به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ خدمت سربازی یکی از مهمترین و سرنوشت‌سازترین مراحل زندگی جوانان ایرانی محسوب می‌شود و به یکی از دغدغه‌های فکری آن‌ها تبدیل شده‌است. آن‌ها برای برنامه‌ریزی‌های شغلی و تحصیلی و آگاهی از وضعیت قانونی خدمت خود و الزامات مربوط به آن به استعلام وضعیت نظام وظیفه مشمول نیاز دارند. برای دریافت وضعیت سربازی روش‌های مختلفی وجود دارد. در این مطلب ابتدا قصد داریم درباره تعریف مشمول و تعریف مشمول غایب صحبت کنیم و سپس به معرفی روش‌های استعلام وضعیت سربازی بپردازیم.
آشنایی با تعریف مشمول، تعریف مشمول غایب و وضعیت نظام وظیفه مشمول
باتوجه‌به اینکه از لحاظ قانونی، سربازی در ایران برای پسرها یکی از مراحل اجباری زندگی است، آشنایی با مفاهیمی مانند مشمول و مشمول غایب برای آن‌ها اهمیت بالایی دارد. طبق تعریف مشمول، تمام پسرهای ایرانی بعد از رسیدن به سن 18سالگی تمام و وارد‌شدن به سن 19سالگی مشمول قانون وظیفه عمومی هستند؛ به‌عنوان مثال اگر فردی متولد 20 مهر سال 1380 باشد، از تاریخ 1 مهر سال 1398 به‌عنوان مشمول شناخته می‌شود. تمام مشمولان برای اینکه از ثبت غیبت در پرونده خود جلوگیری کنند و مانع از عواقب آن شوند، باید بعد از ورود به سن 19سالگی دفترچه خدمت سربازی را پست کرده و درصورت امکان برای دریافت معافیت‌های سربازی اقدام کنند. به آگاهی از آخرین وضعیت پسرهای بالای 18 سال در سازمان وظیفه عمومی وضعیت نظام وظیفه مشمول گفته می‌شود.
تعریف مشمول غایب شرایطی است که فرد خدمت اجباری سربازی خود را به‌تعویق می‌اندازد و بعد از اتمام 18سالگی برای پست‌کردن دفترچه اقدام نمی‌کند. مشمولان خدمت، دارندگان معافیت موقت، دارندگان برگه اعزام به خدمت، مشمولان دیپلم و پیش‌دانشگاهی حضوری، مشمولان فارغ‌التحصیل، دانشجویان انصرافی، اخراجی و ترک تحصیل، مشمولان داوطلب آزاد، مشمولان دستگاه‌های دولتی، خارجیان تبعه ایران، افراد دارای حکم قضایی، طلاب مشغول به تحصیل و... به‌عنوان مشمول غایب شناخته می‌شوند.
معرفی روش‌های استعلام وضعیت نظام وظیفه مشمول
مشمولان خدمت مقدس سربازی برای استعلام وضعیت نظام وظیفه با کد ملی خود می‌توانند از روش‌های زیر استفاده کنند:
استعلام وضعیت نظام وظیفه از طریق مراجعه به سایت سلام بانک
روش دیگری که می‌توان از آن برای استعلام وضعیت نظام وظیفه از طریق کد ملی اقدام کرد، مراجعه به یکی از معتبرترین سامانه‌های آنلاین یعنی سایت سلام بانک است. در سامانه این شرکت دانش‌بنیان، کاربران می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن و به‌سرعت از طریق واردکردن کد ملی خود از وضعیت نظام وظیفه‌شان آگاه شوند.
استعلام وضعیت نظام وظیفه به‌صورت حضوری
یکی از روش‌های استعلام وضعیت نظام وظیفه این است که مشمولان به یکی از مراکز نظام وظیفه عمومی یا دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی مراجعه کنند و با ارائه کد ملی و مدرک شناسایی استعلام وضعیت خود را به‌ثبت برسانند. کارکنان نظام وظیفه بعد از بررسی‌های لازم وضعیت نظام وظیفه را به مراجعه‌کننده اطلاع می‌دهند.
