به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»، زنان به عنوان نیمی از جمعیت جهان، در هر پیشرفت مادی و معنوی دارای نقش مؤثری هستند؛ استفاده از ظرفیت عظیم زنان از دیرباز مورد توجه حاکمان سیاسی بوده است. برخی از دولت مردان از ظرفیت جذابیت تبلیغاتی زن بهره برده و برخی مبنای حضور اجتماعی زن را توان فکری و مدیریتی او دانستهاند. حال سوال این است که در جمهوری اسلامی ایران، زنان تا چه اندازه میتوانند نقش خود را در پیشرفت کشور ایفا کنند؟ و قوانین ایران تا چه حد حضور اجتماعی زنان را برای تحول و پیشرفت کشور به رسمیت میشناسد؟
باید دانست که در برخی کشورها به دلیل اِعمال قدرت توسعه و سلطه غرب به نام «جریان توسعه یافتگی» از زنان به عنوان کارگران ارزان قیمت و نیروی کار درجه دو استفاده میشود؛ این درحالی است که در کشورهای اسلامی که به قوانین اسلام حقیقی پایبند هستند، نقش فکری و مدیریتی زن به جای نقشهای جنسیتی و تبلیغاتی او مورد توجه است.
نقش زن را نه در قوانین کشورهای مختلف، بلکه در قوانین اسلام باید جستجو کرد؛ همان اسلامی که زن را «رب البیت» معرفی میکند و نقش مدیریتی خانه را به زن میسپارد؛ زیرا اوست که قدرت عظیمی در درون خود دارد، اوست که همه جوانب را میسنجد و تک بعدی عمل نمیکند، اوست که با قدرت و دقت زنانه خود، همسر و فرزندانش را مدیریت میکند و از تربیت جامعه نیز غافل نمیشود.
این زنان هستند که اگر اراده کنند و به دور از دروغهای خوش رنگ و لعاب غرب، عزم میدان کنند، جامعهای را متحول خواهند کرد؛ همانگونه که زنان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با حضور پر رنگ و زنانه خود، جامعهای را متحول کرده، در حل مسائل کلان کشور (از جمله بحرانهای زمان جنگ) شریک شدند و کشور را در مسیر پیشرفت قرار دادند.
اما باید دید ما از زن در جامعه چه میخواهیم؟ آیا حضور زن را برای توسعه کشور میخواهیم یا پیشرفت کشور؟ اگر برای توسعه بخواهیم، باید زن را به حضور پر سر وصدا و جنجالی در جامعه ترغیب کنیم، او را به کارخانه ببریم و از جذابیتهای زنانه او برای تبلیغات استفاده کنیم؛ اما اگر بحث پیشرفت کشور مطرح است، دیگر زن جنس درجه دو جامعه نیست بلکه یگانه مدیر و مدبری است که میتواند جامعهای را رهبری کند، همانگونه که به تعبیر بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، زنان رهبری انقلاب را به عهده داشتند.
اما زن چگونه میتواند در جامعه کنونی نقش مؤثر خود را در پیشرفت کشور ایفا کند؟ اولین لطفی که زنان یک جامعه میتوانند در حق خود روا دارند، حل مسائل حوزه زنان است؛ نباید منتظر نشست تا مردان جامعه فکری به حال زنان کنند! این زنان هستند که باید مسائل ویژه خود را شناسایی کرده و برای حل منطقی آنان دست به تصمیم گیری و اقدام مؤثر بزنند.
برخی به جمهوری اسلامی ایران ایراد میگیرند که قوانین اش سهم اندکی برای زنان در توسعه یافتگی کشور قائل شده است! باید به آنها گفت: چه نقشی بالاتر از رهبری جامعه؟ و چه سهمی بیشتر از مدیریت فکری اجتماع؟
اگر زنان از ظرفیت عظیم عاطفه و روحیات زنانه خود، استفاده درست را داشته باشند، جامعه پیشرفت خواهد کرد؛ اگر زنان نقش تربیت فرزند را به درستی ایفا کنند و خانه داری را خانه نشینی ندانند، جامعه پیشرفت خواهد کرد. اما این پیشرفت به معنای توسعه نیست؛ چون اصلاً هدف توسعه یافتگی کشور نیست بلکه هدف رسیدن به ایران قوی و پیشرفته است.
