نیروی انسانی کارآمد و ماهر مورد نیاز بخش‌های مختلف جامعه و فراهم آوردن زمینه برای دسترسی مردم به آموزش‌های علمی – کاربردی تاسیس می‌شوند.

قلمروی فعالیت موسسات آموزش عالی آزاد در زمینه برگزاری دوره‌های آزاد تک‌درس و کوتاه‌مدت است که در ازای شرکت در این دوره‌ها به شرکت‌کنندگان، گواهینامه گذراندن دوره اعطا می‌شود. شرکت در دوره‌های آموزشی موسسات آموزش عالی آزاد منجر به برخورداری شرکت‌کنندگان از معافیت تحصیلی نمی‌شود.

بر اساس قوانین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، گواهینامه صادره از سوی مراکز آموزش عالی آزاد در حکم مدرک دانشگاهی محسوب نمی‌شود. بنابراین این دوره‌ها منجر به اعطای هیچ‌گونه مدرک رسمی دانشگاهی مانند کاردانی، کارشناسی و غیره و حتی معادل آن نخواهد شد.

این موسسات برای ایجاد دوره‌های کوتاه‌مدت و تک‌درس لازم است از دفتر آموزش‌های آزاد وزارت علوم نسبت به اخذ مجوز اقدام کنند. موسسات آموزش عالی آزاد لازم است پس از کسب مجوزهای لازم از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به ثبت برسند.

نظارت بر عملکرد موسسات آموزش عالی آزاد بر عهده معاونت آموزشی وزارت علوم بوده و این وزارتخانه در برابر تخلفات موسسات می‌تواند از صدور اخطار تا انحلال موسسه اقدام کند.

حداقل دو تن از اعضای هیات موسس این موسسات، لازم است دارای شرایط هیات علمی در سطح مربی یا بالاتر با حداقل دو سال سابقه تدریس دانشگاهی باشند. رئیس این موسسات از سوی هیات موسس به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری معرفی و پس از تایید معاون آموزشی این وزارتخانه، با حکم رئیس هیات موسس منصوب می‌شود.

وزارت علوم تحقیقات و فناوری اخیراً آئین‌نامه «نحوه نظارت بر مؤسسات آموزش عالی آزاد» را ابلاغ کرده است.

جزئیات کامل این آئین نامه به این شرح است:

هر یک از مؤسسات آموزش عالی آزاد که در این آئین نامه مؤسسه نامیده می‌شوند موظف اند کلیه مقررات فرهنگی آموزشی اداری و مالی و نیز مقررات مربوط به صلاحیت مدرسان که از طرف وزارت علوم تحقیقات و فناوری ابلاغ می‌شود را اجرا کنند.

مرکز نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت علوم تحقیقات و فناوری (عتف) و هیأت‌های استانی تابعه در حیطه وظایف و اختیارات وزارت علوم تحقیقات و فناوری بر شئون مختلف مؤسسه از جمله امور فرهنگی آموزشی اداری و مالی و فضای کالبدی و تجهیزات نظارت خواهد کرد و عملکرد آنها را به طور مستمر مورد ارزیابی قرار خواهد داد. این نظارت و ارزیابی از طرق مختلف از جمله مراجعه مستقیم به مؤسسه بازدیدهای دوره‌ای یا موردی یا ارسال پرسشنامه و استعلام کتبی دریافت و بررسی گزارش نامه‌های نظارت و ارزیابی و اطلاعات سامانه‌ها انجام خواهد شد.

مؤسسه مکلف است همکاری لازم را با هیأت‌های ناظر به عمل آورد و موجبات اعمال هر چه مطلوب‌تر این نظارت را فراهم سازد.

به منظور تسهیل در انجام نظارت و ارزیابی مؤسسه مکلف است نسبت به تشکیل پرونده استخدامی کارکنان پرونده اداری مدرسان همچنین تشکیل پرونده دانشپذیران و ثبت و ضبط مدارک لازم و اسناد مالی در آنها و تکمیل سامانه‌های معرفی شده توسط مراجع ذی صلاح اقدام نماید دفاتر و اسناد مالی نیز باید برای بررسی حفظ و نگهداری شود.

مؤسسه مکلف است نسبت به انجام اقدامات اصلاحی مورد نظر مراجع ذیربط وزارت عتف برای رفع نقایص و بهبود فرایندها در زمان تعیین شده اقدام نماید.

با توجه به لزوم رعایت مقررات توسط مؤسسه رسیدگی به تخلفات مؤسسه منوط به ابلاغ اقدامات اصلاحی توسط مرکز نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت عتف نیست.

گزارش تخلفات مؤسسات آموزش عالی آزاد توسط مراجع نظارتی وزارت عتف برای رسیدگی مطابق ضوابط این آئین نامه به کمیسیون ذی ربط شورای گسترش آموزش عالی ارسال می‌شود.