استعلام وضعیت نظام وظیفه از طریق ارسال پیامک
یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین روش‌های استعلام وضعیت نظام وظیفه مشمول دریافت اطلاعات از طریق ارسال پیامک به سامانه پیامکی سازمان نظام وظیفه است. با کمک این روش دیگری نیازی به مراجعه حضوری مشمولان به مراکز نظام وظیفه عمومی یا دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی نیست؛ فقط کافی است که در هر ساعت از شبانه‌روز، کد ملی و کد سخا را به شماره 110206010 پیامک کرده تا پیامکی حاوی اطلاعات مربوط به سربازی خود را دریافت کنند.
استعلام وضعیت نظام وظیفه از طریق مراجعه به سامانه سخا
مراجعه به سامانه سخا نیز یکی دیگر از روش‌های استعلام وضعیت نظام وظیفه با کد ملی است. در این روش مشمولان ابتدا باید وارد آدرس اینترنتی سامانه سخا sakha.epolice.ir شده و کد ملی خود را وارد کنند تا پس از واردکردن رمز عبور و کد امنیتی بتوانند از خدمات الکترونیکی متنوع پلیس ازجمله وظیفه عمومی استفاده کنند. در بخش خدمات الکترونیک سامانه سخا باید ابتدا روی گزینه وظیفه عمومی و سپس روی گزینه استعلام کلیک کنند تا از وضعیت نظام وظیفه مشمول آگاه شوند.
مزایای آگاهی از وضعیت نظام وظیفه مشمول
از مهمترین مزایای آگاهی از وضعیت نظام وظیفه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آگاهی از وضعیت کلی خدمت اجباری سربازی
یکی از مهمترین مزایای آگاهی از وضعیت نظام وظیفه برای مشمولان این است که از مقدار کسری خدمت، طول دوره سربازی باقی‌مانده، شرایط امریه و به‌طورکلی هر ابهامی که راجع به دوره سربازی خود دارند، آگاه می‌شوند.
- برنامه‌ریزی دقیق و درست برای آینده
آگاهی از وضعیت نظام وظیفه به مشمولان کمک می‌کند که برای آینده تحصیلی، آینده شغلی، ازدواج و دیگر اهداف خود برنامه‌ریزی دقیق و درستی داشته باشند.
- اطمینان از وضعیت سربازی برای خروج از کشور
به هیچ‌یک از افرادی که در گروه مشمولان غایب قرار دارند، اجازه خروج از کشور داده نمی‌شود؛ بنابراین همه افرادی که قصد دارند به خارج از ایران سفر کنند، با آگاهی از وضعیت نظام وظیفه مشمول بهتر می‌توانند اقدامات قبل از سفر را انجام دهند و اگر در گروه مشمولان غایب قرار داشتند، از سفر به خارج صرف‌نظر کنند.
آشنایی با پیامدهای قانونی برای مشمولان غایب
مهمترین پیامدهای قانونی که برای مشمولان غایب خدمت در نظر گرفته شده‌است، عبارت‌اند از: افزایش مدت خدمت، جریمه‌های اجتماعی و ممنوعیت‌های قانونی. افرادی که در گروه مشمولان غایب قرار دارند و به‌موقع برای پست دفترچه خدمت خود اقدام نمی‌کنند، باید مدت‌زمان بیشتری را به‌عنوان سرباز خدمت کنند.
هرچه مدت دوران غیبت بیشتر باشد، طول دوره خدمت سربازی نیز افزایش خواهد یافت. جریمه‌های اجتماعی مشمولان غایب به محدودیت‌های اجتماعی و استخدامی مربوط می‌شود و افراد در استخدام دولتی و خصوصی با مشکل مواجه می‌شوند. محرومیت از دریافت وام‌های بانکی، پاسپورت و دیگر خدمات دولتی نیز از ممنوعیت‌های قانونی مشمولان غایب محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
در این مطلب راجع به تعریف مشمول، تعریف مشمول غایب و مزایای آگاهی از وضعیت نظام وظیفه مشمول صحبت کردیم و روش‌های استعلام وضعیت نظام وظیفه از طریق کد ملی را توضیح دادیم. اطلاع از وضعیت نظام وظیفه برای مشمولان یک امر بسیار مهم و حیاتی محسوب می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند که بهترین تصمیم را برای آینده خود اتخاذ کنند. با استفاده از روش‌های معرفی‌شده در این مطلب علاوه‌بر مشخص شدن وضعیت نظام وظیفه، موارد دیگری مانند صدور کارت پایان خدمت، مرخصی، امریه، معافیت، تغییر محل خدمت و... نیز دریافت است.