به جمهوری اسلامی ایراد میگیرند که زنان را دچار بحران هویتی کرده است!
آری حق با شماست! زن در این جامعه هنوز هویت واقعی خود را پیدا نکرده و گاهی به الگوی زن غربی متوسل میشود که اگر هویت حقیقی خود را پیدا کرده بود، زنان جهان در تکاپوی رسیدن به هویت او بودند؛ هویتی که زن را والا و بلند مرتبه میداند و جامعهای را برای او به خدمت میگیرد. آری، اگر جمهوری اسلامی، الگوی هویت حقیقی زن را جهانی کند، زنان جهان از تبعیضهای کشورهای خود رانده شده و به سمت این الگو خواهند آمد؛ الگوی سوم زن که نمود هویت حقیقی یک زن انقلاب اسلامی است؛ الگویی که به دنبال پیشرفت همه جانبه خود و جامعه است.
به جمهوری اسلامی ایران اشکال وارد میکنند که نقش اقتصادی زنان را در تولید ثروت نادیده گرفته است!
آری، زن در اسلام ابزار تولید ثروت نیست؛ زن در اسلام وظیفه تأمین مخارج اقتصادی خود را ندارد، زن در اسلام مالک اموال خود و همسرش است و اصلاً نیازی به افتادن در چرخه تولید ثروت ندارد! اما این به منزله نفی اشتغال زنان در جامعه اسلامی نیست؛ بلکه زن میتواند با میل و علاقه خود در محیطهای سازگار با روحیات زنانه خود (و نه محیطهای باب دل نظام سرمایه داری) مشغول فعالیت شود، بی آنکه وظیفهای در قبال تأمین مخارج خانه و خانواده داشته باشد.
به جمهوری اسلامی ایران ایراد میگیرند که زنان را در سطوح مدیریت سیاسی وارد نکرده است! درجواب باید دانست درجمهوری اسلامی ایران، زنانی هستند که با توجه به علاقه و اراده خود در نقشهای سیاسی و حکومتی دارای مسئولیتهای جدی و فکری هستند اما این به منزله ایجاد رغبت همگانی به سمت تربیت مدیر سیاسی زن نیست چون نظام جمهوری اسلامی، نظام سرمایه داری نیست که به دنبال استفاده تبلیغاتی از زن باشد؛ بلکه در این نظام، نقش زنان در سطوح علمی و فکری برجستهتر از سطوح سیاسی است.
در پایان باید پذیرفت که در جامعه کنونی ما علی رغم وجود قوانین صریح اسلامی، بین ایفای نقش مؤثر زن و مرد در پیشرفت کشور فاصله وجود دارد اما این فاصله خواست اسلام و قوانین کشورهای اسلامی نیست؛ بلکه نتیجه سلطه برخی مردان متحجر و جاه طلبی است که حضور قوی و پر رنگ زن را نپذیرفتهاند؛ زن در اسلام همان رب البیتی است که جامعه را مدیریت میکند و مهمترین و بیشترین سهم را در پیشرفت کشور داراست؛ فراموش نکنیم که ما به دنبال پیشرفت کشوریم و نه توسعه قدرت طلبانه غربی!