ارتکاب اعمال زیر از سوی مؤسسه تخلف محسوب می‌شود و موجب اعمال یک یا چند مورد از تنبیه‌های تعیین شده می‌شود.

عنوان و موضوع تخلفات؛ تخلفات آموزشی و علمی

رعایت نکردن ضوابط مربوط به تأمین امکانات و تجهیزات مورد نیاز دوره، رعایت نکردن مقررات دوره و سرفصل آن، برگزار نکردن کامل دوره، رعایت نکردن ضوابط به کارگیری مدرسان دارای صلاحیت، پذیرش دانشپذیر بدون کسب مجوز از وزارت پذیرش دانشپذیر خارج از ظرفیت اسمی دوره، برگزاری دوره بدون کسب مجوز از وزارت عتف، رعایت نکردن مقررات صدور گواهی دوره از جمله صدور گواهی بدون برگزاری دوره رعایت نکردن الگوی مصوب وزارت درصدور گواهی‌ها.

تخلفات مربوط به توسعه یا تحدید مؤسسات

دایر کردن شعبه شاخه نمایندگی و مانند آن بدون کسب مجوز، واگذاری مؤسسه به غیر، نداشتن فعالیت و تعطیلی مؤسسه.

تخلفات مالی و اداری

گرفتن مبلغی بیش از شهریه مصوب به هر عنوان، عودت ندادن شهریه یا مبلغ اضافه دریافتی به دانشپذیران طبق ضوابط تعیین شده توسط وزارت، رعایت نکردن مقررات اداری و مالی از جمله عدم نگهداری سوابق دانشپذیران و مدرسان و تکمیل نکردن سامانه آموزش عالی آزاد، واگذاری اداره مؤسسه به غیر از رئیس مؤسسه، استفاده از افراد فاقد صلاحیت در اداره مؤسسه، ارائه گزارش یا صدور گواهی خلاف واقع، همکاری نکردن با ناظران و بازرسان وزارت عتف و پاسخگویی ناکافی عدم ارائه گزارش دوره، همکاری با مؤسسات غیر مجاز.

سایر تخلفات

انجام هرگونه تبلیغات خلاف واقع یا غیر مجاز، استفاده از فضای مؤسسه برخلاف کاربری آموزشی مصوب، پیشگیری نکردن یا ندادن گزارش از فعالیت مغایر با مصالح نظام جمهوری اسلامی به مقامات ذی ربط، استفاده غیر مجاز از اعتبار و نشان وزارت، برگزاری دوره یا بخشی از آن در فضای غیر از مکان مصوب مؤسسه بدون کسب مجوز برگزاری همایش کنفرانس جشنواره و سایر موارد مشابه و اعطای نشان بدون کسب مجوز از مراجع ذی ربط ارائه اطلاعات غیر واقع در وبگاه یا شبکه‌های اجتماعی وابسته به مؤسسه، ارتکاب تخلفات موضوع ماده قبل موجب اعمال تنبیهاتی به شرح زیر خواهد شد.

تنبیهات

اخطار دادن به رئیس مؤسسه و یا توبیخ کتبی وی

صادر نکردن مجوز برگزاری دوره برای مدت معین یا تمدید نکردن مجوز یک یا چند دوره برای مدت معین

لغو مجوز تمام یا بخشی از دوره‌های جاری

سلب صلاحیت و عزل رئیس مؤسسه.

سلب صلاحیت عضو یا اعضای هیأت مؤسس

لغو زمینه فعالیت لغو مجوز و انحلال اصولی مؤسسه

تنبیهات ذکر شده می‌تواند توأمان باشد و در صورت انحلال مؤسسه موضوع اعلان عمومی می‌شود. در صورت ارتکاب تخلفات آموزشی و علمی، کمیسیون می‌تواند گواهی‌های صادره را ابطال نماید. در مواردی که کمیسیون ذی ربط تشخیص دهد علاوه بر اعمال تنبیهات مناسب مراتب برای پیگیری به مراجع قضائی منعکس می‌شود. در صورت تکرار تخلف تنبیه‌های مزبور تشدید می‌شود. تطبیق موارد تنبیه با تخلف و تعیین آن حسب مورد و به تشخیص کمیسیون ذیربط طبق جدول زیر انجام خواهد شد.

جدول تطبیق تنبیهات با تخلفات

نظارت بر حسن اجرای این آئین نامه بر عهده شورای گسترش آموزش عالی است و در مواردی که به تشخیص کمیسیون ذی ربط شورای گسترش آموزش عالی مفاد این آئین نامه نیاز به تفسیر داشته باشد شورای گسترش آموزش عالی به عنوان مرجع تفسیر تعیین می‌شود.

گزارش از عرفان عباسی