در چنین شرایطی انقلاب اسلامی، نگاهی نو و تحولآفرین را در موضوع زن، پیشرویِ دنیا گذاشت «زن، در تعریف غالباً شرقی، همچون عنصری در حاشیه و بینقش در تاریخسازی؛ و در تعریف غالباً غربی، بمثابهی موجودی که جنسیت او بر انسانیتش میچربد و ابزاری جنسی برای مردان و در خدمت سرمایهداری جدید است، معرفی میشد. شیرزنان انقلاب و دفاع مقدس نشان دادند که الگوی سوم، زن نه شرقی، نه غربی است.زن مسلمان ایرانی، تاریخ جدیدی را پیش چشم زنان جهان، گشود و ثابت کرد که میتوان زن بود، عفیف بود، محجبه و شریف بود، و درعین حال، در متن و مرکز بود. میتوان سنگر خانواده را پاکیزه نگاه داشت و در عرصهی سیاسی و اجتماعی نیز، سنگرسازیهای جدید کرد و فتوحات بزرگ به ارمغان آورد.»
زن در الگوی ترسیمی انقلاب اسلامی، عنصری «در حاشیه و دست دوم» و ابزار تمتع و سوءاستفاده دیگران نیست و نقاط قوّت زنانه خود را با ایمان و عفت همراه میکند و قادر به نقشآفرینیِ منحصربه فرد است. در این الگو زن به عنوان یک عنصر فعال در اجتماع، مهمترین نقش در خانواده و تربیت فرزندان را دارد و «بهترین روش تربیت فرزند انسان، این است که در آغوش مادر و با استفاده از مهر و محبّت او پرورش پیدا کند.»
مادران با تربیت فرزندان خانواده و نسل خود، تک تک افراد اجتماع را میسازند و عامل حفظ و تداوم عناصر هویتی کشورهستند. «هویّت یک ملّت، شخصیّت یک ملّت در درجهی اوّل به وسیلهی مادرها منتقل میشوند؛ زبان، عادات، آداب، سنّتها، اخلاقهای خوب، عادتهای خوب، اینها همه در درجهی اوّل به وسیلهی مادر منتقل میشود.»
نقشآفرینی زنان با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی در مسائل اجتماعی و همچنین پیشرفت در عرصههای مختلف علمی، فرهنگی، سیاسی و... چشم جهانیان را به بانوی ایرانی معطوف و الگوی متعالی زن را تثبیت کرده است: «امروز پرچمِ استقلالِ هویتی و فرهنگیِ زنان در دست زنان ایرانی است؛ امروز بانوان ایرانی با حفظ حجاب، استقلال هویتی خودشان و استقلال فرهنگی خودشان را دارند اعلام میکنند و به دنیا صادر میکنند؛ یعنی دنیا سخن جدیدی دارد میشنود.»
* پیشرفت تمام عیار زن ایرانی پس از انقلاب اسلامی
بر خلاف نگرش ابزاری و متأثر از فرهنگ مبتذل غربی به زنان در رژیم پهلوی، امروز جمهوری اسلامی توانسته با اتکا به مبانی الهیِ خود زنان توانمندی را در عرصههای گوناگون تربیت کند. تربیت این زنان فرصتی مهم برای پیشبرد حرفِ حق انقلاب اسلامی در موضوع زنان و فائق آمدن بر فرهنگ غلط غربی است که نمونههایی از آن میتواند نشان دهنده حرکت متعالی و مترقی زن ایرانی باشد:
* پرورش زنان فرزانه و صاحب اندیشه:
«نخبگان زن در سرتاسر کشور... نشاندهندهی موفقیت نگاه نظام اسلامی و نگاه اسلام به زن است. ما این همه زن نخبه در دورهی حاکمیت طاغوت نداشتیم. این، حرف من است و بر این اصرار دارم. امروز عدد مطلق و نسبی محققین زن، اساتید زن، دانشمندان زن در رشتههای مختلف، متفکرین و نویسندگان زن که در رشتههای گوناگون فکر میکنند، صاحبنظرند و قلم میزنند، ادبای زن، شعرای زن، هنرمندان زن، قصهنویسها، شاعرها، نقاشها» دلالت بر رشد علمی و فکری زنان دارد.
* در مسئلهی پزشکی زنان:
«امروز پیشرفتهای پزشکىِ فراوانی داریم که در یک سطحی، تقریباً یک جایگاه بینالمللی در کشور ما پیدا کرده»این پیشرفت به گونهای است که «بانوان در کشور ما برای مراجعهی به طبیب، در هیچ بیماریای نیاز ندارند که به غیر زن مراجعه کنند.» در حالی که پیش از انقلاب این یکی از معضلات بزرگ جامعه ایران بود.
* ورود زنان به علوم انسانی اسلامی:
«در علوم حوزوی، در فقه، در فلسفه، در مسائل دانشگاهی، در علوم انسانی، علوم طبیعی، حضور زنان در کشور ما حضور بارز و برجستهای در همهی بخشهای علمی است. دانشگاهها را دختران دانشجوی ما پرکردهاند؛ محیطهای علمی را حضور زنان به شکل شگفتآوری واضح و آشکار کرده» که اینها دلالت بر پیشرفت زنان در عرصه اندیشهورزی دارد.
* درخشش زنان در عرصه ورزش قهرمانی:
جمهوری اسلامی توانست با بسترسازی برای رشد ورزش بانوان میدان را برای کسب مقامهای ورزشی مهیا نماید و بانوان ایرانی با حفظ عفت و حجاب خود مدالهای جهانی کسب نمایند. «مسئلهی بانوان و دختران ورزشکار ما که با حجاب در میدان میروند، خیلی چیز مهمی است... این، فوقالعاده است... یک زن محجبه در موضع قهرمان بر روی سکوی قهرمانی میایستد و همه را وادار میکند به این که او را تکریم و تجلیل کنند... این کار خیلی باعظمت است.»
* اعتلای اجتماعی شخصیت زن:
«دل بریدن از فرزند و همسر و فرستادن آنان به پیشباز خطر تا خدمات پشت جبهه، و از حضور در جبههی علم و تحقیق و فنّاوری و درخشندگی در وادی ادبیات و هنر، تا هنرنمایی در عرصههای اجتماعی و سیاسی و مدیریتها... همه و همه نشانههای اعتلای معنوی زنِ ایرانی است.»
بانوان ایرانی در مسیر پیشرفت توانستند علم و تقوا را در عرصههای مختلف پیش ببرند و به موفقیتهای بزرگی دست یابند «حرکت روزافزون جامعه بانوان ایران اسلامی... به سمت علم و تقوای بیشتر و حضور فعالتر در میدانهای سیاسی، اجتماعی و خدماتی... از جمله ثمرات انقلاب اسلامی برای زنان مسلمان ایران است.»
* ایستادگی زن ایرانی در مقابل نقشههای غربی
از جمله ارکان اساسی جمهوری اسلامی ایران در سیاستگذاری از ابتدای انقلاب، قانونگذاری و برنامهریزیهای ملّی، ارتقای جایگاه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برای زنان بوده است. در نتیجه، زنان ایرانی از حقوق کامل و فرصت پیشرفت برخوردار شدهاند. جمهوری اسلامی فضایی را برای بانوان ایرانی فراهم ساخت تا بتوانند با سربلندی، باورهای دینی و میهنی ملّت خود را در سطح بینالمللی، در همه عرصهها اعم از علمی، ورزشی، هنری و ... انعکاس دهند. این مسئله معادلات غربیها را درباره زن بر هم زد. درواقع سیاستهای غربی بزرگترین ضربه را به زن وارد نمود اما امروز غربیها باکمال وقاحت «خودشان را پرچمدار حقوق زن وانمود میکنند! یعنی اینها از [قضیّهی] حقوق زن در دنیا دارند استفاده میکنند.» تا بتوانند چهره بانوی ایرانی که در دنیا منعکس شده است را تخریب کنند. دشمن در طول سالهای پس از انقلاب علیه حجاب و شئونات اسلامی زنان فعالیت کرد. آخرین تلاشهای آنان در همین ماههای گذشته و در جریان اغتشاشات اخیر بود، اما نتوانستند خدشهای به عفاف زنان وارد نمایند و در برابر آنها «زنها ایستادگی کردند... اینها (غربیها) امیدشان این بود که همینهایی که حجاب نیمهکاره دارند بکلّی کشف حجاب کنند، [ولی] نکردند؛ یعنی زدند تو دهن آن تبلیغکننده و فراخوانفرستنده.»
بنابراین باید گفت که هرچند سالیان متوالی است غرب درصدد مضمحل ساختن فرهنگ اسلامی بانوی ایرانی است اما زنان و مادران فرهیخته ایران همواره با حضور در عرصههای اجتماعی و سیاسی همراه با رعایت شئون زنانگی در مقابل این دسیسهها ایستاده و پاسخی درخور به یاوهگوییهای غربیها دادهاند. امروز بانوی مسلمان ایرانی، بهرهمند از عزت است. هرچند غربیها «هزاران وسیلهی تبلیغی، بمباران خبری میکنند برای اینکه این واقعیت را واژگون جلوه بدهند؛ اما حقیقت این است. امروز مؤمنترین و انقلابیترین زنان ما، زنان تحصیلکردهی ما هستند. امروز زنان ما، زنان تحصیلکردهی ما، زنان جوان ما در پیچیدهترین آزمایشگاهها و مراکز علمیِ تجربی و انسانی حضور دارند و فعالند. فعالترین زنان ما در زمینهی سیاسی، در زمینهی علمی، در زمینهی مدیریتهای اجتماعی، زنان مؤمن و انقلابی ما هستند.»
رشد ۵۶ درصدی تعداد دانشجویان دختر
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ۵۷ تا پایان سال ۱۴۰۰ در حوزه آموزشی سهم زنان در عضویت هیات علمی دانشگاهها ۳۳/۳ درصد و در دانشگاه های علوم پزشکی ۳۴ درصد افزایش داشته است. همچنین تعداد دانشجویان دختر در دانشگاههای کشور ۵۶ درصد رشد داشته است.
همچنین پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیسوادی زنان و دختران با نسبت ۹۹/۳ درصد ریشه کن شده و نسبت دانش آموزان دختر به پسر ۲۸ درصد رشد داشته است.
بر اساس این گزارش، پس از انقلاب اسلامی تا سال ۱۴۰۰ بیش از ۹۵۰۰ مولف زن و ۸۴۰ ناشر زن در کشور فعالیت داشتهاند.
پس از انقلاب اسلامی در حوزه بهداشت نیز بیش از ۹۵ درصد زایمانها توسط متخصصان زنان و زایمان انجام شده است. همچنین به ازای هر ۱۰۰ هزار زن در کشور ۶۰ ماما و ۲/۸ متخصص زنان زایمان در کشور فعالیت داشته است.
کاهش نرخ مرگ و میر کودکان و نوزادان بعد از انقلاب
همچنین اجرای شبکه پوشش همگانی سلامت برای ۱۰۰ درصد شهرنشینان و ۹۹ درصد روستاییان و عشایر و کسب رتبه دهم در جهان از نظر کمترین میزان مرگ از دهانه رحم، کاهش نرخ مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال به ۱۴/۲ درصد در هر ۱۰۰ هزار تولد و کاهش نرخ مرگ و میر نوزادان به ۸/۲ درصد در هر ۱۰۰ هزار تولد از دستاوردها و پیشرفت های زنان پس از انقلاب اسلامی تا سال ۱۴۰۰ است.
در حوزه اشتغال و کارآفرینی، ۴۲۰۰ صندوق اعتبارات خرد زنان روستایی با تخصیص ۱۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار دولتی فعالیت کرده است. همچنین ۲۳۹۰ زن به عنوان عضو هیات مدیره شرکتهای دانش بنیان فعالیت می کنند.
کاهش نرخ بیکاری زنان به ۱۳/۷ درصد
پوشش بیمه تامین اجتماعی برای زنان سرپرست خانوار، کاهش نرخ بیکاری زنان به ۱۳/۷ درصد، کارفرمایان زن ۱/۲ درصد زنان شاغل، توسعه کسب و کار پایدار، افزایش دسترسی زنان به منابع طبیعی و اجرای طرح ملی توان افزایی اشتغال با محور زنان روستایی و عشایر سایر دستاوردهای زنان پس از انقلاب در حوزه اشتغال و کارآفرینی است.
بر اساس این گزارش، در حوزه ورزش ۱۶۱۱۱ باشگاه ورزشی برای زنان در کشور فعالیت دارد. همچنین ۳۳۰۲ مدال در رویدادهای اخیر جهانی توسط ورزشکاران زن کسب شده است.
پس از انقلاب اسلامی ۷۰ زن رییس هیات ورزشی در سطح استانها و ۵۱ زن رییس و نایب رییس فدراسیونهای ورزشی بودهاند. همچنین ۸۸۳۶۶ نفر داور زن در مسابقات ملی و بین المللی فعالیت داشتهاند و زنان ایرانی در ۹۷ کرسی بین المللی در فدراسیون های ورزشی جهان فعالیت داشته اند.
در حوزه رسانه نرخ مشارکت زنان فعال در عرصه فناوری اطلاعات به ۳۱/۵ درصد رسیده است و ۹۰۳ زن فیلم ساز در عرصه سینما و ۲۰۰۰ زن متخصص در پشت صحنه سینما فعالیت داشتهاند.
در ادامه ۱۱۴ جایزه ملی و ۱۲۸ جایزه ی بین المللی توسط فیلمسازان زن در جشنواره های مطرح کسب شده و زنان در ۴۵ جشنواره مطرح بین المللی به عنوان رییس هیات داوران حضور داشتهاند.
رشد ۲۲۷ درصدی زنان داوطلب نمایندگی مجلس در دوره یازدهم
در عرصه قدرت و تصمیم گیری ۲۵/۲ درصد از مدیران دولتی کشور در همه سطوح عالی، میانی و پایه مدیریت اجرایی، فعالیت ۱۱۲۱ زن قاضی در کشور، رشد ۲۲۷ درصدی زنان داوطلب نمایندگی مجلس در دوره یازدهم، کسب ۱۱۱ کرسی مجلس شورای اسلامی توسط زنان در ۱۱ دوره، ارتقاء میزان مشارکت زنان در مجلس به ۵/۵۹ درصد و حضور ۱۶/۵ برابری زنان نماینده مجلس شورای اسلامی از دور اول از دستاوردهای زنان پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال ۱۴۰۰ است.
پیشرفت زنان در حوزه محیط زیست و تصدی پستهای سازمانی آن
پس از پیروزی انقلاب اسلامی زنان در حوزه محیط زیست اقلیم و بحرانها نیز پیشرفتهای چشمگیری داشتهاند.
در این حوزه ۴ دوره تصدی ریاست سازمان محیط زیست توسط زنان، اجرای طرح ملی ترویج و فرهنگسازی تولید و مصرف محصول استاندارد برای زنان روستایی و عشایری، ایجاد ۲۰۱۶۶ سرپناه امن و مناسب برای اسکان موقت زنان در مناطق بحرانی در زمان زلزله ۱۴۰۰، تخصیص یک چهارم از پستهای مدیریت کلان محیط زیست، تامین نیازهای اولیه و ایجاد ۲۱۰۱۴ سرپناه امن و مناسب برای اسکان موقت زنان در بحران سیل ۱۴۰۰ ، تامین نیاز اولیه برای ۱۱۷۰۷۲ زن در مناطق درگیر بحران سیل در سال ۱۴۰۰ از اقدامات موثر پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.
همچنین ۴۰ درصد تصدی معاونان سازمان محیط زیست برای زنان بوده است.
تامین نیاز اولیه برای ۲۰۹۱۲ زن در مناطق زلزله زده در سال ۱۴۰۰ و پرداخت کمک هزینه معیشت به تعداد ۲۹۹۱۲۰ زن آسیب دیده در بحران های اقلیمی سایر اقدامات مهم در حوزه زنان پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است.
